Tổng Bí thư băn khoăn về hiện tượng ‘bổ nhiệm người nhà’

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng phát biểu tại hội nghị sáng 19/1.

Cán bộ là gốc mọi công việc

Phát biểu tại hội nghị tổ chức ngày 19/1, Tổng Bí thư khẳng định: Trong toàn bộ hệ thống các cơ quan tham mưu của Đảng thì Ban Tổ chức Trung ương và ban tổ chức các cấp có vai trò, vị trí đặc biệt quan trọng.

Ban có chức năng tham mưu cho Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, các cấp uỷ các cấp về chủ trương và các chính sách lớn thuộc lĩnh vực tổ chức, xây dựng Đảng; trực tiếp là về công tác tổ chức, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên, bảo vệ chính trị nội bộ; đồng thời cũng là cơ quan chuyên môn - nghiệp vụ về các lĩnh vực quan trọng này, góp phần bảo đảm cho Đảng ta luôn luôn trong sạch, vững mạnh về tổ chức.

Phạm vi hoạt động của Ban rất rộng; nội dung rất phong phú; tính chất rất quan trọng và phức tạp. Công việc của Ban Tổ chức Trung ương và các cấp chủ yếu tập trung vào 2 lĩnh vực: tổ chức và cán bộ.

Nói đến tổ chức là nói đến nguyên tắc tổ chức; hệ thống tổ chức; cơ cấu tổ chức, biên chế; cơ chế vận hành, lề lối làm việc; sự phân công và phối hợp trong mỗi tổ chức cũng như giữa các tổ chức trong một hệ thống.

Nói đến cán bộ là nói đến quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ; đánh giá, lựa chọn cán bộ; bố trí, sắp xếp cán bộ; và thực hiện chế độ, chính sách đối với cán bộ... Đây là công việc con người đối với con người cho nên rất hệ trọng và nhạy cảm.

Có thể nói, xây dựng Đảng rốt cuộc là xây dựng tổ chức và xây dựng con người, bảo đảm thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị, đường lối chính trị trong mỗi giai đoạn cách mạng. Lâu nay chúng ta thường nói, sau khi có đường lối đúng thì cán bộ đóng vai trò quyết định việc tổ chức thực hiện đường lối. Nhưng mặt khác, lại phải thấy, nhiều khi cán bộ quyết định cả việc định ra đường lối; cán bộ nào thì đường lối ấy. Chúng ta càng ngày càng thấm thía "cán bộ là cái gốc của mọi công việc", "là nguyên nhân của mọi nguyên nhân".

Ban Tổ chức Trung ương là cơ quan tham mưu, đề xuất về tổ chức và cán bộ để Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư xem xét, quyết định. Do vậy, cũng có thể nói nếu "xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt" thì công việc của Ban tổ chức các cấp là "then chốt của then chốt".

Nếu "chốt" rắn chắc, cứng cáp thì công việc trôi chảy, suôn sẻ; còn nếu chẳng may cái "chốt" này mà mọt hoặc trục trặc thì không biết tình hình sẽ thế nào. Tôi nói Ban tổ chức có vai trò, vị trí đặc biệt quan trọng là vì thế.

Bốn kết quả nổi bật của ngành tổ chức Đảng

Theo Tổng Bí thư, trong thời gian qua, nhất là từ sau Đại hội XII của Đảng đến nay, thời gian chưa dài, Ban Tổ chức Trung ương và các cấp đã có nhiều cố gắng, nỗ lực, đóng góp to lớn vào công tác xây dựng tổ chức và xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên, góp phần quan trọng vào thắng lợi của sự nghiệp cách mạng.

