Có nên tăng giờ làm thêm vượt khung?

Tăng thời gian làm thêm không quá 300 giờ/năm

Hiện, theo Điều 107 Bộ luật Lao động 2019, một trong những điều kiện để sử dụng người lao động (NLĐ) làm thêm giờ là bảo đảm số giờ làm thêm của NLĐ không quá 40 giờ trong 1 tháng. Tuy nhiên, trước tình trạng thiếu nhân công nghiêm trọng, nhằm hỗ trợ doanh nghiệp (DN), Chính phủ giao Bộ LĐTB&XH nghiên cứu đề xuất cấp có thẩm quyền theo trình tự, thủ tục rút gọn trong tháng 9 năm 2021 về việc cho phép DN, hợp tác xã thỏa thuận với người lao động điều chỉnh tăng thời gian làm thêm giờ/tháng phù hợp với diễn biến dịch Covid-19 với điều kiện đảm bảo tổng số giờ làm thêm không quá 300 giờ/năm.

Giải pháp này đã nhận được sự đồng tình từ DN và NLĐ. Theo ông Nguyễn Hoài Nam, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản (Vasep), thời gian qua, khi các tỉnh, thành phố thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16, đến 70% nhà máy chế biến thủy sản phải ngừng sản xuất, chỉ khoảng 30% nhà máy sản xuất cầm chừng theo phương án “3 tại chỗ”, chính vì vậy, đã dẫn đến tình trạng thiếu hụt lao động, DN đứng trước nguy cơ bị đứt gãy chuỗi cung ứng.

“Để giúp các DN “chạy nước rút”, đáp ứng đơn hàng, nên bỏ quy định trần số giờ làm thêm trong 1 tháng. Bên cạnh đó, tăng khung giờ làm thêm tối đa trong 1 năm từ 300 giờ lên 400 giờ không phụ thuộc vào ngành nghề sản xuất”, ông Nam đề xuất.

Đại diện Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas) cũng cho biết, ngay từ tháng 6 nhiều DN dệt may đã bị ảnh hưởng vì thiếu nguồn nguyên liệu cũng như nhân lực do nhiều địa phương thực hiện giãn cách xã hội. Rất nhiều DN đã phải bồi thường hợp đồng vì không kịp tiến độ. Vitas đưa ra đề xuất, cuối năm là thời kỳ cao điểm, cần cho phép DN được bố trí làm thêm “vượt khung” nhằm giải quyết các đơn hàng tồn đọng. Về phía DN sẽ thỏa thuận với NLĐ để đảm bảo không quá 300 giờ/năm theo quy định.

Ông Hà Tất Thắng, Cục trưởng Cục An toàn lao động, Bộ LĐTB&XH cho biết, đã nhận được ý kiến đề xuất tăng giờ làm thêm của một số DN, hiệp hội. Hiện nay, Bộ đang gấp rút hoàn thiện dự thảo Tờ trình Chính phủ về việc trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép người sử dụng lao động không áp dụng giới hạn giờ làm thêm tối đa 40 giờ/tháng và áp dụng làm thêm giờ không quá 300 giờ/năm cho các ngành nghề.

Chỉ tăng trong thời điểm nhất định

“Nới” thời gian làm thêm, trao quyền tự quyết cho DN thỏa thuận với NLĐ về tăng giờ làm thêm cũng là giải pháp nhận được nhiều sự quan tâm từ các chuyên gia.

Theo PGS Vũ Quang Thọ, nguyên Viện trưởng Viện Công nhân - công đoàn, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam (LĐLĐVN), trong bối cảnh NLĐ bị mất việc, giảm thu nhập trong nhiều tháng do dịch bệnh thì việc tăng giờ làm thêm có ý nghĩa rất lớn. Tuy nhiên, chỉ nên xem xét tăng giờ làm thêm trong thời điểm nhất định, chứ không nên “luật hóa”.

Lý giải nguyên nhân, ông Thọ cho hay, câu chuyện đề xuất tăng giờ làm thêm đã được đề cập từ lâu xong không được “luật hóa” bởi, trước đó, nhiều cuộc khảo sát, nghiên cứu đều cho thấy, NLĐ hầu như bị “vắt” kiệt sức cho công việc, có rất ít thời gian để nghỉ ngơi, tái tạo sức lao động, do đó, đề xuất tăng giờ làm thêm không được chấp thuận.

Ủng hộ với đề xuất tăng giờ làm thêm trong bối cảnh nền kinh tế chịu tác động nặng nề từ dịch Covid-19, song ông Lê Đình Quảng, Phó ban Chính sách - Pháp luật, Tổng LĐLĐVN cho rằng, cần lưu ý về giới hạn số thời gian làm thêm giờ theo tháng để đảm bảo sức khoẻ NLĐ.

Bộ trưởng Bộ LĐTB&XH Đào Ngọc Dung cho biết, Bộ LĐTB&XH đang tổng hợp ý kiến của đối tượng tác động, nhất là các hiệp hội, DN. Từ đó, nghiên cứu, đề xuất theo hướng xem xét, xử lý cá biệt và chỉ áp dụng những lĩnh vực, ngành nghề thực sự cần thiết trên cơ sở thoả thuận giữa NLĐ và người sử dụng lao động, không áp dụng trên phạm vi tất cả các ngành nghề, lĩnh vực và phạm vi cả nước. Theo ông Dung đây là vấn đề thuộc thẩm quyền của Quốc hội, do vậy cần phải báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến.