Cuộc thi Ảnh nghệ thuật Hà Nội lần thứ 51: Vừa công bố kết quả đã vướng tranh cãi

Lùm xùm ngay sau khi công bố

Đầu tháng 9 vừa qua, Hội Nhiếp ảnh Nghệ thuật Hà Nội công bố kết quả giải thưởng cuộc thi Ảnh nghệ thuật Hà Nội lần thứ 51 với chủ đề “Hà Nội tôi yêu - Niềm tin chiến thắng”.

Báo cáo của BTC cuộc thi cho biết, cuộc thi được phát động từ tháng 7/2021. Đến hết ngày 28/8, BTC đã nhận được 1.825 tác phẩm của 300 tác giả đang sinh sống và làm việc tại Hà Nội gửi tới dự thi. Nhiều tác phẩm tham dự thể hiện các mặt công tác phòng, chống dịch Covid-19 trên địa bàn Thủ đô…

Kết quả, có 1 giải Nhất, 2 giải Nhì, 3 giải Ba và 10 giải Khuyến khích dành cho các tác giả xuất sắc. Trong số đó, giải Nhất là tác phẩm “Chúc mừng sinh nhật mẹ” của tác giả Vũ Thị Thúy Hà. Giải Nhì thuộc về các tác phẩm “Đẩy nhanh tiến độ công trình vành đai 2” (Nguyễn Đức Toàn) và “Mẹ tròn con vuông” (Nguyễn Tiến Dũng). Giải Ba là các tác phẩm “Cầu thăng bằng” (Phạm Quốc Dũng), “Tình yêu Tổ quốc” (Lê Thị An Thu), “Giọt mồ hôi nơi tuyến đầu” (Vũ Thị Thúy Hà)...

Ngay sau khi kết quả được công bố và các tác phẩm được giải cũng được đăng tải trên website http://www.anhnghethuathanoi.com rất nhiều ý kiến đã chỉ ra những những bất cập của một số tác phẩm được trao giải.

Cụ thể, tác phẩm “Chúc mừng sinh nhật mẹ” của Vũ Thị Thúy Hà đoạt giải bị tố chỉnh sửa, can thiệp vì sự không đồng nhất về mặt hình ảnh. Tác phẩm chụp một nữ cán bộ y tế tay cầm chiếc máy tính bảng để nói chuyện với gia đình mình nhân sinh nhật, còn chị đang ở trong thời gian làm việc, có thể là khu cách ly. Nếu như hình ảnh trong ipad là hình chính diện, thì nhân vật ở ngoài lại nghiêng; hơn nữa, màu khẩu trang, màu kính, màu trán cũng hoàn toàn đối nghịch…

Bên cạnh đó, tác phẩm giải Ba có tên “Tình yêu Tổ quốc” của Lê Thị An Thu chụp một nữ công dân ngồi xe lăn tới bỏ phiếu bầu cử cũng bị chỉ ra nhiều điểm chưa hoàn chỉnh cho một tác phẩm nhiếp ảnh.

Ai cũng có cái lý của mình?

Ngay sau khi dư luận phản ứng, thậm chí có ý kiến còn yêu cầu truất quyền của tác giả đoạt giải Nhất, ông Đào Quang Minh, Chủ tịch Ban giám khảo cuộc thi vẫn khẳng định: “Đây là một bức ảnh có nội dung rất tốt trong thời điểm hiện nay. Người phụ nữ dám hy sinh thân mình, có thể là bác sĩ, y tá, hộ lý hoặc là làm gì nữa, không nhất thiết bên giường bệnh, nhưng người ta chống dịch xa nhà như thế, chồng, con gọi để chúc mừng sinh nhật là tình cảm gia đình thiêng liêng. Mình vẫn trân trọng những người như thế!”.

Còn tác giả Vũ Thị Thúy Hà cho biết, mấy ngày qua, trước sự chỉ trích của các tay máy chơi ảnh chuyên nghiệp cho rằng, chị đã chắp ghép ảnh, phạm luật mà vẫn giành giải cao khiến chị vô cùng bức xúc, bị khủng hoảng tinh thần.

“Bức ảnh này tôi chụp đơn giản là chúc mừng sinh nhật của một người mẹ. Tôi chỉ muốn ghi nhận lại một hình ảnh đẹp, đầy tính nhân văn của một người mẹ trong ngày sinh nhật nhưng không được bên chồng con mà phải làm nhiệm vụ cùng toàn xã hội, phòng chống dịch Covid”, tác giả Vũ Thị Thúy Hà chia sẻ, đồng thời khẳng định, hình ảnh chị chụp xong gửi dự thi không hề có bất kỳ sự chỉnh sửa hay can thiệp photoshop. Chị chỉ tăng giảm sáng tối và cân bằng màu sắc theo đúng thể lệ cuộc thi. Tác giả Vũ Thị Thúy Hà đã gửi file raw cho BTC, trên đó đã ghi lại toàn bộ thông tin của bức ảnh như: thời gian, địa điểm chụp, các thông số kỹ thuật của ảnh.

Ông Đào Quang Minh cũng cho biết, BTC và Hội đồng giám khảo đã đối chiếu giữa ảnh chụp và file gốc của bức ảnh đoạt giải Nhất và thấy rằng không có sự khác biệt. Vì thế có thể khẳng định, tác giả đã không phạm luật. Tác phẩm không chắp ghép như những lời chỉ trích. Việc truất quyền của tác giả là không có căn cứ.