Các cán bộ tổ chức đã bám sát chương trình công tác của Trung ương; sự chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, các cấp uỷ đảng, triển khai thực hiện một khối lượng lớn các công việc, đạt kết quả tốt và có chất lượng. Nổi bật theo Tổng Bí thư là:

- Đã khẩn trương kiện toàn tổ chức bộ máy và nhân sự sau Đại hội XII, như tham mưu phân công công tác đối với các đồng chí Uỷ viên Bộ Chính trị, Uỷ viên Ban Bí thư, Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương; tham mưu để Bộ Chính trị, Ban Bí thư điều động, phân công, bố trí, sắp xếp cán bộ và thực hiện chế độ, chính sách đối với cán bộ thuộc diện Trung ương quản lý.

Chuẩn bị nhân sự bầu cử đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2016 - 2021 trong cùng một ngày, thời gian rất gấp, nhưng chúng ta bầu cử thành công và đã nhanh chóng kiện toàn nhân sự cấp cao của các cơ quan nhà nước và chính quyền các địa phương, cơ bản là tốt, được dư luận đồng tình, đánh giá cao.

- Đã tích cực, chủ động tham mưu, cụ thể hoá Nghị quyết Đại hội XII của Đảng và nghị quyết đại hội đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2015 - 2020; cơ bản hoàn thành các đề án trình Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, cấp uỷ các cấp trong năm 2017 theo kế hoạch đề ra. Đặc biệt, toàn Ngành đã tham mưu để Ban Chấp hành Trung ương ban hành Nghị quyết Trung ương 4 về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, Nghị quyết Trung ương 6 về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, với quan điểm tổng thể, mạnh mẽ, rõ ràng, phù hợp; các nhóm giải pháp có trọng tâm, trọng điểm, sát tình hình thực tế, dễ hiểu, dễ làm, có tính khả thi, có thể triển khai thực hiện ngay được.

Bộ Chính trị, Ban Bí thư trên cơ sở tham mưu của ngành tổ chức đã ban hành nhiều quy định, quy chế trong công tác xây dựng Đảng, góp phần chỉnh đốn Đảng trên tinh thần lấy "xây" là nhiệm vụ cơ bản, lâu dài, lấy "chống" là nhiệm vụ thường xuyên, quan trọng. Tiếp tục tham mưu, đôn đốc, kiểm tra, giám sát việc thực hiện các Nghị quyết Trung ương 4 khoá XI, XII, bước đầu đã có sự chuyển biến ngày càng rõ nét của các cấp, các ngành trong đấu tranh phòng, chống suy thoái, tự diễn biến, tự chuyển hoá, quan liêu, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

- Riêng về công tác cán bộ, Tổng Bí thư nhấn mạnh, ngành đã tham mưu xây dựng hàng loạt văn bản quan trọng, tập trung vào khắc phục những hạn chế, sơ hở để công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ ngày càng căn cơ hơn, nền nếp hơn, bài bản và hiệu quả hơn; bảo đảm dân chủ, công khai, minh bạch, khách quan; góp phần kiểm soát quyền lực, ngăn chặn tệ chạy chức, chạy quyền trong công tác tổ chức, cán bộ.

Cụ thể là, đã: (1) Tham mưu Bộ Chính trị ban hành một số chủ trương, quy định về luân chuyển cán bộ, quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý...;

(2) Quy định về phân cấp quản lý cán bộ và bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử, trong đó phân định rõ trách nhiệm của tập thể cấp uỷ, chính quyền và người đứng đầu trong việc đề xuất, tham mưu, thẩm định và quyết định trong công tác cán bộ; đẩy mạnh phân cấp trong quy hoạch, bổ nhiệm cán bộ gắn với tăng cường kiểm tra, giám sát;

(3) Vấn đề tiêu chuẩn, tiêu chí đánh giá cán bộ luôn được coi là khâu yếu nhưng cũng là khó nhất trong công tác cán bộ. Các đồng chí đã rất cố gắng nghiên cứu, tham mưu để Bộ Chính trị ban hành Quy định về vấn đề này, có thể nói đây là một bước tiến trong công tác cán bộ của khoá này;

(4) Sửa đổi, bổ sung Quy định về bảo vệ chính trị nội bộ Đảng, chú trọng đầy đủ hơn đến vấn đề chính trị hiện nay... Tất cả đều là những vấn đề hệ trọng và cấp bách trong công tác tổ chức, cán bộ hiện nay.

