Chủ động tiếp cận doanh nghiệp trong đào tạo nghề

Sau một thời gian dài ứng phó với dịch Covid-19, nhiều địa phương đều có tình trạng thiếu hụt lao động, hệ thống thông tin thị trường lao động còn nhiều hạn chế. Theo thống kê mới nhất từ Sở Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐTB&XH) tỉnh Quảng Ninh, toàn tỉnh hiện có 17.142 DN và đơn vị phụ thuộc. Số DN trong các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh là 110 dự án (40 dự án trong nước, 70 dự án FDI). Hàng năm, lực lượng lao động tỉnh cần bổ sung từ khoảng 30.000 đến 60.000 người. Nhu cầu nhân lực dự kiến đến năm 2025 cần 821,94 nghìn người và năm 2030 cần 874,25 nghìn người. Trong đó, tập trung ở một số lĩnh vực chủ yếu như: Chế biến chế tạo; vận tải, kho bãi, logictic; dịch vụ du lịch…

Để tìm giải pháp đáp ứng đủ nhân lực lao động chất lượng cao, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, cuối tháng 10 vừa qua, Sở LĐTB&XH tỉnh Quảng Ninh đã tổ chức Hội thảo “Gắn kết 5 nhà: Nhà nước - nhà trường - nhà khoa học - nhà tuyển dụng - nhà đầu tư” trong đào tạo gắn với giải quyết việc làm. Trong đó, vấn đề được quan tâm nhất là việc xây dựng các mô hình gắn kết Giáo dục nghề nghiệp (GDNN) với DN, hợp tác xã, cơ sở sản xuất - kinh doanh và thị trường lao động theo từng vùng, địa phương, phù hợp với từng nhóm đối tượng.

Năm học 2022-2023, ghi nhận thực tế cho thấy nhiều trường cao đẳng (CĐ) trung cấp nghề, việc tuyển sinh sẽ thuận lợi hơn với các ngành nghề “hot” ra trường có việc làm, hoặc nhà trường có cam kết ra trường có việc làm. Ông Nguyễn Khánh Cường - Hiệu trưởng Trường CĐ Công nghệ quốc tế Lilama 2 cho biết: Để đáp ứng nhu cầu tuyển dụng của DN, nhà trường quan tâm đến chất lượng dạy học và tạo việc làm, cập nhật công nghệ mới… Trong đó, học sinh, sinh viên hội tụ cả kỹ năng nghề và kỹ năng mềm. Về kỹ năng nghề, nhà trường cập nhật xây dựng chương trình đạt tiêu chuẩn chung, nhất là theo tiêu chuẩn Đức với các ngành nghề cơ khí cắt gọt kim loại, cơ khí xây dựng, cơ điện tử công nghiệp, robot công nghiệp, tự động hóa… Hiện nhân lực do trường đào tạo không chỉ đáp ứng thị trường trong nước mà còn thị trường nước ngoài, nhất là thị trường Đức. Nhà trường đang triển khai mô hình đào tạo kép của Đức với sự tham gia của DN ngay từ đầu chương trình. Vì vậy, có lớp vừa tốt nghiệp xong thì tất cả học sinh trong lớp được nhận sang Đức làm việc.

Theo các cơ sở GDNN, hiện nay nhiều DN chưa mặn mà với việc đặt hàng đào tạo vì sợ phải gánh trách nhiệm, trả chi phí, cung cấp trang thiết bị, trường hợp sinh viên ra trường không đáp ứng yêu cầu cũng phải tuyển dụng… Luật GDNN quy định, DN tham gia đào tạo được giảm thuế, nhưng để bóc tách những khoản kinh phí liên quan đến đào tạo không dễ mà số tiền được giảm không nhiều. Cùng với đó, có những DN vừa và nhỏ mỗi năm nhu cầu tuyển dụng chỉ vài chỉ tiêu cho một vị trí thì nhà trường khó có khả năng và điều kiện để tổ chức lớp đào tạo nghề kéo dài vài ba năm.

Theo ông Nguyễn Việt Hà - Hiệu trưởng Trường CĐ nghề Long Biên (trực thuộc Tổng Công ty May 10), DN mong muốn có lao động chất lượng cao, thích ứng với thị trường thì cần phải có sự phối hợp với các cơ sở GDNN. Tuy nhiên, nên nghiên cứu cấp kinh phí trực tiếp cho DN khi tham gia giáo dục đào tạo, để DN mặn mà hơn với hoạt động này. Cùng với đó, các chính sách ưu đãi cho DN tham gia đào tạo nghề cần được quy định rõ ràng hơn; thủ tục, điều kiện để được hỗ trợ cần đơn giản hóa.

Ông Trương Anh Dũng - Tổng Cục trưởng Tổng cục GDNN cho biết, Tổng cục đang nghiên cứu xây dựng, đề xuất Bộ LĐTB&XH trình Chính phủ ban hành danh mục ngành, nghề phải sử dụng lao động qua đào tạo; đồng thời có cơ chế, chính sách ưu tiên cho DN sử dụng nhiều lao động qua đào tạo nghề, cho các dự án có sự phối hợp giữa nhà trường và DN...