Trẻ bị chó cắn: Chớ coi thường!

Mối nguy đến từ chính vật nuôi trong nhà

Thực tế cho thấy, rất nhiều trường hợp trẻ bị chó cắn đều là do vật nuôi trong nhà hoặc vật nuôi của nhà hàng xóm. Hầu hết, các trẻ bị chó tấn công đều trong độ tuổi từ 2 đến 6 tuổi, chưa có kỹ năng phòng vệ cho bản thân. Tình trạng trẻ bị chó tấn công tại nhiều địa phương trên cả nước trong thời gian qua đã khiến các bậc phụ huynh vô cùng hoang mang, lo lắng.

Ngày 21/3, Bệnh viện (BV) Xanh Pôn đã tiếp nhập một bệnh nhi nhập viện trong tình trạng lo sợ, hoảng loạn sau khi bị chó cắn. BS. Nguyễn Nam Giang - Phụ trách Khoa Bỏng BV Xanh Pôn - cho biết: Bệnh nhi Nguyễn T.H.Y. 3 tuổi (huyện Phú Xuyên, Hà Nội), nhập viện với nhiều vết thương ở phần mềm đùi trái kèm theo gãy xương kín. Gia đình của bệnh nhi cho biết, bé Y. là con thứ 4 trong gia đình, ở nhà bé rất ngoan. Sự việc xảy ra khi bé đang đi xe đạp trẻ em ở ngoài cổng thì bất ngờ con chó của hàng xóm đứt xích xông ra tấn công bé. Các BS đã tiến hành điều trị và ghép da tự thân cho bé ở những phần da bị thiếu hụt.

Ngày 19/4, Khoa Cấp cứu BV Trung ương Thái Nguyên đã tiếp nhận một bé trai 7 tuổi (xã Khôi Kỳ, Đại Từ) nhập viện trong tình trạng rối loạn hôn mê, rối loạn nhịp thở, có vết thương phức tạp ở vùng nách hai bên, dập nát vùng cánh tay trái và hậu môn vì bị chó cắn. Các BS chẩn đoán bé bị đa tổn thương ở nhiều vùng cơ thể nên khẩn trương cấp cứu và khâu gần 200 mũi. Tuy nhiên, do vết thương quá nặng, cháu bé đã không qua khỏi.

Trước đó, vào ngày 3/4, BV Việt Đức đã tiếp nhận trường hợp bé 7 tuổi (thị trấn Lương Bằng, Kim Động, Hưng Yên) nhập viện trong tình trạng đồng tử 2 bên giãn, không đo được huyết áp, đa vết thương do bị cả đàn chó dữ lao vào tấn công. Gia đình bé cho hay, cả chục con chó lao vào cùng lúc khiến cháu bé ngã xuống và cố gắng chạy thoát nhưng không được, đến khi người dân xung quanh phát hiện đưa bé đi cấp cứu tại BV Đa khoa Hưng Yên thì bé đã không qua khỏi vì vết thương quá nặng.

Tại Nghệ An, một bé gái 22 tháng tuổi cũng đã tử vong vì bị chó nhà hàng xóm tấn công vào ngày 11/7. Theo đó, ngày 10/7 khi bé đang chơi đùa với chị gái ở cổng nhà thì bị chó becgie của hàng xóm xổng chuồng tấn công gây thương tích nặng. Mặc dù đã được gia đình đưa vào BV Đa khoa Nghi Lộc để cấp cứu nhưng vì vết thương quá nặng nên bé đã tử vong. Các BS cho biết, bé vào viện trong tình trạng nguy kịch, đa chấn thương, bất tỉnh tại chỗ và có nhiều vết thương ở mạn sườn.

Gần đây nhất, ngày 18/7, một bé trai 10 tuổi (xã Hoà Phong, huyện Krông Bông, Đắk Lắk) đã tử vong vì bị chó dại cắn. Được biết, bé Ai Thơi bị chó nhà hàng xóm cắn vào chân nhưng vì vết thương nhỏ, ít đau nhức nên gia đình không theo dõi và cũng không đưa bé đi tiêm vaccine phòng bệnh dại. Khi bé xuất hiện các triệu chứng sốt, mệt mỏi, không ăn uống, sợ gió, gia đình mới đưa bé đến BV Đa khoa huyện Krông Bông khám sau đó chuyển lên BV Đa khoa vùng Tây Nguyên để điều trị. Các BS chẩn đoán bé bị bệnh dại lên cơn. Đến ngày hôm sau bé đã tử vong.

Có thể thấy, chỉ trong hơn 6 tháng đầu năm 2019, vụ việc trẻ bị chó tấn công gây thương tích, thậm chí dẫn đến tử vong đã liên tiếp xảy ra tại các địa phương trên cả nước. Đáng chú ý, hầu hết các trường hợp trẻ đều bị tấn công bởi chó thả rông, không có rọ mõm và không có các biện pháp bảo hộ. Nhưng đáng buồn hơn là trường hợp trẻ tử vong chỉ vì gia đình chủ quan, không quan tâm, chú ý đưa bé tiêm phòng dại sau khi bị chó cắn, cho rằng đó chỉ là một vết cắn nhỏ không đáng ngại.

