Điều gì xảy ra nếu Nga cắt toàn bộ nguồn cung khí đốt cho châu Âu?

Các nước châu Âu đang chạy đua để chuẩn bị cho nguy cơ Nga cắt giảm xuất khẩu khí đốt.

Tổng thống Nga Vladimir Putin và tập đoàn năng lượng Gazprom của Nga dường như đang xoay chuyển tình thế đối với châu Âu bằng cách hạn chế nguồn cung cấp khí đốt. Người đứng đầu Cơ quan Năng lượng Quốc tế đã cảnh báo rằng, châu Âu cần chuẩn bị ngay cho việc Nga sẽ cắt toàn bộ hoạt động xuất khẩu khí đốt sang khu vực này vào mùa đông năm nay.

Xung đột ở Ukraine đã tạo nên một cuộc chạy đưa giữa các quốc gia châu Âu nhằm loại bỏ việc nhập khẩu năng lượng từ Nga, nhưng sự cấp bách mới đã “chen” vào những nỗ lực đó.

Điều gì đang xảy ra?

Nga đã bắt đầu cắt nguồn cung khí đốt cho các quốc gia châu Âu khiến nỗ lực lấp đầy kho dự trữ khí đốt của châu lục này trước mùa đông trở nên khó khăn hơn. Trong tuần qua, Gazprom đã cắt giảm 60% nguồn cung cấp chạy qua đường ống dẫn khí đốt tự nhiên lớn của châu Âu, Nord Stream 1. Điều này đã dẫn đến việc cắt giảm nguồn cung ở Ý, Áo, Cộng hòa Séc và Slovakia.

Khí đốt cũng đã bị ngừng cung cấp cho một loạt quốc gia khác bao gồm Ba Lan, Bulgaria, Pháp và Hà Lan. Một vụ nổ tại một cơ sở khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) Freeport khổng lồ ở Bờ Vịnh Texas - nơi vận chuyển khí đốt đến châu Âu - cũng đã làm giảm nguồn cung cấp đến “lục địa già”.

Châu Âu có thể thay thế khí đốt của Nga vào mùa đông?

Đây là điều khó có thể xảy ra, thậm chí phải nói là “không có cơ hội”. Trước chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga tại Ukraine, Nga cung cấp 40% nhu cầu khí đốt cho châu Âu, do đó việc hạn chế tích trữ khí đốt hoặc tăng cường nhập khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) ở một số quốc gia nhất định bao gồm cả Đức khiến việc thay thế hoàn toàn khí đốt của Nga gần như không thể thực hiện trong ngắn hạn.

Các nhà lãnh đạo EU cũng đã hạ thấp khả năng về một lệnh cấm hoàn toàn đối với khí đốt của Nga vì nó được coi là không thực tế và gây chia rẽ về mặt chính trị.

Thay vào đó, các quốc gia đang chạy đua để lấp đầy các kho lưu trữ khí đốt của họ sớm hơn bình thường trong năm. Các hầm lưu trữ dưới lòng đất của châu Âu hiện đã đầy 57%. Ủy ban châu Âu (EC) đã yêu cầu mỗi quốc gia đạt 80% dung lượng lưu trữ vào đầu tháng 11, với Đức cũng nhắm tới mục tiêu 90%. Tuy nhiên, nếu không có khí đốt của Nga, các mục tiêu này sẽ khó đạt được.

“Cách duy nhất để châu Âu đến gần mục tiêu là trả giá rất cao”, nhà phân tích dầu khí Nathan Piper của Investec cho biết.

Các nước Châu Âu có thể chuyển hướng sang đâu?

Các chính phủ châu Âu đang ngày càng chuyển hướng sang Mỹ để nhập khẩu khối lượng ngày càng lớn khí hóa lỏng tự nhiên (LNG). Vương quốc Anh cũng có thể tận dụng cuộc khủng hoảng bằng cách tăng cường xuất khẩu khí đốt tự nhiên sang EU hơn nữa thông qua các kết nối.

