Nga tung ‘vũ khí’ lạ chống lại trừng phạt từ phương Tây

Việc Nga khởi động "chiến dịch quân sự đặc biệt" ở Ukraine đã khiến Mỹ và các đồng minh nổi giận và giáng đòn trừng phạt chưa từng có vào Nga nhằm gây gây áp lực buộc Moscow phải chấm dứt xung đột.

Hệ thống tài chính, xuất khẩu năng lượng và dự trữ ngoại hối của Nga là những lĩnh vực tiêu biểu đã bị nhắm mục tiêu, chịu nhiều hình phạt trong tháng qua. Tuy nhiên, thời điểm khó khăn cần phải có các biện pháp ứng phó nhanh chóng và Nga đã đưa ra một số biện pháp.

Hệ thống thanh toán quốc gia Mir thay thế SWIFT

Các ngân hàng lớn của Nga đã bị loại khỏi hệ thống nhắn tin tài chính toàn cầu SWIFT, khiến họ bị từ chối quyền tiếp cận thị trường quốc tế.

Tuy nhiên, Nga hiện có thể chấp nhận chuyển khoản điện tử qua Mir, hệ thống thanh toán thay thế của Nga và làm việc với các ngân hàng và doanh nghiệp nước ngoài, vượt qua các hạn chế của phương Tây.

Mir cũng cung cấp một giải pháp thay thế cho Visa và MasterCard, vốn đã ngừng cung cấp dịch vụ giao dịch quốc tế cho khách hàng Nga.

Thương mại nội tệ và các điểm đến xuất khẩu mới

Các biện pháp trừng phạt của phương Tây cũng nhắm vào các khoản ngoại tệ bằng đồng euro và đô la Mỹ mà Nga đang nắm giữ để từ chối khả năng thương mại quốc tế của nước này. Tuy nhiên, Moscow đang thiết lập các cơ chế thương mại mới, cho phép thanh toán bằng tiền tệ quốc gia với các đối tác thương mại nước ngoài.

Nga và Trung Quốc đã có cơ chế thanh toán bằng đồng rúp-nhân dân tệ được một thời gian và đầu tháng này, Thổ Nhĩ Kỳ đã bày tỏ sự sẵn sàng giao dịch bằng đồng rúp.

Ngoài ra, một kế hoạch giao dịch đồng ruble-rupee đã được công bố cho xuất khẩu dầu của Nga sang Ấn Độ. Ấn Độ, quốc gia cho đến nay chỉ mua 3% lượng dầu nhập khẩu từ Nga, đã tăng cường mua, cũng như Serbia.

Đó là dấu hiệu cho thấy Nga có những lựa chọn thay thế cho hàng xuất khẩu nếu phương Tây tiếp tục cô lập nước này.

Bán phá giá đồng đô la

Để hỗ trợ đồng rúp, vốn đã bị giảm giá mạnh so với các đồng tiền chính trong tháng này, các doanh nghiệp Nga buôn bán ở nước ngoài đã được lệnh bán 80% thu nhập ngoại tệ của họ và chuyển chúng sang đồng rúp.

Nó được kỳ vọng sẽ ổn định đồng tiền quốc gia và khuyến khích đầu tư nhiều hơn vào Nga thay vì chuyển chúng ra nước ngoài.

Cấm xuất khẩu ngũ cốc để đảm bảo nguồn cung trong nước

Trong tuần này, Nga đã tạm thời cấm xuất khẩu ngũ cốc sang các nước thuộc Liên minh Kinh tế Á-Âu (EAEU). Các hạn chế bao gồm các chuyến hàng đến các quốc gia hậu Xô Viết có chung khu vực hải quan tự do với Nga.

Các nước này bao gồm: Armenia, Belarus, Kazakhstan và Kyrgyzstan. Biện pháp này nhằm mục đích giữ cho thị trường lương thực trong nước được dự trữ tốt và giá không tăng cao.

Tăng lãi suất để hỗ trợ đồng tiền quốc gia

Với gần một nửa dự trữ ngoại hối của đất nước bị đóng băng và không thể hỗ trợ đồng rúp mất giá, Ngân hàng Trung ương Nga đã khẩn cấp nâng lãi suất cơ bản vào cuối tháng 2 từ 9,5 lên mức kỷ lục 20% mỗi năm.

Bước đi này được thực hiện để bù đắp cho rủi ro mất giá và lạm phát ngày càng tăng, hoặc đơn giản là để giúp duy trì sự ổn định giá cả và bảo vệ khoản tiết kiệm của công dân khỏi bị mất giá.

Cơ quan quản lý cũng đưa ra các biện pháp bổ sung để hỗ trợ các tổ chức tín dụng và khuyến nghị các ngân hàng không tính lãi và phạt đối với các khoản vay, cũng như cho phép cơ cấu lại các khoản thanh toán và ngày nghỉ trả nợ.

Các động thái này đã giúp ổn định đồng rúp, vốn đã ghi nhận sáu ngày giảm liên tiếp so với đồng euro và đồng đô la (tính đến ngày 18/3).

Thanh toán nợ bằng đồng rúp để tránh vỡ nợ

Nga đã ủy quyền hai khoản thanh toán cho các trái chủ với tổng trị giá 117 triệu đô la Mỹ đến hạn vào ngày 17/3 bằng đô la Mỹ. Số tiền đến từ các tài khoản đang bị đóng băng ở nước ngoài. Hiện việc chấp thuận chuyển giao là tùy thuộc vào Mỹ và các đồng minh.

Nếu không, chính phủ Nga sẽ ra lệnh thanh toán khoản nợ bằng đồng rúp theo tỷ giá hối đoái chính thức của Ngân hàng Trung ương tại thời điểm chuyển tiền.

Các tổ chức có trụ sở tại phương Tây nhấn mạnh rằng, trừ khi khoản nợ được trả bằng đồng tiền phát hành, nếu không thì nước Nga sẽ phải đối mặt với vụ vỡ nợ đầu tiên trong một thế kỷ.

Trong khi đó, Moscow lại khẳng định rằng, phương Tây đang cố gắng tạo ra "một vụ vỡ nợ nhân tạo", vì Nga có tiền để trả các khoản nợ mà họ đang bị từ chối tiếp cận.

Hỗ trợ có mục tiêu cho công dân

Hôm 17/3, Tổng thống Vladimir Putin đã ra lệnh áp dụng các biện pháp mới để hỗ trợ công dân Nga trong bối cảnh giá cả tăng cao, tỷ lệ thất nghiệp và các vấn đề nguồn cung bị ràng buộc bởi các lệnh trừng phạt. Các bước sẽ tập trung vào việc bảo vệ các gia đình có trẻ em và người già.

Ông Putin cho biết, quyết định tăng lương tối thiểu, lương trong khu vực công và các phúc lợi xã hội, bao gồm cả lương hưu, sẽ được đưa ra trong vài ngày tới.

Hỗ trợ tài chính cho các doanh nhân

Chính phủ Nga đã thông qua dự thảo kế hoạch hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Chính quyền địa phương đã được hướng dẫn cung cấp cho các tổ chức, doanh nghiệp tư nhân và công dân tự kinh doanh các biện pháp hỗ trợ, bao gồm trợ cấp và tín dụng.

Khuyến khích các nhà xuất khẩu chuyển hướng sang thị trường nội địa

Tổng thống Putin đã kêu gọi các nhà xuất khẩu của Nga không giảm sản lượng để đáp trả các lệnh trừng phạt mà hãy cung cấp cho thị trường nội địa. Điều này sẽ giữ cho giá cả trong nước không tăng cao, bao gồm xăng, dầu diesel, kim loại và các mặt hàng xuất khẩu khác.

Tổng thống Putin nói thêm rằng, các dự án nhập khẩu thay thế chưa bao giờ quan trọng hơn.

Đề xuất các giải pháp để doanh nghiệp nước ngoài ở lại Nga

Trước sức ép trừng phạt, một số công ty nước ngoài trong tháng này đã thông báo tạm thời rút khỏi Nga, bao gồm IKEA, Microsoft, Volkswagen, Apple, Shell, McDonald’s, H&M và nhiều công ty khác.

Các đề xuất đã được đưa ra ở Moskva trong đó có quốc hữu hóa các doanh nghiệp này để duy trì hoạt động của họ tại Nga. Tuy nhiên, trong bài phát biểu hôm 16/3, Tổng thống Putin cho biết Nga sẽ tôn trọng quyền sở hữu tư nhân của các công ty nước ngoài.

Trước đó, ông lên tiếng ủng hộ một ý tưởng khác là uỷ quyền quản lý từ bên ngoài, cho phép các công ty nước ngoài được điều hành bởi các đối tác ở Nga. Bộ Kinh tế Nga đang xây dựng một dự luật để điều chỉnh thủ tục này.