Khổ vì chỉ tiêu

Thực ra, trong bất cứ cuộc thi nào, ai không có điểm đủ cao để cạnh tranh thì việc bị loại là điều khó tránh khỏi. Song, vấn đề bài viết muốn bàn ở đây là số 400 học sinh bị loại trong kỳ thi vào lớp 10 tại tỉnh Quảng Bình vừa qua là đang có sự bất cập, lãng phí nguồn lực con người, bởi nhiều em trong số đó thực sự khá giỏi.

Trong số 400 học sinh không vào được các trường THPT công lập mà các em đã đăng ký, nhiều em đạt số điểm còn cao hơn cả những em trong Top đầu ở một số trường khác. Số học sinh này bị loại chỉ vì ở trường THPT các em đã đăng ký dự tuyển, có nhiều bạn khác điểm còn cao hơn, trong khi “chỉ tiêu” tuyển sinh lại có giới hạn.

Cũng có ý kiến cho rằng, số 400 học sinh này bị loại là hết sức bình thường, bởi các em đã không “tự lượng sức” khi đăng ký dự tuyển vào những trường THPT công lập có tỷ lệ “chọi” cao, dẫn đến không thể đỗ được. Tất nhiên, về lý theo quy định hiện nay là như vậy. Song, như vậy là đang có sự bất cập trong quy định tuyển sinh hiện hành.

Theo quy định, khi một thí sinh thi vào lớp 10 với nguyện vọng 1 là ở trường A, nếu trường này lấy 48 điểm mà các em chỉ được 47 điểm thì sẽ phải chuyển sang nguyện vọng 2 là trường B. Song, ngay cả khi ấy điểm chuẩn của trường B chỉ là 47 điểm, thậm chí chỉ là 46 điểm, thì các em cũng khó có thể đỗ, bởi đây chỉ là nguyện vọng 2.

Đó là lý do mà các phụ huynh “điên đầu” khi phải định hướng cho con đăng ký thi vào trường THPT nào cho phù hợp. Ngay cả đối với những ông bố bà mẹ có kiến thức, am hiểu nhất thì cũng khó có thể định hướng chuẩn, mà còn phải trông vào may rủi. Nhiều học sinh thi xong mới “á ớ” vì tiếc không vào được trường mơ ước, hoặc bị trượt.

Còn nhớ, vào năm con trai tôi thi vào lớp 10, một số phụ huynh các bạn cùng lớp nó không tự tin nên không dám cho con đăng ký dự tuyển vào Trường THPT Nguyễn Gia Thiều (quận Long Biên, Hà Nội), chỉ dám đăng ký vào các Trường Phúc Lợi, Thạch Bàn... Đến khi công bố điểm, nhiều đứa đã khóc vì điểm thi thừa vào Nguyễn Gia Thiều.

Năm tiếp sau đó, nhiều sĩ tử và các bậc phụ huynh lại dồn vào đăng ký dự tuyển tại THPT Nguyễn Gia Thiều, kết quả là khá nhiều em bị “out”, trong khi với số điểm đó chúng có thể đỗ vào các trường THPT công lập khác trên địa bàn quận Long Biên. Đó chính là sự “may rủi” mà các bậc phụ huynh có giỏi mấy cũng khó có thể tính toán được.

Bàn về vấn đề này, nhiều giáo viên và một số chuyên gia trong lĩnh vực giáo dục cho rằng, quy định hiện hành là hết sức bất cập. Bất cập về “định khung cứng” về chỉ tiêu tuyển sinh, bất cập hơn nữa là khi xét tuyển nguyện vọng 2, nguyện vọng 3... không căn cứ vào điểm thi mà lại ưu tiên nguyện vọng 1, khiến nhiều em giỏi bị loại.

Dư luận xã hội đặt câu hỏi: Tại sao các sở GDĐT lại cứ phải “phích cứng” chỉ tiêu tuyển sinh của các trường, mà không để “mở” trong một khoảng du di nhất định để có thể “vớt” một số học sinh có điểm thi tương đối cao? Miễn sao các trường đảm bảo được cơ sở vật chất và đủ số lượng giáo viên để đảm bảo chất lượng dạy và học là được.

Cũng không nên có sự phân biệt giữa nguyện vọng 1, nguyện vọng 2 và nguyện vọng 3, mà có thể căn cứ vào điểm thi của học sinh để xét tuyển, đảm bảo không lãng phí nhân tài. Chẳng hạn, một học sinh trượt nguyện vọng 1, nhưng nếu cao điểm hơn hoặc bằng những em ở Top đầu nơi đăng ký nguyện vọng 2, vẫn nên cho em cơ hội nhập học.

Trở lại câu chuyện khoảng 400 học sinh thi vào lớp 10 ở tỉnh Quảng Bình không được nhập học, chính là do sự bất cập của quy định hiện hành. Phi lý ở chỗ không ít em trong số đó đạt điểm số bằng, thậm chí cao hơn những em ở Top đầu các trường khác, nhưng vì là nguyện vọng 2, nguyện vọng 3 nên đành chấp nhận “trượt vỏ chuối”.

Nếu ngành giáo dục không có sự thay đổi trong một số quy định hiện hành còn bất cập, e rằng không chỉ là bỏ qua lãng phí nhân tài, mà còn khiến phát sinh nhiều hệ lụy không đáng có.