Lớp không chuyên trong trường chuyên: Nên bỏ hay giữ?

Nhiều trường chuyên có lớp cận chuyên

Hiện nay không ít các trường chuyên có các lớp cận chuyên, lớp chất lượng cao dành cho học sinh không đủ điểm trúng tuyển vào lớp chuyên. Đơn cử, năm học 2022-2023, Trường THPT Chuyên Ngoại ngữ, Trường ĐH Ngoại ngữ, ĐH Quốc gia Hà Nội tuyển 500 chỉ tiêu vào lớp 10 ở 3 hệ gồm hệ chuyên có học bổng, hệ chuyên và hệ không chuyên. Trong đó, hệ không chuyên là 120 em, chiếm gần 1/4 số học sinh trúng tuyển.

Tương tự, Trường THPT Chuyên Khoa học Xã hội và Nhân văn - ĐH Quốc gia Hà Nội cũng tuyển sinh 1 lớp chất lượng cao với 35 học sinh trong tổng số 180 chỉ tiêu vào trường.

Trong 4 trường chuyên và trường có lớp chuyên tại Hà Nội, 2 trường là THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam và THPT chuyên Nguyễn Huệ không có lớp cận chuyên/chất lượng cao. Trường THPT Chu Văn An (Hà Nội) tuyển 17 lớp 10 trong đó hệ chuyên là 10 lớp cho 10 môn chuyên (350 chỉ tiêu) và hệ không chuyên là 7 lớp (315 chỉ tiêu). Trường THPT Sơn Tây tuyển 15 lớp 10, trong đó hệ chuyên tuyển 9 lớp và hệ không chuyên tuyển 6 lớp.

Tại nhiều tỉnh, thành phố khác, nhiều trường chuyên cũng có lớp không chuyên, như Trường THPT chuyên Vĩnh Phúc có 2 lớp phổ thông, THPT chuyên Lê Hồng Phong (Nam Định), THPT chuyên Hoàng Văn Thụ (Hòa Bình) có 2 lớp cận chuyên… cho khối 10 năm học này.

Mỗi tỉnh, thành trên cả nước hiện nay đang có ít nhất 1 trường THPT chuyên. Hiện cả nước có 77 trường THPT chuyên và trường THPT có lớp chuyên. Các lớp cận chuyên, lớp chất lượng cao trong trường chuyên thực tế là nơi “tập hợp” những em không đậu vào lớp chuyên nhưng có điểm số cao sẽ được tuyển sinh vào các lớp này. Các em vẫn được học các giáo viên như lớp chuyên, có thể tham gia thi chọn học đội tuyển như các học sinh chuyên. Tuy nhiên, phần lớn các trường không có cơ chế chuyển lớp từ lớp cận chuyên lên lớp chuyên và ngược lại. Có trường “đặc cách” một số học sinh của lớp cận chuyên học cùng lớp chuyên ở môn chuyên để tăng cường kiến thức cho các em này.

Nhiều ý kiến trái chiều

Dự thảo Bộ GDĐT đang lấy ý kiến quy định cụ thể lớp học trong trường chuyên phải được tổ chức theo các môn học trong chương trình giáo dục phổ thông do Bộ trưởng GDĐT ban hành, gồm Toán, Tin học, Vật lý, Hóa học, Sinh học, Ngữ văn, Lịch sử, Địa lý, Ngoại ngữ 1. Mỗi lớp chuyên có không quá 35 học sinh.

Với việc tồn tại lớp không chuyên trong trường chuyên, nhiều ý kiến cho rằng không hợp lý trong bối cảnh triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới. Trước đó, đã có những địa phương tuyển sinh lớp cận chuyên và sau đó đã dừng như trường hợp của Trường THPT chuyên Bắc Ninh. Trong 3 năm học liên tiếp (2016-2017, 2017-2018, 2018-2019), Sở GDĐT Bắc Ninh quyết định tuyển vào trường mỗi năm 2 lớp cận chuyên (1 lớp khối khoa học tự nhiên, 1 lớp khối khoa học xã hội). Tuy nhiên, từ năm học 2019-2020, Sở GDĐT không tuyển lớp cận chuyên, chấm dứt sau 3 năm học thử nghiệm. Hiện nay, Trường THPT chuyên Bắc Ninh không có lớp cận chuyên.

Trong khi đó, Trường Phổ thông năng khiếu - ĐH Quốc gia TPHCM cũng dừng tuyển sinh lớp chất lượng cao từ năm học 2022-2023. Lý do là vì trường thực hiện đề án tự chủ được ĐH Quốc gia TPHCM phê duyệt; thay thế vai trò của các lớp không chuyên bằng lớp chuyên theo lĩnh vực.

PGS.TS Trần Xuân Nhĩ - nguyên Thứ trưởng Bộ GDĐT phân tích, hiện nay ngân sách các địa phương cấp cho trường chuyên nhiều hơn các trường THPT khác. Giáo viên của trường chuyên được hưởng chế độ ưu đãi, phụ cấp cao hơn những giáo viên đang dạy ở những trường không chuyên. Và khi tồn tại các lớp không chuyên, giáo viên vẫn hưởng lương như vậy và ngân sách địa phương cũng phải đầu tư cho những lớp không chuyên ở trường chuyên với mức kinh phí cao hơn.“Trường chuyên ra đời với mục tiêu là đào tạo học sinh có năng khiếu đặc biệt ở các môn học văn hóa. Việc tồn tại những lớp không chuyên trong trường chuyên là không đúng chức năng, nhiệm vụ nên dẫn đến nhiều bất cập cho cả thầy và trò” - ông Nhĩ phân tích và bày tỏ quan điểm ủng hộ đề xuất dự thảo đưa ra.

Ở góc nhìn khác, TS Vũ Văn Tiến - Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Đại học Sư phạm Hà Nội, cho rằng thay vì xóa sổ lớp không chuyên, Bộ GDĐT nên để các cơ sở đào tạo tự quyết dựa vào nhu cầu, tiềm lực của mình.