Công ty CP Gang thép Thái Nguyên và những sai phạm

Bài 1: Mỏ than Phấn Mễ nổ mìn khai thác khi chưa xong giấy phép

Được coi là cái nôi của ngành công nghiệp luyện kim nước nhà, cũng là khu công nghiệp đầu tiên tại Việt Nam có dây chuyền sản xuất liên hợp khép kín từ khai thác quặng sắt đến luyện gang, luyện thép và cán thép, nhưng thời gian qua gần đây, Công ty CP Gang thép Thái Nguyên (phường Cam Giá, thành phố Thái Nguyên, Thái Nguyên) liên tiếp mắc phải những sai phạm trong lĩnh vực khai thác khoáng sản, bảo vệ môi trường.

Chờ cấp lại giấy phép

Đầu tiên phải nhắc tới Mỏ than Phấn Mễ (đơn vị thành viên của Công ty CP Gang thép Thái Nguyên) dù chưa được cấp lại giấy phép khai thác, nhưng vẫn ngang nhiên sử dụng vật liệu nổ nhằm khai thác than hầm lò.

Ngày 25/5/2020, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam (Bộ Tài nguyên và Môi trường) ra Văn bản số 1343/ĐCKS-KS yêu cầu Công ty CP Gang thép Thái Nguyên dừng khai thác than tại Mỏ than Phấn Mễ, do thời hạn cấp quyền quản lý, khai thác mỏ than đã hết, phải lập hồ sơ, thủ tục để cấp lại giấy phép.

Ngày 2/6/2020, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam tiếp tục ban hành văn bản số 1387/ĐCKS, nêu rõ: Việc hoàn thiện hồ sơ đề nghị cấp lại giấy phép khai thác khoáng sản của Công ty CP Gang thép Thái Nguyên còn chậm, kéo dài, chưa đáp ứng yêu cầu của công tác quản lý.

Nội dung văn bản còn yêu cầu Công ty CP Gang thép Thái Nguyên thực hiện các quy định của pháp luật về khoáng sản, pháp luật khác có liên quan trong việc thực hiện đóng cửa Mỏ than Phấn Mễ theo quy định.

Vậy nhưng, phía Mỏ than Phấn Mễ và Công ty CP Gang thép Thái Nguyên vẫn phớt lờ, tiếp tục khai thác, tận thu than, trong suốt một thời gian dài. Bằng chứng là Công ty CP Gang thép Thái Nguyên cho phòng ban chuyên môn xây dựng kế hoạch sản xuất, khai thác than trong quý 1/2021 là 37.500 tấn, trong đó 17.500 tấn than nguyên khai, 20.000 tấn than tuyển, chủ yếu bằng phương pháp khai thác hầm lò.

Riêng tháng 3/2021, theo kế hoạch, Công ty CP Gang thép Thái Nguyên đã giao Mỏ than Phấn Mễ thực hiện thuê khai thác than tại các khu vực với khối lượng lên tới 6.000 tấn.

Quá trình khai thác than hầm lò phải sử dụng vật liệu nổ nên theo quy định phải có giấy phép sử dụng vật liệu nổ của Bộ Công Thương.

Công ty CP Gang thép Thái Nguyên đã nhiều lần gửi văn bản xin ý kiến của Bộ Công Thương, Sở Công thương tỉnh Thái Nguyên được sử dụng vật liệu nổ để khai thác, sản xuất nhưng chưa được chấp thuận.

Liên quan tới việc sử dụng vật liệu nổ trong khai thác than hầm lò tại Mỏ than Phấn Mễ, trong nội dung văn bản số 1343/ĐCKS-KS của Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam có yêu cầu, trong thời gian chờ thực hiện cấp lại giấy phép khai thác, Mỏ than Phấn Mễ không được sử dụng vật liệu nổ để tiến hành khai thác.

