Độ tuổi bị xâm hại tình dục ở trẻ em ngày càng thấp

Buổi tọa đàm.

Còn xem nhẹ về xâm hại tình dục

Trong 5 năm (2011-2015), cả nước phát hiện trên 8.200 vụ xâm hại trẻ em, với gần 10 nghìn nạn nhân, tăng 258 nạn nhân so với 5 năm trước đó. Số vụ bị xâm hại tình dục chiếm tới 5.300 vụ (khoảng 65%) và gia tăng xâm hại tình dục nam. Hầu hết nghi can phạm tội xâm phạm tội xâm hại tình dục trẻ em là những người gần gũi nạn nhân như người quen của bố mẹ, hàng xóm, thậm chí là giáo viên, bố dượng, bố đẻ… Điều đáng lo ngại hơn, đó là cứ 4 bé gái thì có 1 bé bị xâm hại tình dục, cứ 6 bé nam thì 1 bé bị xâm hại tình dục.

Mặc dù thực tế như vậy nhưng theo các chuyên gia, có khá nhiều những bậc phụ huynh có con trong độ tuổi này lại chưa thực sự hiểu được nguy cơ đang rình rập con mình là gì, phương pháp xử lý tình huống như thế nào để con trẻ có được kỹ năng đối phó khi bị xâm hại tình dục.

Theo bác sĩ Nguyễn Trọng An - nguyên Phó Cục trưởng Cục chăm sóc trẻ em, trước khi đưa ra các biện pháp phòng chống thì cần phải hiểu rõ về khái niệm xâm hại tình dục hiện nay. “Chúng ta thường nghĩ xâm hại tình dục phải là yêu râu xanh nhưng thực tế thế giới hay Việt Nam đều cho thấy kể cả người có chức có quyền, người thân với em bé cũng có thể có hành vi xâm hại. Nguy cơ cao là những người thân và bất kể ai”, bác sĩ An chia sẻ.

Tuy nhiên, cũng theo bác sĩ An, ở nước ta định nghĩa về vấn đề này chưa được cụ thể. Trong luật trẻ em và một số khái niệm thì ánh nhìn săm soi, như soi vào ngực... chưa được ghi nhận.

Thạc sĩ, chuyên gia tâm lý giáo dục Nguyễn Thành Đoàn cũng đồng tình: Kể cả những hành vi nhìn, soi vào ngực đứa trẻ nhiều lần, nhìn lâu cũng là dấu hiệu, hành vi mà cả ông bố, bà mẹ cần nhận thức được để biết khi nào con có thể bị xâm hại tình dục. Chúng ta đừng nghĩ chỉ những phụ nữ lớn tuổi, hay trẻ em đến tuổi dậy thì nảy nở mới có thể bị xâm hại tình dục mà như khảo sát, trẻ em 5 tuổi cũng có thể bị xâm hại. Bố mẹ cần nhận thức rõ, nghe những tâm sự của con.

Tương tự, TS tâm lý học trẻ em và vị thành niên Trần Thành Nam cũng nói: Thủ đoạn của những kẻ tội phạm thường bước chân vào từ những mối quan hệ thân quen. Khi đứa trẻ đã không thấy ưa cách nhìn ấy, thấy không thích người này, trao đổi lại với bố mẹ thì sẽ có nguy cơ. Lúc này mà bố mẹ không có phản ứng thì đứa trẻ sẽ có nguy cơ tiếp tục bị lạm dụng.

Nhận biết lỗ hổng để kịp thời ngăn ngừa

Để đưa ra hướng giải quyết tốt hơn cho các bố mẹ, TS Trần Thành Nam cho rằng: Các bố mẹ nên trang bị cho con cái 5 người “vệ sĩ” quan trọng nhất, khi con gặp vấn đề sẽ chia sẻ với ai, ví dụ là bố mẹ, thầy cô đã được rất tin tưởng… Trong vòng tròn an toàn đó ít nhất có 1, 2 người đặt dấu hỏi trong câu chuyện của con kể, ví dụ như câu chuyện có ông chú, ông bác nhìn quá lâu vào ngực của con, dù con mới chỉ 5 tuổi… thì những hành vi con nói ra cũng sẽ tiếp tục được theo dõi để kịp thời xử lý.

Còn theo tư vấn của bác sĩ Nguyễn Trọng An: Để kịp thời phòng ngừa, thì phải tìm ra những lỗ hổng trong nhận thức. Đầu tiên là lỗ hổng trong kiến thức của cha mẹ, sau là các em nhỏ. Ngay bản thân các bậc cha mẹ cũng không nhận biết được nguy cơ cao con bị xâm hại. Thứ hai bản thân các em bé không được nhà trường trang bị những kiến thức đầu tiên nên không phòng vệ được. Sau nữa là quy định văn bản pháp luật. Không có quy định cụ thể về hình thức như nhìn ngắm, vuốt ve, sờ mó, ôm ấp, mà chỉ ghi hành vi dâm ô, giao cấu mà đã xảy ra rồi.

Chẳng may có vấn đề, phát hiện có nguy cơ cũng không có chế tài để xử lý nghiêm minh. Đấy là những lỗ hổng cần tăng cường cho các bà mẹ, trẻ em về kiến thức tự bảo vệ, và phải được đưa vào các văn bản pháp luật.

“Nhận thức của những người bình dân, chúng ta hay bao biện bằng những hình thức nhầm lẫn khác là trêu ghẹo, tán tỉnh. Ví dụ có nhiều người hay trêu cô bé này ngực thế này thế kia… thì bảo là trêu, hay chơi trò bồng bế, lăn lộn với trẻ em, bố mẹ lại cứ bảo là trêu đùa. Không quá trầm trọng hoá vấn đề nhưng con đường dẫn đến hành động là như vậy. Các hành vi xâm hại không xâm nhập thì thường được biện minh và không bị kết tội, vô hình chung chấp nhận chuẩn mực là có thể làm với đứa trẻ mà không sao cả” - ý kiến của TS Trần Thành Nam.

Ngoài những lo lắng về xâm hại em gái nữ, các chuyên gia tại toạ đàm cũng nêu ra vấn đề xâm hại đối với trẻ em nam. Theo bác sĩ Nguyễn Trọng An: Từ trước cứ nghĩ là chỉ trẻ em nữ, đặc biệt là những em đã dậy thì mới dễ bị xâm hại, nhưng theo khảo sát, cứ 6 trẻ em trai thì có một em bị xâm hại. Nghĩa là trẻ nam cũng có nguy cơ cao. Trước đây chúng ta không quan tâm lắm, nhưng nhòm, nhìn, sờ… tất cả đều có vấn đề với tất cả trẻ nam và trẻ nữ.

Thạc sĩ Nguyễn Thành Đoàn nhận định: Yếu tố đầu tiên liên quan đến là tâm lý, có thể dẫn đến khủng hoảng sang chấn tâm lý về sau. Phụ huynh ít quan tâm sự ảnh hưởng đó. Ảnh hưởng này có thể lâu dài về sau cho nhân cách và sự phát tiển của đứa trẻ. Chỉ có bố mẹ, hoặc phải gặp gỡ chuyên gia mới đánh giá hết tác động. Có thể là ảnh hưởng đến mối quan hệ bạn bè đồng giới, khác giới, có thể kỳ thị với đàn ông, ám ảnh, không muốn gần với bạn khác giới...

Giải pháp được các chuyên gia đưa ra, đó là: Với bé gái chúng ta cần dạy cho các con hiểu về những bộ phận vùng kín, qua các tác phẩm minh hoạ. Giáo dục cho trẻ hiểu những bộ phận nào bất kỳ người bạn nào cũng không được động vào. Chúng ta không cần đưa cái gì quá lớn lao. Mà cần giáo dục để con biết vùng nào là vùng nhạy cảm, kể cho bố mẹ nghe…