Bất cập thu phí không dừng

Trong đó, Cty VETC hiện đã lắp đặt 23/27 trạm, với 90/180 làn. Riêng với các tuyến cao tốc của VEC, mới có kinh phí để lắp đặt được 15/242 làn phải lắp thu phí tự động, số còn lại chưa có phương án vốn đầu tư.

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng vừa có văn bản chỉ đạo triển khai thu phí điện tử tự động không dừng, đặc biệt tại các dự án đường cao tốc do Tổng Cty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) quản lý. Theo đó, việc thu phí sử dụng đường bộ theo hình thức điện tử tự động không dừng đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định tại Nghị quyết 437 tháng 10/2017; Thủ tướng chỉ đạo tại Quyết định 07/2017 và các chỉ thị, công điện sau đó. Thủ tướng đã giao Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp nghiên cứu ý kiến của Bộ GTVT, chỉ đạo VEC có kế hoạch sớm chuyển các trạm thu phí trên các tuyến đường cao tốc thuộc phạm vi quản lý sang thu phí theo hình thức điện tử tự động không dừng.

Thực tế thời gian qua, Bộ GTVT và các bộ ngành, địa phương đã tích cực triển khai hệ thống thu phí theo hình thức điện tử tự động không dừng. Tuy nhiên, tiến độ triển khai hệ thống thu phí tự động không dừng còn rất chậm, chưa đáp ứng yêu cầu đặt ra.

Tại cuộc họp với các bên liên quan về tiến độ Dự án thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ tự động không dừng của Bộ GTVT ít ngày trước, Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể cũng cho biết, thời gian qua việc triển khai dự án gặp nhiều khó khăn. Cụ thể giai đoạn 1 có 4 dự án triển khai thu phí tự động gặp khó khăn, gồm các tuyến cao tốc của VEC quản lý, trạm thu phí BOT Cần Thơ - Phụng Hiệp, BOT Hà Nội - Bắc Giang và BOT Cam Thịnh (Khánh Hòa). Do đó, nếu không có giải pháp mạnh, dự án sẽ chậm tiến độ. Được biết, Tổng cục Đường bộ cũng đã có văn bản gửi các đơn vị liên quan về xây dựng phương án bàn giao công tác thu phí để thực hiện thu phí điện tử tự động không dừng, do hiện mới có 3 nhà đầu tư BOT gửi báo cáo. Tổng cục Đường bộ yêu cầu các bên (đơn vị thu phí tự động VETC, nhà đầu tư BOT) cần sớm thống nhất phương án bàn giao, tiếp nhận nhân sự và tài sản trạm thu phí; quy chế phối hợp quản lý, vận hành công tác thu phí... báo cáo về Tổng cục trước ngày 25/9/2019. Nếu nhà đầu tư BOT nào chậm dẫn tới phương án chưa dược duyệt, nhà đầu tư phải tự chi trả kinh phí quản lý thu phí.

Còn “ý kiến cơ sở”, theo ông Phạm Quốc Vượng-Tổng Giám đốc BOT Phước Tượng - Phú Gia (trạm thu phí BOT Bắc Hải Vân) thì các nhà đầu tư đều ủng hộ việc thu phí tự động; nhưng việc triển khai thu phí tự động của Bộ GTVT còn một số bất cập. Như giai đoạn 1, Bộ GTVT ký hợp đồng với nhà cung cấp dịch vụ thu phí tự động (Cty VETC) để cung cấp dịch vụ tại 34 trạm thu phí, khi chưa trao đổi với các nhà đầu tư BOT. Sau đó đưa ra các điều kiện để yêu cầu các nhà đầu tư BOT ký hợp đồng với Cty VETC. Hay việc Bộ GTVT còn áp đặt tỷ lệ chi phí mà nhà đầu tư BOT phải trả cho đơn vị thu phí tự động, điều đáng ra phải do 2 doanh nghiệp đàm phán...

Còn ông Đặng Đại-Tổng Thư ký Hiệp hội nhà đầu tư BOT lại cho biết, thu phí tự động phải giảm chi phí, nhưng thực tế lại tăng. Điển hình như BOT Cam Thịnh, để thu phí tự động phải tăng thêm 369 tỉ đồng, tăng thời gian thu phí thêm 1 năm 7 tháng. Ngoài ra, hiện tỷ lệ xe ô tô dán thẻ và sử dụng dịch vụ thu phí tự động chưa nhiều, nên chưa thúc đẩy được các bên triển khai thu phí tự động.

Như vậy, để đẩy nhanh tiến độ triển khai thu phí tự động, cần có sự thống nhất giữa các bên, từ cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp, địa phương nơi có trạm BOT. Vướng đâu gỡ đấy. Không thể vì “vướng” mà trì hoãn, trong khi ai cũng thừa nhận tác động tích cực của hình thức thu phí tự động. Cùng đó, cũng rất cần chế tài xử lý đối với những doanh nghiệp vì bất cứ lý do gì cố tình trì hoãn thu phí tự động; bên cạnh đó cũng cần có hình thức phạt đủ mạnh đối với những chủ xe không sử dụng dịch vụ thu phí tự động nhưng đi vào làn đường dành cho hoạt động thu phí này.