Đông Nam Á trong ‘bão Covid’

Đối mặt “bão lớn”

Thủ đô Bangkok của Thái Lan đang là tâm điểm của làn sóng dịch Covid-19 thứ ba ở nước này với 9.076 ca mắc mới từ đầu tháng này, gấp ba lần so với điểm nóng thứ hai là tỉnh Chiang Mai.

Riêng trong ngày 26/4, Thái Lan ghi nhận thêm 2.048 ca mắc mới Covid-19 (trong đó có 10 ca nhập cảnh) và tám ca tử vong, đưa tổng số ca mắc ở nước này lên 57.508 ca và tổng số ca tử vong lên 148 ca. Các ca mắc mới chủ yếu ghi nhận ở thủ đô Bangkok, tiếp đến là các tỉnh Samut Prakan, Chon Buri, Nonthaburi và Chiang Mai.

Trong tình hình đó, chính quyền Bangkok đã ra quy định bắt buộc đeo khẩu trang nhằm giảm dần số ca mắc mới Covid-19 ở thành phố này, đồng thời yêu cầu đóng cửa 31 loại hình kinh doanh trong hai tuần kể từ ngày 26/4.

Cùng với đó, tại Campuchia, ngày 26/4, Chính phủ nước nàythông báo gia hạn thêm bảy ngày lệnh phong tỏa tại thủ đô Phnom Penh và thành phố Ta Khmao đến ngày 5/5 tới để ngăn chặn đà lây lan của dịch Covid-19.

Cùng ngày Bộ Y tế Campuchia xác nhận thêm 580 ca mắc mới Covid-19, đưa tổng số ca mắc ở nước này vượt ngưỡng 10.000 ca. Trong số các ca mắc mới có một ca nhập cảnh là trường hợp công nhân Campuchia trở về từ Thái Lan hôm 24/4, số còn lại đều liên quan tới “Sự cố lây nhiễm cộng đồng ngày 20/2”.

Ngoài việc kéo dài thời gian phong tỏa, Chính phủ Campuchia bổ sung thêm qui định mới phân chia các khu vực thành “khu vực đỏ,” “khu vực vàng đậm” và “khu vực vàng.”

Quyết định của Chính phủ Campuchia sẽ có hiệu lực bắt đầu từ 00h00 ngày 29/4. Tính đến thời điểm này, 3.577 bệnh nhân Covid-19 được điều trị bình phục tại Campuchia. Tổng số ca tử vong là 79 người.

Trong khi đó, 113 ca mắc Covid-19 được ghi nhận trong ngày 26/4 tại 8 tỉnh thành phố của Lào.

Trong đó, Thủ đô Vientiane có 31 ca đều là lây nhiễm từ cộng đồng, liên quan đến các địa điểm nguy cơ cao được thông báo trước đó. Đặc biệt, tỉnh Champasak, miền Nam Lào, giáp biên giới với Thái Lan và Campuchia lại có số ca mắc mới tăng đột biến, với 54 ca.

Như vậy đây là lần đầu tiên, số người dương tính với virus SARS-CoV-2 được ghi nhận trong vòng 24 giờ tại Lào đã chạm mốc 3 con số. Tính đến nay, Lào đã có tổng cộng 436 ca mắc Covid-19, số ca nhiễm tăng mạnh từng ngày kể từ trung tuần tháng 4, nhất là từ điểm dịch thủ đô Vientiane.

Cũng trong ngày 26/4, Bộ trưởng Y tế Indonesia Budi Gunadi Sadikin cho biết, một biến thể mới của virus SARS-CoV-2 gây bệnh viêm đường hô hấp cấp Covid-19 được cho là khiến các ca lây nhiễm gia tăng đột biến tại Ấn Độ đã được phát hiện tại Indonesia. Tuy nhiên, ông Budi không tiết lộ thêm chi tiết về biến thể đã lây nhiễm cho 10 người nói trên.

Theo ông Budi, 6 trong số 10 người nhiễm biến thể từ Ấn Độ là các ca nhập cảnh, trong khi số còn lại là các ca lây nhiễm nội địa tại các tỉnh Sumatra, Tây Java và Nam Kalimantan.