-Việc tổ chức đào tạo, bồi dưỡng cán bộ đã có sự đổi mới theo hướng hiệu quả, thiết thực, tiết kiệm và gắn với 6 nhiệm vụ trọng tâm, 3 đột phá chiến lược... Đã chủ động thí điểm tổ chức thi tuyển chức danh lãnh đạo cấp vụ, cấp sở, cấp phòng; phân cấp thi nâng ngạch chuyên viên chính, xét thăng hạng viên chức...

- Điểm nổi bật cuối cùng theo Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là ngành đã có nhiều nỗ lực, cố gắng, quyết tâm xây dựng ngành Tổ chức xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, đưa ra tiêu chí người cán bộ làm công tác tổ chức, xây dựng Đảng "trong sáng, gương mẫu, tinh thông".

Phương pháp, lề lối, tác phong làm việc của Ngành có nhiều đổi mới, với việc cải cách hành chính mạnh mẽ, gắn với chuẩn hoá các quy trình, quy định; chấn chỉnh kỷ cương, kỷ luật, văn hoá công sở, nhằm minh bạch hoá công tác cán bộ và ngăn chặn tiêu cực, nhũng nhiễu ngay trong ngành.

Đã tạo ra phong trào làm việc miệt mài, hăng say, không quản ngày đêm đi đôi với chuẩn hoá và siết chặt kỷ luật, kỷ cương; tạo môi trường làm việc khoa học, tích cực, chủ động để cán bộ phát huy hết khả năng của mình trong công tác; nhạy bén trong nắm tình hình và kịp thời xử lý các vấn đề nảy sinh từ thực tiễn; có cải tiến trong tham mưu, phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng với các cơ quan liên quan, tăng cường trao đổi, tiếp xúc, bàn bạc, tham khảo ý kiến, chú ý lắng nghe để tạo sự đồng thuận, thống nhất cao hơn.

Vẫn còn những khe hở trong công tác cán bộ

Dù đạt rất nhiều thành công, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng thẳng thắn chỉ rõ, vẫn còn một số cấp uỷ, tổ chức đảng, người đứng đầu cấp uỷ chưa thực sự coi trọng công tác xây dựng Đảng; vai trò nêu gương, phê bình và tự phê bình còn chưa cao, cá biệt có nơi vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, vi phạm sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng, vi phạm các nguyên tắc bảo vệ chính trị nội bộ...

Chính vì những khuyết điểm này nên tình hình vi phạm kỷ luật của cán bộ, đảng viên còn diễn biến phức tạp, đáng báo động.

Bên cạnh đó, tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị còn cồng kềnh, nhiều tầng nấc, nhiều đầu mối; hiệu lực, hiệu quả hoạt động chưa đáp ứng yêu cầu. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, mối quan hệ của một số cơ quan, tổ chức chưa thật rõ, còn chồng chéo, trùng lắp giữa các bộ, ngành. Cơ cấu đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức còn bất cập. Số người hưởng lương, phụ cấp từ ngân sách Nhà nước rất lớn; dẫn đến chi thường xuyên ngày càng tăng, chiếm tỉ trọng cao trong tổng chi ngân sách Nhà nước.

Công tác cán bộ còn nhiều khe hở, lỗ hổng, tồn tại nhiều hạn chế, yếu kém; chưa có cơ chế để kiểm soát quyền lực, chống chạy chức, chạy quyền một cách hiệu quả. Tại sao có hiện tượng đề bạt, cất nhắc nhiều người nhà, người thân quen mặc dù không đủ tiêu chuẩn? Vì sao cứ nói bổ nhiệm đúng quy trình nhưng kết quả thực tế bố trí cán bộ lại là sai?... Vậy vai trò, trách nhiệm và sự đóng góp của ngành Tổ chức xây dựng Đảng trong việc này thế nào?

