Điếc không sợ súng

Hiện, các cơ quan chức năng đang tiến hành điều tra, xác minh để xử lý vụ việc một chiếc xe kéo theo rơ moóc (bên trên chở 8 chiếc xe ô tô con) đi lùi hàng trăm mét trên cao tốc TP Hồ Chí Minh – Long Thành – Dầu Giây. Việc lùi xe ô tô trên đường cao tốc có các phương tiện lưu thông với tốc độ lớn vô cùng nguy hiểm, tiềm ẩn nguy cơ TNGT thảm khốc.

Hành vi cố tình đi lùi xe ô tô trên đường cao tốc không phải là hiếm gặp trong thời gian qua, dù đã có những vụ TNGT thảm khốc, khiến nhiều người chết và bị thương. Thậm chí đã có những vụ án được đưa ra xét xử gây tranh cãi, trong thời gian dài các cơ quan thực hiện tố tụng không thể “quyết” được. Điển hình là vụ xe Innova lùi trên cao tốc Hà Nội – Thái Nguyên khiến 5 người chết và 5 người bị thương.

Vụ án này xảy ra từ tháng 11/2016, nhưng do tranh cãi tính pháp lý nên trải qua tới 4 năm với nhiều phiên tòa được mở, cuối cùng mãi tới tháng 6/2020 mới có thể tạm khép lại vụ án. Theo nhận định của các cơ quan tiến hành tố tụng, đương nhiên người lái xe Innova có hành vi lùi xe trên đường cao tốc, lại sử dụng rượu bia vượt ngưỡng cho phép là đã vi phạm nghiêm trọng quy định của pháp luật. Song, hậu quả có thể không xảy ra, hoặc có thể giảm nhẹ nếu tài xế xe rơ moóc Lê Ngọc Hoàng chú ý quan sát, làm chủ được tốc độ. Với lập luận đó, quan tòa tuyên buộc bị cáo Hoàng có tội.

Bài viết này không có ý định “hồi tố”, bàn luận việc các cấp tòa sơ thẩm, phúc thẩm của tỉnh Thái Nguyên buộc tội tài xế Hoàng là đúng hay chưa đúng pháp luật. Chỉ muốn thông qua vụ án này để nhấn mạnh rằng, hành vi lùi xe ô tô trên đường cao tốc nguy hiểm đến thế nào. Thử nghĩ, các phương tiện di chuyển với tốc độ cao, chỉ một chút lơ đãng, mất tập trung của lái xe ô tô sẽ lập tức xảy ra TNGT thảm khốc, nói gì đến đi lùi.

Theo phân tích của Cục CSGT (Bộ Công an), hành vi lái xe đi lùi trên cao tốc không chỉ vi phạm nghiêm trọng quy định pháp luật, còn tiềm ẩn nguy cơ cao gây TNGT, đe dọa tính mạng và tài sản của người tham gia giao thông trên tuyến. Bởi lẽ, loại đường này cho phép phương tiện lưu thông tốc độ cao, chỉ cần không tuân thủ quy tắc sẽ xảy ra các vụ va chạm, hậu quả sẽ vô cùng thảm khốc.

Trên thực tế, các tài xế đang lưu thông trên đường cao tốc không thể hình dung, cũng chẳng bao giờ chuẩn bị tinh thần để đối phó với tình huống phương tiện khác bất ngờ đi lùi hoặc đi ngược chiều nên thường sẽ không kịp phản ứng. Vào những ngày thời tiết đẹp khả năng xảy ra TNGT đã rất cao, nếu gặp hôm mưa gió khiến tầm nhìn bị hạn chế thì dù có cảnh giác cách mấy các tài xế cũng “khó đỡ” được tình huống gặp xe đi lùi.

Đáng tiếc, sau vụ lái xe Innova lùi trên cao tốc Hà Nội – Thái Nguyên làm chết và bị thương nhiều người bị đưa ra xét xử, các tài xế lại không lấy đó làm bài học đắt giá cho bản thân, tiếp tục có hành vi vi phạm pháp luật tương tự. Ngay cả khi chưa kết thúc vụ án xe Innova đi lùi, vào tháng 1/2020, một tài xế ở Hải Dương vẫn hồn nhiên lái xe bồn đi lùi trên cao tốc Hà Nội – Hải Phòng.

Trước đó khoảng một tháng, cũng đã có một xe ô tô 4 chỗ đi lùi trên đường cao tốc Hà Nội – Hải Phòng tới 6km. Trong quá trình chiếc xe này đi lùi, một chiếc ô tô 29 chỗ đã suýt đâm vào gây TNGT. Rất may là tài xế lái xe 29 chỗ đã kịp thời xử lý nên không xảy ra TNGT, tránh được thương vong không đáng có. Song, nếu lái xe 29 chỗ không xử lý kịp thì “lịch sử” thương đau trong vụ án xe inova đi lùi sẽ lập tức tái hiện.

Còn rất nhiều vụ đi lùi xe trên đường cao tốc mà trong khuôn khổ bài viết không thể liệt kê hết. Nhiều người đặt vấn đề, đã có tiền lệ xấu là vụ xe Innova lùi trên cao tốc Hà Nội – Thái Nguyên làm thương vong nhiều người, bị đưa ra xét xử, vậy tại sao các bác tài vẫn không biết sợ? Đơn giản là chế tài của pháp luật chưa đủ mạnh để có thể răn đe, phòng ngừa đối với những người cố tình vi phạm pháp luật.

Trước kia, hành vi đi lùi trên cao tốc chỉ bị phạt có 800.000 - 1,2 triệu đồng, nay với Nghị định 100 có hiệu lực thi hành, mức phạt hành vi này đã được tăng lên 16 - 18 triệu đồng. Song, ngay cả như vậy cũng chưa làm cho các tái xế biết sợ, vẫn có không ít người vẫn cố tình đi lùi trên cao tốc. Nếu thay vì chỉ bị phạt tiền, người có hành vi đi lùi trên cao tốc (dù chưa xảy ra hậu quả) có thể bị xem xét xử lý hình sự, có lẽ sẽ không còn ai điếc không sợ súng nữa.