‘Nguy cơ kép’ ở Syria

Đói nghèo…

Đầu tháng 6, Bộ Ngoại giao Mỹ cho hay, chiểu theo Đạo luật Caesar, Tổng thống Mỹ sẽ có quyền áp đặt các lệnh trừng phạt mới với bất cứ cá nhân hoặc tổ chức nào làm ăn với Chính phủ Syria hoặc hỗ trợ tài chính bao gồm cả các cơ quan an ninh và tình báo Syria cùng Ngân hàng trung ương nước này. Đạo luật Caesar cho phép Mỹ trừng phạt bất cứ các công ty nước ngoài nào tham gia vào các lĩnh vực năng lượng, xây dựng hoặc kỹ thuật của Syria cũng như bất cứ tổ chức, cá nhân hỗ trợ tài chính cho chính quyền Damascus.

Ngoài ra, Đạo luật Caesar còn trao quyền cho Ngoại trưởng Mỹ hỗ trợ cho các cơ quan nước ngoài thu thập bằng chứng nhằm truy tố những cá nhân và tổ chức gây ra tội ác chiến tranh tại Syria. Vào tháng 12/2019, Đạo luật này đã nhận được sự ủng hộ từ Thượng viện và Hạ viện Mỹ. Theo kế hoạch, bắt đầu từ ngày 17/6/2020, những biện pháp trừng phạt cứng rắn mới của Mỹ sẽ có hiệu lực theo Đạo luật Caesar nhằm tạo ra sức ép đối với những nước ủng hộ Chính phủ Syria.

Trong tuyên bố của mình, Bộ Ngoại giao Syria cho biết, Đạo luật Caesar có hiệu lực trong tháng 6/2020 của Mỹ đối với Syria dựa trên những tuyên bố “dối trá và bịa đặt” từ những đối tượng thù địch với Syria. Tuyên bố của Chính phủ Syria cho rằng các lệnh trừng phạt nói chung của Mỹ đối với Syria và Đạo luật Caesar nói riêng là “một sự vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế cũng như quyền con người. Syria sẽ đối đầu với Đạo luật trên của Mỹ và kêu gọi cộng đồng quốc tế nỗ lực gây sức ép để chính quyền Trump xóa bỏ các các lệnh trừng phạt đơn phương bất hợp pháp.

“Đồng nội tệ của Syria đã giảm hơn 1 nửa giá trị trong 1 tháng qua, sau khi suy yếu liên tiếp trong vòng 6 tháng trước đó. Giá cả các mặt hàng như bánh mì và đường đã tăng gấp đôi, khiến người dân Syria đứng trước bờ vực của nạn đói. Hiện 80% số người dân Syria sống dưới mức nghèo”- báo cáo của Chương trình Lương thực thế giới cho biết.

Cũng theo báo cáo này, sự sụt giảm của đồng tiền Syria xảy ra nhanh hơn do đồng lira của Lebanon bị trượt giá, bởi các thương nhân Syria phụ thuộc phần lớn vào việc tiếp cận với các ngân hàng ở nước láng giềng Lebanon để chi trả cho hoạt động nhập khẩu. Cựu Bộ trưởng Nông nghiệp Syria Noureddin Mouna đã thể hiện sự lo lắng và bi quan khi cho rằng: “Viễn cảnh tại Syria rất ảm đạm và đáng sợ. Sẽ có những sự kiện khó thấy trước hoặc khó lý giải. Người dân Syria luôn sống trong sự sợ hãi, lo lắng và đói nghèo”.

… và nội loạn?

Tuy nhiên, những lo lắng về kinh tế chỉ là một phần những gì mà mà chính quyền của ông Bashar al-Assad phải đối mặt khi lâm vào cảnh mâu thuẫn nội bộ tăng cao. Tổng thống Syria Bashar al-Assad vừa cách chức Thủ tướng Imad Khamis mà không nêu lý do, đồng thời chỉ định Bộ trưởng Tài nguyên nước Hussein Arnous thay thế.

Theo Hãng tin AP, quyết định của Tổng thống Assad được đưa ra trong lúc Syria rơi vào tình trạng khủng hoảng kinh tế trầm trọng nhất trong lịch sử và chỉ còn một tháng nữa sẽ diễn ra cuộc bầu cử Quốc hội. Ông Imad Khamis (58 tuổi) làm Thủ tướng từ năm 2016. Giờ đây, ông Hussein Arnous làm Thủ tướng tạm quyền cho đến khi diễn ra bầu cử Quốc hội vào ngày 19/7 và thành lập chính phủ mới. Theo kế hoạch, bầu cử Quốc hội được tổ chức vào tháng 4, nhưng phải hoãn 2 lần do đại dịch Covid-19.

Chưa hết, tranh cãi giữa ông Assad và người em họ Rami Makhlouf – một trong những doanh nhân giàu có nhất Syria, là dấu hiệu cho thấy sự rạn nứt ngày càng sâu sắc trong gia đình Tổng thống Assad vốn rất đoàn kết từ trước đến nay. Chính phủ Syria đã tịch thu tài sản của gia đình ông Rami Makhlouf, cấm Công ty của ông làm ăn với Nhà nước trong 5 năm. Quyết định này được đưa ra sau nhiều tuần tranh cãi về các khoản tiền thuế quá hạn mà Chính phủ yêu cầu Tập đoàn viễn thông Syriatel do ông Makhlouf điều hành, phải thanh toán.

Doanh nhân Makhlouf từng được xem là trợ lý thân cận của ông Assad, luôn ủng hộ người anh họ kể từ khi ông nhậm chức Tổng thống vào năm 2000. Các tổ chức từ thiện do ông sáng lập là một trong những nguồn hỗ trợ chính cho những binh sỹ bị thương và cho gia đình các binh sỹ thiệt mạng trong cuộc chiến chống phiến quân.