Cần xây dựng nghề cá bền vững, có trách nhiệm

Trao đổi về nội dung này, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Vũ Văn Tám cho biết: Đến nay, chúng tôi đã liên hệ với các cơ quan chức năng thì EU nói là “đang xem xét”.

Nhưng “đang xem xét” không có nghĩa EU sẽ không rút thẻ vàng với thủy sản Việt Nam. Trong khu vực ASEAN, Campuchia đã bị thẻ đỏ, Philippin và Thái Lan đã bị EU rút thẻ vàng. Đối với Việt Nam, EU đã khuyến cáo từ năm 2012-2013, trong năm 2016 và 2017 EU liên tiếp cử các đoàn sang kiểm tra và cảnh báo.

Gần đây nhất, EU có đưa ra yêu cầu, đến 30/9/2017, chúng ta không khắc phục được 5 nhóm khuyến nghị của EU liên quan đến IUU (các hoạt động đánh bắt cá bất hợp pháp, không có báo cáo và không được quản lý) thì EU sẽ rút thẻ vàng đối với Việt Nam.

Đây là vấn đề không phải xa xôi mà rất là cấp bách đối với chúng ta. Chính vì vậy, thời gian vừa qua Chính phủ cũng như Bộ NN&PTNT đã ý thức rất rõ vấn đề này và cũng đã quyết liệt để khắc phục những khuyến cáo mà EU đã nêu ra. Cụ thể, EU đang khuyến cáo điều gì và mình đã làm gì để khắc phục?

Nhìn chung, họ khuyến cáo rất cụ thể vào 3 nội dung chính của IUU fishing. Trong đó, có 5 nhóm EU cảnh báo và yêu cầu ta phải khắc phục, trọng tâm là phải hoàn thiện các thể chế, các quy định của chúng ta từ luật trở xuống đến các văn bản hướng dẫn. Phải đảm bảo được hệ thống pháp luật nghiêm khắc với vấn đề này cũng như có những chế tài về xử lý rất nghiêm minh.

Bên cạnh đó, những vấn đề về tổ chức, thực thi của chúng ta ở trên biển để đảm bảo làm sao chống đánh bắt bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định.

EU cũng cảnh báo việc giám sát các tàu khai thác gắn với truy suất nguồn gốc; từ việc ghi nhật ký khai thác ở trên tàu, rồi cấp phép khai thác, kiểm soát cường lực khai thác… đảm bảo tất cả những hải sản mà khai thác ở trong vùng biển không vi phạm IUU mà lại truy suất được nguồn gốc.

Đây là khối lượng công việc rất lớn mà chúng ta đã cố gắng nhưng cũng chưa phải đáp ứng hoàn toàn theo quy định của EU.

Phải có những ghi nhận, trước hết về mặt quan điểm, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cũng như Bộ NN&PTNT đã tuyên bố và nói rõ: Không dung túng và không khuyến khích hành vi vi phạm này.

Ngược lại, chúng ta vừa vận động thuyết phục, nhưng nếu vi phạm thì chúng ta xử lý nghiêm. Chúng ta đã làm một loạt các hoạt động, đó là soạn thảo Luật Thủy sản, trong đó có hẳn 1 mục về IUU; chính thức đưa chế định về lực lượng kiểm ngư vào trong Luật và nhấn mạnh đến việc phát triển ngành thủy sản hiệu quả, có trách nhiệm và phát triển bền vững...

Tất cả những nội dung này đã được đưa vào bộ Luật Thủy sản sửa đổi và tháng 10 này Quốc hội dự kiến thông qua. Chúng ta cũng đã tham mưu cho Chính phủ ban hành Công điện 732, trong đó đưa ra những giải pháp mạnh, đặc biệt là những tỉnh trọng điểm có tàu cá Việt Nam vi phạm vùng biển các nước.

Nếu không ngăn chặn được thì chủ tịch UBND tỉnh sẽ phải chịu trách nhiệm trước Thủ tướng. Theo đó, chính quyền các cấp từ cấp huyện, xã và thôn để xảy ra việc này cũng phải chịu trách nhiệm.