Mạo nhận thu nhập thấp

Nghịch lý người giàu hưởng lợi từ dự án dành cho người thu nhập thấp trên địa bàn TP Đà Nẵng bộc lộ kẽ hở quản lý và cũng thể hiện rất rõ sự vụ lợi xuất phát từ lòng tham của không ít người giàu, trong đó có cả những người là cán bộ, công chức nhà nước.

Chung cư An Trung 2 dành cho người nghèo nhưng lại có rất đông người giàu cư trú. Ảnh Thanh Tùng.

Không phải chờ đến khi Thanh tra TP Đà Nẵng có kết luận bằng giấy trắng mực đen về việc người giàu sở hữu căn hộ chung cư của người nghèo mà hiện tượng này đã được dư luận phản ánh nhiều trên mạng xã hội. Đấy là các bức ảnh chụp ô tô đắt tiền đậu, đỗ dày đặc trong và ngoài chung cư An Trung 2. Thậm chí một lãnh đạo của TP đã phải thốt lên tại cuộc họp với sở - ngành liên quan rằng “chung cư thu nhập thấp gì mà ô tô đậu kín sân!”.

Theo Kết luận của Thanh tra TP Đà Nẵng, 80 trường hợp sở hữu căn hộ thu nhập thấp ở chung cư An Trung 2 phải chấm dứt hợp đồng mua bán với Nhà nước do có sai phạm. Trong số này có 12 trường hợp đã có nhà ở, 3 trường hợp vừa có nhà vừa chịu thuế thu nhập cá nhân, 36 trường hợp chịu thuế thu nhập cá nhân, 11 trường hợp cho thuê nhà ở xã hội, 1 trường hợp vừa chịu thuế thu nhập cá nhân vừa cho thuê nhà ở xã hội, 1 trường hợp đứng tên thay người khác. Ngoài trách nhiệm chính thuộc về các đối tượng kê khai không trung thực để mua căn hộ, Thanh tra TP Đà Nẵng cũng nêu rõ trách nhiệm của Sở Xây dựng TP trong xét duyệt hồ sơ và của địa phương, doanh nghiệp khi xác nhận vào hồ sơ mua căn hộ. Thanh tra TP Đà Nẵng kiến nghị Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng chỉ đạo Sở Xây dựng TP kiểm điểm, làm rõ và xử lý trách nhiệm tập thể, cá nhân tham mưu, đề xuất, xác nhận danh sách mua nhà ở xã hội thu nhập thấp tại chung cư An Trung 2. Chủ đầu tư chung cư An Trung 2 là Liên doanh DMC – 579 cũng được yêu cầu cùng với cơ quan liên quan lập thủ tục chấm dứt hợp đồng đối với 80 trường hợp sai phạm nêu trên.

Đà Nẵng hiện có 177 khu chung cư, block chung cư, nhà ở xã hội với gần 10.000 căn hộ thuộc sở hữu nhà nước. Số lượng căn hộ chung cư hiện có của Đà Nẵng chỉ đáp ứng một phần rất nhỏ nhu cầu căn hộ chung cư trên địa bàn TP. Theo tìm hiểu của chúng tôi, Đà Nẵng hiện đang có gần 80.000 lao động thu nhập thấp (chủ yếu là công nhân tại các khu công nghiệp) có nhu cầu, thuê, mua căn hộ chung cư. Trong khi hàng chục ngàn lao động nghèo rất khó tiếp cận hồ sơ cũng như chưa đáp ứng các tiêu chuẩn mua, thuê nhà ở xã hội, căn hộ chung cư thì một bộ phận không nhỏ người giàu, cán bộ, công chức, lợi dụng kẽ hở quản lý để trục lợi. Trước khi gần 100 người giàu bị phát hiện cư trú nhầm địa chỉ của người nghèo ở chung cư An Trung 2, ngày 14/11/2018, Chủ tịch TP Đà Nẵng đã ký thông báo Kết luận thanh tra chấp hành chính sách, pháp luật trong quản lý, bố trí, sử dụng chung cư thuộc sở hữu nhà nước. Theo Kết luận, ngoài 56 trường hợp cán bộ, công chức viên chức đang có 2 thửa đất trở lên (đứng tên vợ hoặc chồng); Thanh tra còn phát hiện trên 250 cán bộ, công chức, viên chức có 2 nhà ở và có từ 1 đến nhiều thửa đất nhưng vẫn được hưởng chính sách hỗ trợ nhà xã hội dành cho người thu nhập thấp. Đáng chú ý, tất cả các trường hợp nêu trên đã hoàn thành thủ tục “tặng” hoặc chuyển quyền sở hữu nhà ở, đất đai trước thời điểm bị thanh tra.

Kẽ hở quản lý là môi trường tốt nhất cho vụ lợi, vun vén xuất phát từ lòng tham của một bộ phận người giàu, trong đó có cả những người đang đảm đương các cương vị công tác trong cơ quan nhà nước. Kẽ hở quản lý có thể là do chủ trương, chính sách vào thời điểm nhất định nào đó chưa phù hợp, chưa sát với thực tế nhưng chủ yếu là do cán bộ, công chức, viên chức thiếu trong sáng, thiếu tận tâm, không tròn trách nhiệm dẫn đến thỏa hiệp, bắt tay với sai trái để cùng “hưởng lợi”. Người phải chịu thuế thu nhập, đi ô tô hạng sang nhưng ở nhà dành cho người nghèo là câu chuyện không mới ở TP Đà Nẵng nhưng hiện tượng này lại luôn đi kèm với trăn trở về yếu tố minh bạch trong sự vận hành của cỗ máy hành chính công. Trăn trở về nhà chung cư, nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp của Đà Nẵng còn là những khu chung cư xuống cấp nhanh chóng do chất lượng xây dựng và do ứng xử của con người...

Cũng như các đô thị lớn khác, nhu cầu về căn hộ chung cư, nhà ở xã hội cho người dân diện đền bù, giải tỏa phục vụ quy hoạch và lao động từ các địa phương khác đổ về Đà Nẵng tăng lên nhanh chóng từng ngày. Trong khi TP thiếu trầm trọng nhà chung cư thì lại xảy ra nghịch lý người giàu hưởng lợi, khiến dư luận bất bình. Kẽ hở quản lý và lòng tham chỉ có thể được giải quyết triệt để từ lương tâm của mỗi cán bộ, công chức trong quá trình thực thi công vụ.