Số liệu từ Văn phòng Thống kê Quốc gia của Vương quốc Anh cho thấy, xuất khẩu hàng hóa sang EU đã tăng tháng thứ ba liên tiếp lên 16,4 tỷ bảng Anh trong tháng 4, mức cao nhất hàng tháng theo giá hiện hành kể từ khi kỷ lục tương đương bắt đầu vào năm 1997, nhờ việc khí đốt và dầu thô được vận chuyển đến Hà Lan và Ireland.

Các chính phủ châu Âu cũng đang cố gắng nhập khẩu thêm khí đốt từ Na Uy và Azerbaijan, đồng thời tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo. Trong khi đó, các nước châu Á, chẳng hạn như Pakistan, đang ngày càng phải quay trở lại với than đã gây ô nhiễm nặng do châu Âu thu hẹp nguồn cung cấp khí đốt.

Điều gì xảy ra nếu châu Âu không thể thay thế khí đốt từ Nga?

Kết quả có thể xảy ra nhất là các doanh nghiệp sẽ thu hẹp quy mô sử dụng năng lượng. Tại Đức, quốc gia có 35% lượng khí đốt nhập khẩu từ Nga, các ngành công nghiệp sử dụng nhiều năng lượng như sản xuất thép sẽ phải đối mặt với sự siết chặt và hạn chế sản xuất.

Ông Piper cho biết: “Một trong hai chính phủ sẽ áp đặt giới hạn sử dụng năng lượng hoặc giá sẽ trở nên cao đến mức không kinh tế để sử dụng”. Ông lo lắng: “Sẽ là một hoàn cảnh rất khó khăn nếu Nga cắt các dòng khí đốt vào mùa đông này khi nhu cầu sử dụng năng lượng tăng cao. Ngay cả trong thời kỳ chiến tranh lạnh, Nga vẫn là một nhà cung cấp năng lượng đáng tin cậy cho châu Âu. Giờ đây, liên kết đó đã bị cắt”.

Việc cắt giảm của Nga có ảnh hưởng đến Vương quốc Anh không?

Năm ngoái, Vương quốc Anh chỉ nhập khẩu 4% nhu cầu khí đốt từ Nga và dường như được cách ly khá tốt với các vấn đề nguồn cung. Sự kết hợp giữa nguồn cung cấp khí đốt trong nước, nguồn cung cấp qua đường ống từ Na Uy và nhập khẩu LNG có nghĩa là Anh đang ở một vị thế tốt, mặc dù nước này sẽ tiếp tục phải chịu mức giá cao ngất ngưởng.

Tuy nhiên, Thư ký kinh doanh, Kwasi Kwarteng, đã cố gắng tăng cường các lựa chọn cung cấp trong nước trong trường hợp có vấn đề về nguồn cung trong mùa đông này. Điều này đã bao gồm việc kéo dài tuổi thọ của nhà máy nhiệt điện than West Burton A ở Nottinghamshire.

Chính phủ Anh cũng đang thảo luận với chủ sở hữu của British Gas, Centrica, để mở lại địa điểm lưu trữ khí đốt Rough khổng lồ ngoài khơi bờ biển phía Đông nước Anh, đã bị đóng cửa vào năm 2017.

Người tiêu dùng bị ảnh hưởng như thế nào?

Người tiêu dùng khó có thể thấy bất kỳ sự gián đoạn nào đối với nguồn cung cấp năng lượng ở Anh và Châu Âu, vì trước tiên, việc sử dụng năng lượng trong công nghiệp sẽ bị hạn chế để ưu tiên cho nhu cầu sinh hoạt hàng ngày. Tuy nhiên, giá năng lượng vốn đã cao trong những tháng gần đây rất có thể sẽ tiếp tục “leo thang”.

Theo Công ty nghiên cứu Cornwall Insight, giới hạn giá của hóa đơn năng lượng hàng năm dự kiến ​​sẽ đạt 2.980 bảng vào tháng 10 và sau đó có thể đạt 3.003 bảng vào tháng 1/2023. Nếu Nga cắt hoàn toàn việc xuất khẩu khí đốt, mức giá này có thể được đẩy cao hơn nữa.