Dự án Thủy điện 300 tỷ đồng thi công dang dở rồi ‘đắp chiếu’

Đại dự án … “đắp chiếu”

Tháng 12/2007, Công ty cổ phần Năng lượng Someco1 (Cty Someco1) bắt đầu tiến hành thi công dự án Thủy điện Bắc Giang trên sông Bắc Giang thuộc địa bàn xã Quý Hòa, huyện Bình Gia, tỉnh Lạng Sơn. Dự án có công suất lắp máy là 14MW, với tổng mức đầu tư dự án là 321 tỷ đồng. Dự kiến đến quý IV/2010 đưa dự án vào vận hành phát điện.

Sau lễ khởi công, chủ đầu tư huy động nhân lực thi công rầm rộ nhưng được một thời gian do không đủ năng lực tài chính nên tiến độ dự án rơi vào tình trạng “rùa bò” rồi đến tháng 7/ 2011 thì dừng hẳn.

Để cứu dự án, UBND tỉnh Lạng Sơn đã đồng ý gia hạn tiến độ để Cty Someco1 tìm đối tác tiếp tục thực hiện. Tháng 5/2018, chủ đầu tư đã tái thi công dự án. Thế nhưng sau khi thi công được thêm khoảng 5% khối lượng công việc, chủ đầu tư tiếp tục gặp khó khăn về tài chính nên đến khoảng tháng 3/2019, dự án tiếp tục dừng thi công “nằm im bất động” từ đó đến nay.

Sau hơn 14 năm từ thời điểm dự án khởi công xây dựng, đến nay đã chậm tiến độ 11 năm, hiện tại Dự án Thủy điện Bắc Giang chỉ hình thành các hạng mục đường vận hành, cống dẫn dòng, đường dây điện. Các hạng mục đập bờ phải, đập bờ trái, đập tràn xây dựng dở dang có dấu hiệu xuống cấp.

Đặc biệt, nhiều hạng mục khác ngoài bê tông đã bị hư hỏng, sắt thép hoen gỉ, mục nát. Dự án “đắp chiếu” không chỉ gây ra sự lãng phí lớn, mà còn gây hệ lụy không nhỏ đến người dân địa phương.

Theo thống kê sơ bộ của ngành chức năng, có khoảng 483 hộ dân bị ảnh hưởng. Do dự án xây dang dở đã ngăn một phần dòng chảy của sông Bắc Giang nên vào mùa mưa lũ, nhiều diện tích ruộng lúa, hoa màu của người dân địa phương bị ngập úng, thất thu.

Đặc biệt, theo người dân địa phương phản ánh, khi ngành chức năng tiến hành kiểm điểm tài sản các hộ dân bị thiệt hại bởi dự án thì Chủ đầu tư không phối hợp nên người dân không được bồi thường khiến ai cũng bất bình.

Mới đây, khi tiến hành kiểm tra Dự án Thủy điện Bắc Giang, ông Hồ Tiến Thiệu, Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn đã kết luận, tiến độ thực hiện dự án là quá chậm, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế xã hội, môi trường đầu tư của tỉnh và ảnh hưởng đến đời sống nhân dân, gây lãng phí nguồn lực xã hội.

“Nguyên nhân do nhà đầu tư không thể hiện quyết tâm đầu tư, thiếu trách nhiệm trong việc phối hợp với các sở, ngành chức năng và UBND huyện Bình Gia trong triển khai dự án, nhất là công tác giải phóng mặt bằng. Đối chiếu với các quy định của pháp luật hiện hành, thì Dự án thủy điện Bắc Giang có vi phạm pháp luật”, ông Thiệu chỉ rõ.

Cán bộ ngân hàng cố tình sai phạm

Theo tìm hiểu của Phóng viên, Ngân hàng Agribank Lạng Sơn là đơn vị cho Cty Someco 1 vay vốn thực hiện dự án.

Tháng 1/2009, Tổng Giám đốc Ngân hàng Agribank Việt Nam có văn bản số 65/NHNo-TDDN về việc chấp thuận cho Cty Someco1 vay hơn 202 tỷ 992 triệu đồng.

Văn bản số 65/NHNo-TDDN nêu rõ các điều kiện trước khi ký hợp đồng tín dụng là: Chủ đầu tư phải tham gia đủ vốn tự có vào dự án tối thiểu 30% tổng mức đầu tư, tương đương 94 tỷ đồng. Đồng thời phải sử dụng tối thiểu 50% vốn tự có, tương ứng 47 tỷ đồng để thực hiện dự án.

