Thu dọn sạch sẽ một viện bảo tàng không phải nhiệm vụ dễ dàng và toàn bộ nhân viên tại Bảo tàng Quốc gia Andrey Sheptytsky ở thành phố Lviv, Ukraine, cả tuần qua đã phải chạy đua với thời gian để bảo quản, cất giấu toàn bộ kho báu vô giá mà nơi này lưu giữ.
"Nếu lịch sử và di sản của chúng tôi muốn tồn tại, tất cả các tác phẩm nghệ thuật phải được đưa xuống hầm tránh bom dưới lòng đất", Ihor Kozhan, giám đốc viện bảo tàng, cho hay.
Bảo tàng đã bị đóng kể từ khi căng thẳng Nga - Ukraine nổ ra, gây nên nỗi lo sợ các di sản trên khắp đất nước Ukraine phải đối mặt với nguy hiểm bị bom đạn tàn phá. Trong khi người dân đi sơ tán, những hiện vật này cũng phải tìm nơi ẩn nấp.
Trước chiến dịch quân sự của Nga, trên khắp Ukraine, các nghệ sĩ, phòng trưng bày, quản lý hay giám đốc bảo tàng đang tuyệt vọng nhưng vẫn cẩn thận bóc tách, gói ghém và cất giấu kho tàng văn hóa khổng lồ của quốc gia.
Các bức tượng, những khung cửa sổ kính màu xưa cũ và những tượng đài được bao phủ bằng vật liệu chống mảnh đạn. Những căn hầm dưới lòng đất nhồi nhét đầy tranh vẽ.
Khi căng thẳng ngày càng dữ dội ở nửa phía đông đất nước, hai trong số các thành phố giàu có nhất về di sản văn hóa của Ukraine, Lviv, ở phía tây, và Odessa, ở phía nam, đang tận dụng thời gian yên bình còn lại để cố gắng bảo vệ những tác phẩm nghệ thuật của mình.
Những tình nguyện viên ở Odessa đã mất nhiều ngày để xếp hàng trăm bao cát xung quanh tượng đài Công tước Pháp Richelieu, một trong những người sáng lập thành phố cảng này. Chỉ đầu và cánh tay phải dang ra của ông không bị che đi.
Kiev và Kharkov, hai thành phố lớn nhất đất nước, là điểm nóng căng thẳng ngay từ sớm và đã phải chịu nhiều tổn thất nghiêm trọng.
Những bảo tàng khác ở thủ đô đều được gia cố nhưng các tác phẩm nghệ thuật vẫn còn bên trong vì những người có thể di chuyển chúng đều đã đi sơ tán.
Trên khắp Ukraine, hàng triệu người đã di tản trong khi nhiều người khác lại lựa chọn ở lại. Một số người khác đang cố gắng cứu vãn nền văn hóa và lịch sử của Ukraine.
"Các trung tâm thành phố bị hư hại nghiêm trọng, một số địa điểm và di tích có từ thế kỷ XI. Cả một nền văn hóa có nguy cơ biến mất", Lazare Eloundou Assomo, giám đốc chương trình di sản thế giới của Liên hợp quốc, nói với phóng viên hồi tuần trước.
Trong lúc quân đội Nga tiến về Odessa, Bảo tàng Mỹ thuật ở đây đã tự gia cố bằng hàng rào dây thép gai.
Cũng như các bảo tàng ở Lviv, những bức tường bên trong Bảo tàng Mỹ thuật Odessa hiện trống trơn, giám đốc khoa học Kirill Lipatov cho biết nhưng ông từ chối tiết lộ liệu các tác phẩm có giá trị nhất của họ đã được sơ tán ra ngoài thành phố hay chưa.
Các viện bảo tàng thường có boongke riêng và liên kết với một mạng lưới rộng lớn hơn ở châu Âu, giúp họ lưu trữ những tác phẩm nghệ thuật của mình. Tuy nhiên, các phòng trưng bày và nghệ sĩ độc lập Ukraine phải dựa vào nhau.
Một trong những nỗ lực thành công nhất để bảo vệ nghệ thuật đương đại của Ukraine đang được tiến hành ở thành phố phía tây Ivano-Frankivsk, nơi các nghệ sĩ đã chuyển đổi một quán cà phê dưới lòng đất thành boongke.
Làm việc cả ngày lẫn đêm, những tác phẩm của hơn 30 nghệ sĩ đã được chuyển đến đây từ khắp Ukraine. 11 nghệ sĩ bị mất nhà cửa cũng được cung cấp nơi cư trú để tiếp tục sáng tác nghệ thuật giữa chiến sự.
Yaryna Shumska, một nghệ sĩ biểu diễn kiêm họa sĩ tại Lviv, muốn di dời các tác phẩm nghệ thuật quý giá nhất của cô đến Ivano-Frankivsk nhưng lo lắng chúng sẽ bị hư hỏng trong quá trình vận chuyển.
Nếu cần chạy trốn khỏi Lviv, cô có thể để lại tác phẩm của mình ở đó và hy vọng bom sẽ rơi ở nơi khác.