Về thực trạng trên, trao đổi với PV Báo Đại Đoàn Kết online, ông Nguyễn Xuân Tú, Phó giám đốc phụ trách Mỏ than Phấn Mễ xác nhận, đến thời điểm hiện tại, Mỏ than Phấn Mễ vẫn chưa được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp lại giấy phép mới. Tuy nhiên, phía Công ty CP Gang thép Thái Nguyên đã hoàn thành việc nộp 57 tỷ đồng tiền sử dụng thông tin tài liệu địa chất khoáng sản, nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản dù chưa có quyết định phê duyệt.

Lý giải về việc, dù chưa được cấp lại giấy phép khai thác nhưng Công ty CP Gang thép Thái Nguyên vẫn xây dựng kế hoạch sản xuất hết quý I-2021, giao định mức than sản xuất hàng tháng cho Mỏ than Phấn Mễ, ông Tú cho biết, đó là tạo việc làm, thu nhập cho hơn 500 công nhân mỏ.

Còn theo ông Trần Quang Tiến, Phó Tổng giám đốc Công ty CP Gang thép Thái Nguyên, trong quá trình hoàn thiện các thủ tục cấp đổi giấp phép khai thác khoáng sản, để duy trì nguồn nguyên liệu than mỡ cho sản xuất cũng như bảo vệ các công trình hạ tầng kỹ thuật mỏ, các hoạt động khai thác, bốc xúc đất đá… nên vẫn phải thực hiện sản xuất khai thác than.

Ông Tiến cho biết thêm, trong quá trình sản xuất không có vật liệu nổ dẫn đến các đường lò không được xén, sửa chữa, hệ thống bờ tầng, sườn tầng, moong… xuất hiện đá treo có nguy cơ sạt lở. Chính vì thế, Mỏ than Phấn Mễ có báo cáo và đề nghị Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường Công nghiệp (Bộ Công thương) cho phép sử dụng vật liệu nổ đối với các công việc ngoài hoạt động khai thác.

Bộ lập đoàn kiểm tra

Trước thực trạng trên, ngày 11/3, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam có quyết định thành lập đoàn kiểm tra xác minh các nội dung liên quan tới hoạt động khai thác khoáng sản của Công ty CP Gang thép Thái Nguyên tại Mỏ than Phấn Mễ.

Tại thời điểm kiểm tra, đoàn ghi nhận: Phía đơn vị chưa hoàn thiện xong hồ sơ để trình cơ quan có thẩm quyền cấp lại giấy phép khai thác khoáng sản mặc dù đã được cơ quan nhà nước nhiều lần đôn đốc, yêu cầu.

Chưa hoàn thiện xong hồ sơ đề nghị đóng cửa mỏ khoáng sản khu vực lộ thiên Bắc Làng Cẩm theo thông báo của Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam. Công ty mở 4 cửa lò tại mực sâu - 207 và - 218m nằm trên sườn tầng moong khai thác. Hiện tầng moong bị sạt lở có nguy cơ gây mất an toàn tại nhiều vị trí. Việc mở 4 cửa lò không phù hợp với thiết kế khai thác do công ty đã lập và phê duyệt.

Sau khi kiểm tra, đoàn công tác yêu cầu phía Công ty CP Gang thép Thái Nguyên dừng ngay hoạt động khai thác, thu hồi than lò tại khu vực Bắc Làng Cẩm. Khẩn trương hoàn thiện hồ sơ đề nghị đóng cửa mỏ khoáng sản khu vực lộ thiên Bắc Làng Cẩm theo thông báo của Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam. Khẩn trương hoàn thiện hồ sơ đề nghị cấp lại giấy phép khai thác khoáng sản đối với Mỏ than Phấn Mễ theo quy định của Luật Khoáng sản.

Nói về tiến độ hoàn thiện hồ sơ để trình cơ quan thẩm quyền cấp lại giấy phép khai thác khoáng sản, ông Nguyễn Xuân Tú, Phó giám đốc phụ trách Mỏ than Phấn Mễ, chỉ cho rằng, các đơn vị chuyên môn của mỏ cũng như công ty đang khẩn trương hết mức để hoàn thiện giấy tờ, hồ sơ liên quan và cũng không biết thời gian nào Mỏ than Phấn Mễ được cấp lại giấy phép khai thác khoáng sản nữa.

(Còn nữa)