Tuy nhiên, vào cuộc thanh tra, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Chi nhánh Lạng Sơn đã phát hiện hàng loạt sai phạm trong việc Agribank Lạng Sơn cấp tín dụng cho Cty Someco1.

Cụ thể, Kết luận thanh tra số 07/KL-LAS.TTGSNH của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Chi nhánh tỉnh Lạng Sơn về việc Thanh tra đột xuất đối với Agribank Lạng Sơn thể hiện, theo kết quả kiểm tra vốn chủ sở hữu của Cty Someco1 tại thời điểm ký kết hợp đồng tín dụng ngày 21/1/2009 là 7 tỷ 086 triệu đồng.

Như vậy, mức vốn tự có tham gia để xây dựng Thủy điện Bắc Giang của công ty không đáp ứng đủ điều kiện để vay vốn ngân hàng nhưng Agribank Lạng Sơn vẫn thực hiện việc giải ngân cho Cty Someco1.

Hơn nữa, tháng 7/2009, Agribank Lạng Sơn tiếp tục giải ngân số tiền 20 tỷ đồng cho Cty Someco1 để tạm ứng thi công công trình là trái với nội dung văn bản 65/NHNo-TDDN, cũng như các thỏa thuận đã ký trong Hợp đồng tín dụng vi phạm quy định “điều kiện vay vốn” của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước.

Theo Ngân hàng Nhà nước, tại Kết luận thanh tra số 624/KLTT - LAS.3 ngày 17/12/2009 đối với Agribank Lạng Sơn, Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh Lạng Sơn đã nêu các tồn tại, sai phạm nêu trên của Agribank Lạng Sơn đối với khoản vay này và kết luận có yêu cầu Agribank Lạng Sơn thực hiện đúng các điều kiện vay vốn, giải ngân.

Tuy nhiên, sau khi kết luận thanh tra được ban hành, Agribank Lạng Sơn vẫn không thực hiện theo kết luận thanh tra, cố tình tiếp tục giải ngân trái quy định đối với khoản vay của Cty Someco1, không tiến hành chỉnh sửa, khắc phục các hành vi sai phạm.

Kết luận Thanh tra cũng chỉ rõ, Agribank Lạng Sơn ký hợp đồng tín dụng số 8400-LAV-202200712 đối với Công ty CP Công nghiệp xây dựng Toàn Phát có trụ sở ngoài địa phận hành chính tỉnh Lạng Sơn với số tiền 20 tỷ đồng, không trình Tổng Giám đốc Agribank Việt Nam phê duyệt là trái quy định.

Cuối cùng, Kết luận thanh tra nhấn mạnh: “Việc Chi nhánh Agribank Lạng Sơn cấp tín dụng Dự án Thủy điện Bắc Giang đối với Cty Someco1 và Công ty Toàn Phát đã vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc và điều kiện vay vốn, vi phạm trong việc thẩm định, kiểm tra và giám sát vốn vay. Không tuân thủ quy định của Ngân hàng Nhà nước, Ngân hàng Agribank Việt Nam. Không chấp hành kết luận thanh tra của Ngân hàng Nhà nước…”.

Từ việc phát hiện các sai phạm, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Chi nhánh Lạng Sơn kiến nghị Agribank Việt Nam kỷ luật và xử lý trách nhiệm đối với ông Vi Văn Việt, Giám đốc Agribank Lạng Sơn và ông Nông Văn Như - Phó Giám đốc.

Đồng thời, kiến nghị Agribank Lạng Sơn kiểm điểm trách nhiệm của ông Hoàng Văn Cảm, Trưởng phòng Tín dụng và ông Hoàng Kim Vượng, Phó trưởng phòng Tín dụng. Kết luận Thanh tra kiến nghị nếu những kết luận thanh tra không được thực hiện nghiêm thì yêu cầu cách chức đối với các ông Việt, ông Như, ông Cảm và ông Vượng.

Được biết, tính đến ngày 31/12/2020 tổng dư nợ của dự án Thủy điện Bắc Giang là gần 233,5 tỷ đồng và hơn 1,1 triệu USD.

Do Cty Someco1 không có khả năng trả nợ xuất phát từ hành vi sai phạm của Agribank Lạng Sơn gây ra, nên mới đây Ngân hàng Agribank Việt Nam vừa phải phát đi thông báo tìm người mua toàn bộ khoản nợ của Cty Someco1 tại Agribank Lạng Sơn với giá khởi điểm lên đến hơn 264,8 tỷ đồng (chưa bao gồm thuế GTGT).