Về bản Tày thưởng thức món tôm bay

Tôm bay là đặc sản chỉ có ở bản Tày.

Mùa hè là thời điểm sinh trưởng mạnh của loài tôm bay. Ở vùng cao Vĩnh Yên, đi sâu vào các bản Tày, bản Mông, cứ đến hè, người ta mang vợt lưới lên núi vợt tôm bay. Tôm bay thường bậu trên lá cây, thân có màu xanh, có hai cánh bay và thân có nhiều càng. Tôm bay sinh trưởng nhiều và sống theo bầy đàn. Thức ăn chủ yếu của tôm bay là sương núi và lá cây non. Vì thế, đây là loài côn trùng sạch, giàu giá trị dinh dưỡng. Người vùng cao Vĩnh Yên từ lâu coi loài tôm bay là một đặc sản.

Loài tôm bay tuy nhiều nhưng rất khó kiếm bởi loài này có cánh bay và càng bật rất nhanh. Nếu không nhanh tay thì khó có thể bắt được chúng. Người ta dùng tấm lưới và may thành những chiếc vợt lớn có cán cầm dài dùng để vợt tôm bay. Vào thời điểm mùa hè, dù trẻ con hay người lớn đều có thể lên núi vợt tôm bay. Mỗi lần gặp đàn tôm này, vợt có thể được hàng trăm con.

Khi bắt tôm bay về, muốn ngon phải chế biến ngay. Nếu để tôm chết sẽ mất đi độ ngon và giá trị dinh dưỡng. Trước khi chế biến tôm bay thành món ăn, người ta ngâm tôm bay vào nước vo gạo chừng 30 phút cho sạch.

Ở Vĩnh Yên, người Tày thường chế biến tôm bay bằng cách cho lên chảo mỡ nóng rang vàng. Sau khi vớt tôm bay ra, để ráo nước rồi mới cho vào chảo mỡ. Muốn có món tôm bay rang thơm ngon khi rang người ta đặc biệt quan tâm đến độ lửa ở mức vừa phải, dùng đũa đảo đều tay để tôm không bị cháy. Khi tôm toàn thân chuyển màu vàng, cánh tôm chuyển màu xám đen, bụng tôm căng mọng là có thể mang ra thưởng thức.

Món tôm bay có mùi vị khá đặc biệt. Khi rán trên chảo mở, tôm đã tỏa mùi thơm ngậy. Khi thưởng thức, tôm bay có vị thơm, vị béo, vị ngọt. Gia vị để chấm tôm bay là tương ớt trộn lẫn hạt mắc khén. Dù thưởng thức một lần nhưng thực khách đặc biệt ấn tượng và nhớ mãi món tôm bay của đồng bào vùng cao. Món ăn này rất hiếm nên phải là khách quí, đồng bào mới thết đãi. Nếu muốn thưởng thức, du khách có thể đặt tại các nhà hàng vùng Tây Bắc hoặc tại chợ phiên.