Gỡ vướng cho nhà ở xã hội

Quá ít dự án nhà ở cho người thu nhập thấp

Kể từ giữa năm 2019 cho đến nay, số dự án mới về nhà ở xã hội được khởi công trên địa bàn TP HCM khá ít. Đáng chú ý, trong năm 2020, nhà giá rẻ gần như mất hút trên thị trường khi không có dự án nhà ở xã hội nào được cấp phép. Cả năm qua trên toàn địa bàn thành phố chỉ ghi nhận có 4 dự án xây dựng hoàn tất, nhưng số lượng cung ứng ra thị trường chỉ khoảng hơn 4.200 căn nhà.

Số liệu của Sở Xây dựng TP HCM còn cho biết một thực tế ngao ngán hơn khi giai đoạn từ 2016-2020, trên địa bàn chỉ có 23 dự án hoàn thành và đưa vào sử dụng cung ứng hơn 1 triệu m2 sàn nhà ở ra thị trường, tương ứng với khoảng 17.900 căn hộ. Trong khi đó, đề án phát triển nhà ở tại TP HCM chỉ ra nhu cầu về nhà ở đến năm 2030 phải đáp ứng được tiêu chí diện tích nhà ở bình quân đầu người là 26,5 m2/người. Trong thời điểm hiện tại, loại hình nhà ở xã hội mới chỉ chiếm tỷ trọng vào khoảng 3% tổng diện tích sàn xây dựng. Đây là tỷ lệ rất thấp là do khan hiếm quỹ đất và đồng thời các thủ tục pháp lý cũng còn rườm rà, phức tạp.

Theo ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM (HoREA), từ năm 2020 thị trường bất động sản đã phải đối mặt với nhiều khó khăn không chỉ do yếu tố dịch bệnh Covid-19 mà còn bởi sự chồng chéo trong các luật, như Luật nhà ở, Luật Đất đai. Chỉ tính riêng loại hình nhà ở xã hội, HoREA cũng từng nhiều lần gửi các văn bản kiến nghị về nhiều “điểm nghẽn” khiến bế tắc đối với cả nguồn cung và nguồn cầu của loại hình nhà ở này.

Về phía nhà đầu tư, nhiều doanh nghiệp than phiền về khó tiếp cận vốn, bị giới hạn lợi nhuận 10%, trong khi vẫn gặp rủi ro pháp lý là những rào cản về chính sách, thủ tục hành chính. Về phía người dân dù có đầy đủ điều kiện để mua nhà ở xã hội nhưng cũng phản ánh tình trạng chưa được tiếp cận nguồn vốn tín dụng ưu đãi của Nhà nước.

Theo KTS Nguyễn Văn Biểu - Giám đốc Công ty nội thất B’home, người dân có nhu cầu mua nhà ở xã hội hiện nay vẫn phải tìm đến các ngân hàng cho vay tại một dự án nhà ở xã hội cố định, và chịu phụ thuộc vào mức áp lãi suất cho vay (từ 9-10% một năm). Như vậy, mức lãi suất khoản vay kể trên đã tương đương với lãi suất vay thông thường, dẫn đến đối tượng có nhu cầu mua nhà ở xã hội, vốn túi tiền đã eo hẹp lại càng gặp khó khăn trong việc trả nợ và trả khoản lãi vay hàng tháng.

Để người dân tiếp cận được nhà ở xã hội

Trong số các tồn tại và nghịch lý về nhà ở xã hội, theo ông Phạm Đăng Hồ - Trưởng phòng Phát triển nhà và thị trường bất động sản (thuộc Sở Xây dựng TP HCM ), hiện thành phố vẫn khan hiếm quỹ đất dành cho nhà ở xã hội. Cùng đó, các bất cập về thủ tục pháp lý còn rườm rà, phức tạp; thiếu chính sách dành cho các khu vực ưu tiên để xây dựng nhà ở xã hội, trong đó có cả thành phố Thủ Đức.

Theo, ông Phạm Đăng Hồ, ưu tiên lớn nhất của TP HCM trong thời gian tới là bố trí quỹ đất dành cho nhà ở xã hội để thu hút dân cư và tập trung phát triển lĩnh vực này, với dự kiến phát triển khoảng 25.000 căn trong giai đoạn 2021-2025.

Một tín hiệu tích cực là ngay từ đầu năm 2021, UBND TP HCM đã phê duyệt chủ trương phân bổ chỉ tiêu kế hoạch tín dụng năm 2021 của chương trình cho vay ưu đãi để mua, thuê mua nhà ở xã hội.

Theo Phó Chủ tịch UBND TP HCM Võ Văn Hoan, chính quyền thành phố sẽ bố trí nguồn vốn cho các khu vực quận, huyện và thành phố Thủ Đức để thực hiện chương trình nhà ở xã hội. Trong số này, Thủ Đức, Q.8, Q.12 và huyện Hóc Môn, huyện Cần Giờ được ưu tiên phân bổ. Đồng thời, UBND TP HCM cũng giao Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội - Chi nhánh TP HCM chịu trách nhiệm triển khai chủ trương kể trên của thành phố để đảm bảo việc sử dụng vốn hiệu quả.

Cũng với các chủ trương từ UBND thành phố, theo Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM , để thổi lường gió mới cho thị trường bất động sản tiếp tục phát triển thì phân khúc căn hộ bình dân, nhà ở xã hội phải được ưu tiên để đáp ứng nhu cầu của đại bộ phận người có thu nhập thấp và trung bình hiện nay. Bên cạnh đó, Nhà nước cần tiếp tục tháo gỡ vướng mắc kịp thời về các thủ tục đầu tư xây dựng, đất đai và nhà ở, cải cách hành chính hiệu quả, nhất là không để ách tắc hồ sơ của người dân và doanh nghiệp.

Theo Phó Chủ tịch UBND TP HCM Lê Hòa Bình, riêng trong năm nay thành phố sẽ ưu tiên giải quyết về thủ tục, hồ sơ đối với 61 dự án đang gặp khó khăn về thủ tục đầu tư. Trong đó, đại diện UBND TP đã giao Giám đốc Sở KHĐT nghiên cứu hồ sơ báo cáo sớm nhất, từ đó nhanh chóng cấp phép cho doanh nghiệp triển khai trở lại và không để chậm trễ hơn nữa.