Gỡ rào cản quy hoạch 2 bờ sông Hồng

Tại kỳ họp thứ 15 HĐND TP Hà Nội mới đây, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung đã đề xuất tái khởi động lại quy hoạch hai bên bờ sông Hồng. Đây không phải lần đầu công việc này được thực hiện. Việc Hà Nội chậm triển khai quy hoạch không chỉ gây ra những hệ lụy từ môi trường sinh thái, quản lý đất đai mà còn ảnh hưởng đến cuộc sống người dân sống ở khu vực này.

Hệ lụy từ quy hoạch treo

Gần 30 năm qua, có một số dự án quy hoạch sông Hồng nhưng chưa thành hiện thực. Chẳng hạn, Dự án Trấn Sông Hồng năm 1994, nhà đầu tư Singapore đề xuất xây dựng tại một mảnh đất ngoài đê khu vực An Dương, tổng vốn đầu tư dự kiến khi đó là 240 tỷ đồng.

Theo thỏa thuận với thành phố, phía Singapore đã thiết kế một khu dân cư hiện đại với các cao ốc là một quần thể gồm nhà ở, văn phòng thương mại, khách sạn, khu vui chơi và sinh hoạt cộng đồng nhằm giúp Hà Nội có một tiểu khu như ở đảo quốc sư tử. Hà Nội cũng đã lập ban quản lý dự án. Tuy nhiên, có một số vướng mắc, đặc biệt là vấn đề trị thủy nên dự án chưa triển khai được.

Giữa năm 2006, lãnh đạo Hà Nội và Thị trưởng thành phố Seoul (Hàn Quốc) đã ký thỏa thuận hợp tác quy hoạch, cải tạo và phát triển hai bên bờ sông Hồng, đoạn chảy qua Hà Nội.

Theo tính toán của đơn vị tư vấn, Dự án thành phố bên sông Hồng chia theo 4 khu vực, với tổng diện tích 1.500 ha, tổng vốn đầu tư hơn 7,1 tỷ USD, triển khai từ năm 2008 đến năm 2020. Sau nhiều lần hội thảo, lấy ý kiến các chuyên gia, đến năm 2008, Dự án quy hoạch thành phố bên sông Hồng bị dừng triển khai.

Năm 2016 có ba doanh nghiệp tự góp kinh phí nghiên cứu quy hoạch hai bờ sông Hồng theo 2 phương án. Một là xây dựng đường và đê kết hợp đảm bảo khai thác quỹ đất phát triển đô thị, giữ an toàn nội đô (chống lũ trên báo động 3), thay thế cho tuyến đê hiện tại.

Hai là quy hoạch xây dựng đường và đê kết hợp đảm bảo chống lũ báo động 2; bên cạnh đó, quy hoạch xây dựng hệ thống hồ, kênh thu nước, phục vụ tiêu thoát nước hỗ trợ tuyến đê phía trong (đê hiện tại) đảm bảo chống lũ trên báo động 3, tuy nhiên, mọi thứ vẫn án binh bất động.

Hiện nay, dải đất ngoài bãi sông Hồng kéo dài từ huyện Phúc Thọ đến Thanh Trì có hàng chục nghìn hộ dân sinh sống khá tạm bợ, phát sinh nhiều vấn đề bất cập mà một phần nguyên nhân là do chậm triển khai quy hoạch hai bên bờ sông Hồng. Chính vì thực trạng quy hoạch “lơ lửng” nên dù sinh sống bao đời nay, người dân khu vực ngoài bãi không được cấp phép, xây mới nhà cửa.

Không chỉ cuộc sống người dân bị ảnh hưởng khi “đi không được, ở không xong”, việc quy hoạch khi chưa được phê duyệt đã kéo theo nhiều khó khăn, hệ lụy trong quản lý tài nguyên đất. Cùng với đó là tình trạng lấn chiếm đất đai, xây dựng công trình không phép, nạn đổ trộm phế thải, rác thải xảy ra ở bất cứ thời điểm nào.

Chưa kể, việc nhiều tổ chức, cá nhân “ôm” hàng chục ha đất rồi cho thuê trái thẩm quyền, sử dụng sai mục đích đã làm “dậy sóng” dư luận.

Ông Trần Văn Đức, trú tại phường Lĩnh Nam, quận Hoàng Mai cho rằng, việc quản lý đất đai, trật tự xây dựng cũng như nhiều vấn đề xã hội khác đang là một vướng mắc khó giải quyết dọc bờ bãi sông Hồng.

“Quy hoạch bãi sông Hồng “treo” nhiều năm qua đã phát sinh rất nhiều vấn đề, từ an ninh - trật tự, môi trường sinh thái, ảnh hưởng cuộc sống của người dân.

Đất không được xây dựng, không thể chuyển nhượng, khó mua bán, thế chấp… bởi nhiều người vẫn coi đây là đất “nhảy dù”, không được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất dù chúng tôi đã sinh sống, canh tác ở đây bao nhiêu năm nay”, ông Đức nói.

Phối hợp để cùng tháo gỡ

Tại cuộc làm việc mới đây giữa UBND TP Hà Nội và Bộ NNPTNT, Hà Nội đã đề xuất Bộ NNPTNT phối hợp tháo gỡ những vướng mắc để cùng Hà Nội tái khởi động quy hoạch 2 bờ sông Hồng.

Bí thư Thành ủy Hà Nội Vương Đình Huệ cho biết, thành phố đang tập trung rà soát điều chỉnh lại Quy hoạch tổng thể Thủ đô. Trong đó có nhiệm vụ phủ kín theo Quy hoạch tổng thể phát triển Thủ đô đã được Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt đến năm 2030, tầm nhìn năm 2050. Đặc biệt là phủ kín quy hoạch sông Hồng, sông Nhuệ, sông Đáy, sông Đuống để sử dụng nguồn tài nguyên vùng bãi ven sông.

Tuy nhiên, nếu muốn quy hoạch 2 bên sông Hồng và các con sông khác thì còn vướng vấn đề thoát lũ, đây là vấn đề quan trọng nhất. Vì vậy TP Hà Nội mong muốn với trách nhiệm quản lý nhà nước, Bộ NNPTNT sớm có thẩm định, trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt để Hà Nội có bước triển khai tiếp theo.

Trao đổi về các kiến nghị của TP Hà Nội, ông Trần Quang Hoài, Tổng cục trưởng Tổng cục Phòng chống thiên tai cho biết, theo Luật Quy hoạch mới thì Quy hoạch về lũ nằm trong quy hoạch về phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.

Đối với việc cải tạo chỉnh trang bãi sông, Tổng cục mong muốn Hà Nội xây dựng phương án quy hoạch lũ trong phát triển kinh tế của địa phương. Tổng cục sẽ xây dựng một bộ phận phối hợp với Hà Nội để triển khai.

Bộ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Xuân Cường cũng cho rằng, các ý kiến, kiến nghị của Hà Nội là chính đáng, cần có hướng nghiên cứu để cùng Thành phố tháo gỡ. Bộ NNPTNT sẽ phối hợp cùng Hà Nội để gỡ những vướng mắc này.