Còn với tác phẩm đoạt giải Ba của tác giả Lê Thị An Thu, chụp một nữ công dân đi xe lăn đến điểm bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp. Tuy nhiên, bức ảnh này lại phạm lỗi rất sơ đẳng khi nhiều chữ trên phông của một sự kiện chính trị quan trọng bị cắt cụt. Nhiều ý kiến cho rằng, đây là lỗi tối kỵ khi chụp các sự kiện chính trị.

Về bức ảnh này, ban đầu ông Đào Quang Minh có ý bảo vệ khi cho rằng: “Đây là triển lãm của Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật Hà Nội chứ không phải ảnh báo chí. Trong đó có lồng cái tình cảm, cái suy nghĩ, thời sự và báo chí vào đấy, phục vụ Đảng, thành phố”. Tuy nhiên, sau đó, ông lại đăng đàn “hạ tông”: Bộ ảnh đoạt giải mới chỉ được công bố, chưa có quyết định trao giải thưởng. Do vậy, khi nhận được ý kiến phản hồi của giới trong nghề, Ban giám khảo đã cầu thị và nhận thấy những sai sót trong quá trình chấm giải. BTC sẽ tiến hành thu hồi giải thưởng đối với bức ảnh đoạt giải Ba.

Sự bất nhất của ông Chủ tịch Ban giám khảo cuộc thi khiến người ta càng cảm thấy băn khoăn về chất lượng thẩm định của những người “cầm cân nảy mực” ở cuộc thi ảnh này.

Cần hướng tới cái chung

Những ý kiến gay gắt của dư luận đã khiến chiều 8/9, toàn bộ kết quả của cuộc thi Ảnh nghệ thuật lần thứ 51 của Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật Hà Nội đã bị rút khỏi trang web tại địa chỉ http://www.anhnghethuathanoi.com/.

Trao đổi với báo chí, ông Trần Quốc Chiêm, Chủ tịch Hội Liên hiệp các hội văn học nghệ thuật Hà Nội cho biết, BTC đã rút kết quả này xuống. “Chúng tôi đang yêu cầu báo cáo. Chắc phải xem xét lại qua dư luận báo chí và hội viên, xem lại cách chấm”, theo ông Chiêm.

Xung quanh các ý kiến liên quan đến kết quả giải thưởng cuộc thi ảnh lần này, ông Chiêm cho biết: “Giải Ba thì sẽ bị rút nhưng giải Nhất thì đang tranh luận. Người thì bảo được, người thì bảo không được. Người bảo giải đó không phạm gì, không phải ghép”.

Rất tiếc, đây không phải là lần đầu cuộc thi ảnh nghệ thuật do Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật Hà Nội tổ chức vướng lùm xùm tranh luận. Thậm chí, nhiều ý kiến cho rằng, chất lượng của hầu hết các giải thưởng nhiếp ảnh gần đây của Hội này tổ chức đều “có vấn đề”.

Theo nhiếp ảnh gia Lê Việt Khánh, nhiều năm nay, chất lượng các tác phẩm dự các cuộc thi ảnh do Hội Nhiếp ảnh Hà Nội đi xuống, một phần vì Ban giám khảo đã chấm ảnh dựa trên nội dung, ý nghĩa văn học của bức ảnh nhiều quá. Điều đó khiến cho phần nội dung lấn át hết yếu tố thẩm mỹ. Đến mức bức ảnh đoạt giải thuần túy chỉ còn những nội dung phải diễn đạt ra bằng chữ, còn về phần nghệ thuật thẩm mỹ thì gần như bằng 0. Ban giám khảo dường như quên mất một điều rằng, ảnh nghệ thuật là nghệ thuật thị giác, là cái đẹp thẩm mỹ về bố cục, ánh sáng, màu sắc, chứ không phải một bài văn.

Có lẽ, cũng bởi những nguyên nhân này, nên các cuộc thi do Hội Nhiếp ảnh Hà Nội được tổ chức gần đây hầu như vắng bóng các nhà nhiếp ảnh chuyên nghiệp, mà chỉ là sân chơi của những tay máy nghiệp dư. Do đó, muốn nâng cao chất lượng nhiếp ảnh của Hà Nội, cần thay đổi tư duy, xóa ngay những nhóm lợi ích để hướng tới cái chung, cho Hà Nội, vì Hà Nội.

Nhà nhiếp ảnh Lê Việt Khánh cho rằng, bức ảnh “Chúc mừng sinh nhật mẹ” lộ rõ sự set up (dàn dựng), nhưng thể lệ cuộc thi không cấm điều này. “Set up với ý nghĩa “diễn” để truyền tải lại nội dung là việc mà hầu hết anh em nhiếp ảnh nghệ thuật vẫn làm từ xưa tới nay”, ông Khánh nói, và nhấn mạnh: Cho nên, về lý mà nói, việc rút giải Nhất của bức ảnh này là không cần thiết, khi mà cơ sở lý luận để rút dựa trên thể lệ cuộc thi là không có. “Tác giả sẽ cảm thấy mình bị oan ức. Bởi chị ấy có làm gì vi phạm luật cuộc chơi đâu? Bây giờ nếu rút giải, tác giả mà kiện ngược lại BTC, thì dựa trên lý lẽ nào để giải trình?”, ông Khánh băn khoăn.