Cuối cùng, Tổng Bí thư nhấn mạnh: Qua kết quả công tác tham mưu của ngành tổ chức xây dựng Đảng cho thấy, hình như công tác tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận về xây dựng Đảng chưa được chú trọng đúng mức; chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác tổ chức, cán bộ chưa đồng đều, còn hạn chế; chất lượng nắm tình hình, năng lực nghiên cứu, dự báo và sự tích cực, chủ động, sáng tạo trong tham mưu, đề xuất còn chưa cao,...

Từ đó, Tổng Bí thư đề nghị, ngành tổ chức Đảng đi sâu phân tích, thẳng thắn nhìn nhận, làm rõ những hạn chế này để chúng ta kịp thời chấn chỉnh, rút kinh nghiệm.

Phải có dũng khí đấu tranh với cái sai

Nói về những nhiệm vụ của ngành tổ chức Đảng trong thời gian tới, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nêu rõ 5 vấn đề:

Một, tư tưởng chỉ đạo chung là phải tiếp tục cụ thể hoá Cương lĩnh, Nghị quyết Đại hội XII, các nghị quyết của Trung ương về xây dựng Đảng và tổ chức thực hiện có hiệu quả các nghị quyết Trung ương đã ban hành từ đầu khoá XII đến nay. Năm 2017 chúng ta đã làm được nhiều việc, năm 2018 tiếp tục làm và còn nhiều việc phải làm. Thuận lợi là cả hệ thống chính trị đang có khí thế, hăng hái vào cuộc; cấp uỷ các cấp đang đặc biệt quyết tâm; nhân dân đang hồ hởi, ủng hộ; vậy những người làm công tác tổ chức, xây dựng Đảng chúng ta thế nào? Có lẽ hơn ai hết chúng ta càng phải khí thế, đẩy mạnh và làm quyết liệt hơn, nỗ lực hơn, trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình với tinh thần kiên quyết, kiên trì đưa các Nghị quyết của Trung ương vào cuộc sống, tạo sự chuyển biến tích cực, rõ nét và biến thành hiện thực sinh động.

Hai, tích cực, chủ động chuẩn bị nội dung trình các Hội nghị Trung ương sắp tới, mà trước mắt là Đề án "Xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là đội ngũ cán bộ cấp chiến lược đủ năng lực, phẩm chất và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ" để trình Hội nghị Trung ương 7.

Đề án này phải kế thừa, bổ sung, đổi mới và phát triển trên cơ sở tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 3 khoá VIII về Chiến lược cán bộ; thể chế hoá, cụ thể hoá Cương lĩnh năm 2011, Nghị quyết Đại hội XI, XII của Đảng. Tinh thần là chuẩn hoá và siết chặt kỷ luật, kỷ cương, đổi mới mạnh mẽ hơn nữa công tác cán bộ, nhằm đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ chính trị và tình hình mới đặt ra, giải phóng được nguồn lực, phát huy tiềm năng, trí tuệ và sức sáng tạo của đội ngũ cán bộ ở mọi ngành, mọi cấp, mọi lĩnh vực.

Ngoài nhiệm vụ trọng tâm này, ngành Tổ chức xây dựng Đảng cần bắt tay vào chuẩn bị Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII và đại hội đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2020 - 2025 với quan điểm kế thừa, ổn định, đổi mới và phát triển. Khắc phục những hạn chế, bất cập và phù hợp với dự báo phát triển trong tương lai của công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị. Việc kiểm điểm, đánh giá và lấy phiếu tín nhiệm giữa nhiệm kỳ phải tiến hành một cách nghiêm túc, dân chủ, công khai, minh bạch, chặt chẽ và trung thực, thực sự là cơ hội quý để chia sẻ, học tập lẫn nhau, là một dịp tổng duyệt lại đội ngũ.

