Diện mạo mới cho Văn Miếu - Quốc Tử Giám

Được công nhận là Di tích Quốc gia đặc biệt từ năm 2012, tuy nhiên cho đến nay Văn Miếu- Quốc Tử Giám vẫn chưa được khai thác hết tiềm năng để phục vụ phát triển du lịch và quảng bá hình ảnh của Thủ đô Hà Nội.

Xuất phát từ thực tế này, cuối năm 2016 Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội (VHTT) đã đề nghị UBND TP Hà Nội cho phép lập qui hoạch tổng thể bảo tồn và phát huy giá trị Khu di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám với các nội dung chính như: Nghiên cứu và đề xuất các giải pháp mới cho việc phát triển các sản phẩm văn hóa, du lịch; Qui hoạch lộ trình, tuyến tham quan, hệ thống biển thông tin, chỉ dẫn đối với khách tham quan, nghiên cứu, đề xuất giải pháp đối với vấn đề giao thông, bãi đỗ xe… ; Đánh giá ảnh hưởng của hoạt động tham quan của khách du lịch đối với di tích, tác động môi trường, giải pháp kiểm soát ô nhiễm, xử lý các không gian cây xanh, mặt nước, tổ chức thu gom và vận chuyển rác thải; Nghiên cứu, đánh giá và đề ra các phương án bảo tồn, tu bổ các công trình cổ, các giá trị cảnh quan kiến trúc của di tích; Quảng bá, xúc tiến các giải pháp nâng cao ý thức, hiểu biết, ý thức trách nhiệm của cộng đồng dân cư, các tổ chức, cơ quan, khách tham quan trong việc bảo vệ, giữ gìn giá trị di sản.

Sở VHTT Hà Nội đề xuất Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám là đơn vị lập qui hoạch, thời gian thực hiện là năm 2017 với nguồn kinh phí từ ngân sách nhà nước.

Khu di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám có tổng diện tích 54.331m2 (bao gồm các khu vực: Nội tự, vườn Giám và hồ Văn).

Hàng năm có khoảng 1,5 triệu lượt khách du lịch đến tham quan di tích. Tuy nhiên, cho đến nay, việc bảo tồn, khai thác, phát huy giá trị di tích vẫn chỉ tập trung vào khu vực Nội tự - nơi tiếp đón toàn bộ khách tham quan trong nước và quốc tế; nơi diễn ra các sự kiện văn hóa, giáo dục, các hoạt động kinh doanh dịch vụ, văn hóa, nghệ thuật phục vụ các đoàn khách ngoại giao quốc tế, phục vụ khách tham quan.

Trong khi đó, do nằm cách biệt với khu nội tự bởi phố Quốc Tử Giám - một tuyến phố có mật độ giao thông cao, lưu lượng phương tiện giao thông dày đặc) nên hai khu vực vườn Giám và hồ Văn (đặc biệt hồ Văn) chưa được qui hoạch, sử dụng và khai thác phục vụ khách tham quan; mà mới chủ yếu để cho nhân dân, cộng đồng dân cư sinh sống xung quanh di tích tập thể dục.

Đề xuất ưu tiên bảo tồn bia Tiến sĩ

Câu chuyện trùng tu, bảo tồn và phát huy giá tri của di sản luôn nhận được sự quan tâm của dư luận. Vào thời điểm đầu năm 2017, việc một số hạng mục trong di tích Văn Miếu- Quốc Tử Giám được khoác một màu sơn mới đã gây ra những quan điểm trái chiều.

Ông Lê Xuân Kiêu - Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hóa khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám cho biết, việc quét vôi mới một số hạng mục là hoạt động nghiệp vụ mang tính định kỳ của đơn vị quản lý di tích. Việc này được tiến hành dựa trên thực tế là có một số hạng mục bị bong tróc, nấm mốc bao phủ… làm cho mỹ quan di tích bị xuống cấp.

Ngoài ra, việc bong tróc này cũng làm nguy hại và xuống cấp đến lõi tường. Còn đại diện Sở VHTT Hà Nội cho hay việc quét vôi một số hạng mục ở Văn Miếu - Quốc Tử Giám là nằm trong kế hoạch nghiệp vụ của ban quản lí di tích. Về việc này, UBND TP Hà Nội cũng đồng ý về mặt chủ trương và cho phép thực hiện.

Đại diện Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám cho hay, hiện tại một số hạng mục trong khu di tích đang xuống cấp như Khuê Văn Các, Tam quan, điện Đại Thành, hệ thống tường gạch vồ xung quanh Văn Miếu, hồ Văn...

Do đó trong lúc chờ đợi Đề án Qui hoạch tổng thể di tích quốc gia đặc biệt Văn Miếu- Quốc Tử Giám triển khai, trong năm 2017 Trung tâm dự định xin triển khai đề án bảo tồn bia tiến sĩ.

Bao gồm việc làm hàng rào ngăn người dân sờ đầu rùa và xâm phạm 82 bia tiến si; triển khai đề án số hóa và làm bảo tàng 3D bia tiến sĩ - di sản tư liệu thế giới…

Đề xuất lập qui hoạch tổng thể Văn Miếu - Quốc Tử Giám không nằm ngoài mong muốn nghiên cứu và đề xuất các giải pháp mới đối với phát triển dịch vụ, đa dạng hóa các dịch vụ cho du khách ở cả ba phân khu: Nội tự, vườn Giám và hồ Văn.

Mong rằng trong xu thế phát triển du lịch bền vững, di tích quốc gia này sẽ trở thành một điểm đến có ý nghĩa trong hành trình của du khách - khi được kết nối với kết nối với các điểm đến Bảo tàng Mỹ thuật, Hoàng thành Thăng Long…Và để lại nhiều dấu ấn trong lòng du khách 4 phương từ việc khai thác giá trị của di sản.