Tình hình tại Philippines cũng rất căng thẳng khi một cột mốc nghiệt ngã được xác lập.

Ngày 26/4, Bộ Y tế Philippines cho biết, nước này ghi nhận thêm 8.929 ca nhiễm và 70 ca tử vong, nâng tổng số ca nhiễm và tử vong lên lần lượt 1.006.428 và 16.853. Philippines hiện là vùng dịch lớn thứ hai ở Đông Nam Á, sau Indonesia.

Các nhà phân tích cho biết ca nhiễm ở khu đô thị Manila, nơi ghi nhận gần 50% số ca nhiễm, đang giảm nhờ những hạn chế nghiêm ngặt về kiểm dịch được áp dụng từ giữa tháng 3. Tuy nhiên, họ cảnh báo còn quá sớm để mở cửa thêm nền kinh tế.

Bài học nào được rút ra từ thực tế?

Theo đánh giá từ các chuyên gia, làn sóng dịch mới ở các nước Đông Nam Á liên quan tới việc người dân không tuân thủ các quy định giãn cách xã hội khi tham gia các hoạt động cộng đồng, đặc biệt trong những đợt lễ tết.

Khi Chính phủ Thái Lan cho phép tổ chức đón Tết cổ truyền Songkran 2021, mặc dù cấm các hoạt động té nước truyền thống, việc nhiều người tới các quán bar, các tụ điểm vui chơi ban đêm hay đi du lịch hoặc về quê thăm người thân càng làm tăng nguy cơ lây lan bệnh. Ước tính khoảng 40% các ca nhiễm mới trong tháng 4 tại thủ đô Bangkok có liên quan đến các quán bar hay địa điểm vui chơi ban đêm, còn ở các tỉnh khác con số này là khoảng 25%.

Tâm lý chủ quan này được cho xuất phát từ việc cả Campuchia, Lào và Thái Lan đều là những nước đã kiểm soát khá hiệu quả làn sóng lây nhiễm đầu tiên, như Lào suốt hơn 1 năm không ghi nhận ca lây nhiễm cộng đồng nào. Hơn nữa, các nước này đều đã tiến hành chương trình tiêm chủng vaccine ngừa Covid-19.

Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định sự xuất hiện của nhiều biến thể mới của SARS-CoV 2 khiến Covid-19 vẫn có khả năng lây lan bởi những loại vaccine đang lưu hành được đánh giá không hiệu quả đối với các biến thể.

Có thể nói làn sóng lây nhiễm Covid-19 mới trên diện rộng ở Lào, Campuchia và Thái Lan, cũng như việc một loạt quốc gia trong khu vực hơn một năm nay vẫn đang “gồng mình” ứng phó với tốc độ lây lan nhanh chóng của virus SARS-CoV-2 (như Philippines trung bình ghi nhận trên dưới 9.000 ca mắc mới mỗi ngày), cho thấy Covid-19 tiếp tục là một thách thức lớn đối với khu vực Đông Nam Á.

Tại Hội nghị các nhà lãnh đạo Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) diễn ra ngày 24/4 vừa qua, lãnh đạo các nước nhấn mạnh một trong những ưu tiên hàng đầu của ASEAN hiện nay là đẩy mạnh ứng phó dịch bệnh Covid-19.

Các nước thống nhất tiếp tục triển khai hiệu quả các sáng kiến ứng phó Covid-19 đã được thông qua trong năm 2020, trước mắt, sớm hoàn tất và thực hiện kế hoạch sử dụng Quỹ ASEAN ứng phó Covid-19 để mua vaccine phòng bệnh cho người dân cũng như hỗ trợ người dân, doanh nghiệp ổn định cuộc sống, khôi phục sản xuất, kinh doanh.

Trong khi đó, tại từng nước ASEAN, chính quyền các cấp cũng đang tiếp tục thúc đẩy các biện pháp chống dịch trên tinh thần chủ động và quyết liệt. Song có lẽ điều quan trọng nhất là các nước khu vực cần rút ra “bài học” từ những đợt bùng phát dịch mới đây ở Lào, Campuchia, Thái Lan... để ngăn chặn “mối nguy” từ những ca bệnh nhập cảnh trái phép hay từ tâm lý lơ là, chủ quan mất cảnh giác của người dân.