Không chủ quan khi bị chó cắn

Thời tiết mùa hè là điều kiện thuận lợi để nhiều dịch bệnh phát triển, đặc biệt là bệnh dại. Thực tế cho thấy, nhiều gia đình sau khi có người thân bị chó cắn, nghĩ là chó nhà nên đã không đến các cơ sở y tế để tiêm phòng. Chính sự chủ quan, thiếu hiểu biết về bệnh dại và cách xử trí khi bị chó cắn mà nhiều vụ việc thương tâm đã xảy ra.

Theo các chuyên gia y tế, bệnh dại thường gia tăng vào mùa hè, thời gian ủ bệnh kéo dài, sớm nhất là nửa tháng, đa số là vài ba tháng, có người đến vài năm. Bệnh dại là bệnh truyền nhiễm do virus dại gây ra, bệnh lây truyền từ động vật sang người qua vết cắn, vết thương, vết cào, liếm của động vật. Thời gian phát bệnh phụ thuộc vào vị trí bị chó cắn. Đặc biệt, chỗ bị chó cắn càng gần thần kinh trung ương thì nạn nhân càng phát bệnh nhanh. Chính vì vậy, khi bị chó cắn ở những vị trí như đầu, mặt, cổ thì cần phải tiêm huyết thanh kháng dại càng sớm càng tốt trong vòng 12 giờ sau khi bị chó cắn.

BS Nguyễn Trung Cấp - Khoa Cấp cứu, BV Nhiệt đới Trung ương - cho biết: Bệnh dại lây truyền chủ yếu qua vết cắn hoặc vết cào, liếm của con vật dại trên vùng da bị tổn thương. Bệnh dại trên cơ thể người có thể phòng và điều trị dự phòng bằng vaccine hay huyết thanh kháng dại. Tiêm huyết thanh là đưa vào một lượng kháng thể sẵn có vào cơ thể để trung hoà với virus dại, còn vaccine là nhằm củng cố miễn dịch lâu dài về sau.

Biểu hiện của bệnh dại trên cơ thể người là sợ nước, sợ gió, co giật, liệt. Khi đã lên cơn dại, tỷ lệ tử vong gần như là 100% đối với cả người và động vật. Dấu hiệu nhận biết chó dại là chó sẽ có những thay đổi trong hành vi thông thường như cắm đầu chạy không có nguyên nhân, chui rúc vào chỗ tối, hoảng sợ, né tránh, cắn khi không bị trêu chọc, tiết nhiều nước bọt hoặc sùi bọt mép. Vì đói nên chó có thể nhai mọi thứ, nhiều con bị liệt hai chân nên đi vòng tròn…

Trường hợp biết chính xác con chó bị dại, ốm hoặc cắn xong một ngày thì chết cần phải đến ngay các cơ sở y tế để tiêm huyết thanh, sau đó tiêm vaccine phòng bệnh dại. Nếu vết cắn nhẹ, xảy ra ở chân, xa thần kinh trung ương và tại thời điểm cắn người con vật vẫn bình thường thì cần theo dõi chó trong vòng 10 đến 15 ngày. Trong thời gian theo dõi, nếu phát hiện chó có dấu hiệu bỏ ăn, chết, mất tích… cần phải tiêm vaccine phòng dại ngay. Tuy nhiên, nếu đến cơ sở y tế muộn sau khi bị chó cắn thì việc tiêm huyết thanh kháng dại sẽ không còn tác dụng. Các BS khuyến cáo, tốt hơn hết nên tiêm vaccine ngay sau khi bị chó cắn. Cùng với đó, phải tiêm phòng đủ liều theo quy định, đúng liều lượng, kỹ thuật và tiêm đúng khoảng cách giữa các mũi tiêm theo hướng dẫn. Khi bị súc vật dại hoặc nghi dại cắn, phải rửa ngay vết thương bằng nước xà phòng hay nước muối hoà đặc dội nước sạch nhiều lần, bôi chất sát khuẩn như cồn… Xử lý vết thương tại chỗ càng sớm thì tác dụng sát khuẩn, phòng virus dại sẽ càng có hiệu quả. Sau đó, người nghi bị chó dại cắn cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn và điều trị dự phòng.

Được biết, những người có nguy cơ cao mắc bệnh dại là những cán bộ làm công tác thú y, kiểm lâm, chế biến thực phẩm, trẻ dưới 15 tuổi hay thích chơi với chó mèo... nên tiêm vaccine phòng bệnh dại.

Trước tình hình nhiều trường hợp bị chó cắn để phòng tránh nguy cơ mắc bệnh dại, Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) khuyến cáo người dân cần tiêm phòng đầy đủ cho chó, mèo nuôi và tiêm nhắc lại hàng năm theo khuyến cáo của ngành thú y. Không thả rông chó, mèo; chó ra đường phải được đeo rọ mõm; không đùa nghịch, trêu chọc chó, mèo. Khi bị chó, mèo cắn cần rửa kỹ vết thương bằng xà phòng trong vòng 15 phút, nếu không có xà phòng thì rửa bằng nước sạch; sau đó rửa bằng cồn 70% hoặc cồn Iod, Povidone, Iodine. Hạn chế làm dập vết thương, không được băng kín vết thương và đến ngay các trung tâm y tế gần nhất để được tư vấn và tiêm phòng dại kịp thời. Chỉ có tiêm phòng ngừa mới không bị bệnh dại. Đặc biệt, người dân tuyệt đối không được dùng thuốc nam, nhờ thầy lang hoặc tự chữa khi bị chó cắn.