Chủ động tham mưu xây dựng Quy hoạch các chức danh lãnh đạo chủ chốt, thường vụ cấp uỷ, ban chấp hành các cấp, nhất là quy hoạch cán bộ cấp chiến lược nhiệm kỳ Đại hội XIII của Đảng và những nhiệm kỳ tiếp theo để có thể lựa chọn được các đồng chí xứng đáng nhất, thực sự có đức, có tài, trong đó lấy đức làm gốc. Tiến hành tổng kết Chỉ thị 36 của Bộ Chính trị khoá XI để chuẩn bị xây dựng Chỉ thị về đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội XIII của Đảng.
Ba, chú trọng đến công tác cán bộ thường xuyên; đồng thời tiếp tục hoàn thiện các quy trình, quy định, quy chế liên quan đến công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ một cách dân chủ, công khai, minh bạch. Tăng cường phân cấp gắn với kiểm tra, giám sát, kiểm soát quyền lực chặt chẽ, hiệu quả trong công tác tổ chức, cán bộ.

Thực tế hiện nay, cơ chế kiểm soát quyền lực hiệu quả chưa cao; việc công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình còn hạn chế; hiện tượng chạy chức, chạy quyền còn diễn biến tinh vi, phức tạp. Tôi hoan nghênh các đồng chí hôm nay đã đưa vấn đề này thành chuyên đề thảo luận tại Hội nghị. Đề nghị các đồng chí thảo luận sôi nổi, khách quan, đi sâu làm rõ nội hàm và biểu hiện của vấn đề, mức độ tình hình hiện nay ra sao, và đặc biệt là đề xuất hướng xây dựng cơ chế để phòng ngừa, ngăn chặn tình trạng này như thế nào... Qua đó, góp phần tham mưu cho Bộ Chính trị ban hành Quy định về vấn đề này một cách phù hợp.

Bốn, toàn ngành Tổ chức xây dựng Đảng phải khẩn trương củng cố, kiện toàn bộ máy hoạt động của mình một cách tinh gọn, phù hợp; đồng thời, gắn với tinh giản biên chế, xây dựng cơ chế vận hành hiệu lực, hiệu quả; xác định rõ trách nhiệm, quyền hạn của từng tổ chức, cơ quan; cái gì chưa phù hợp thì phải kịp thời thay đổi, điều chỉnh, bổ sung và hoàn thiện. Bên cạnh đó, hết sức chú ý đến công tác nắm tình hình, tổng kết thực tiễn, nghiên cứu khoa học, phát triển lý luận về công tác tổ chức, xây dựng Đảng.

Năm, nhiệm vụ công tác tổ chức xây dựng Đảng trong thời gian tới hết sức nặng nề. Đường lối có đúng hay sai, tổ chức thực hiện có tốt hay không đều phụ thuộc vào cán bộ.

“Tôi chia sẻ với những khó khăn, thách thức mà các đồng chí đang phải đối mặt, song, Đảng và nhân dân tin tưởng vào bản lĩnh, ý chí, quyết tâm, sự nỗ lực, cố gắng vươn lên của cấp uỷ các cấp, của từng cán bộ làm công tác tổ chức, xây dựng Đảng. Các đồng chí phải nắm vững nguyên tắc, cơ chế, chính sách, các quy định của Đảng, Nhà nước; có bản lĩnh chính trị vững vàng, dám hy sinh vì lợi ích chung, có đạo đức cách mạng trong sáng, gương mẫu; tinh thông nghiệp vụ, phương pháp công tác khoa học, nói đi đôi với làm. Đặc biệt là phải hết sức công tâm, khách quan, tận tuỵ với công việc; không chịu bất cứ sức ép, sự tác động không lành mạnh nào. Chúng ta phải có dũng khí, dám thẳng thắn bảo vệ cái đúng, kiên quyết can ngăn cái sai, chống cho được tệ bè phái, cục bộ, cá nhân chủ nghĩa, lợi ích nhóm trong công tác cán bộ và cũng không để bị lợi ích nào cám dỗ, không để bị chi phối bởi quan hệ cá nhân, thân quen nào không trong sáng”, người đứng đầu Ban chấp hành TW Đảng nhấn mạnh.