Những hệ lụy sau động đất

Theo các quan chức và nhân viên y tế, tính đến tối 13/2 (giờ Việt Nam), số nạn nhân thiệt mạng trong trận động đất kinh hoàng xảy ra tại Thổ Nhĩ Kỳ và Syria tuần trước đã tăng lên trên 37.000 người. Hiện công tác cứu hộ, cứu nạn đang diễn ra hết sức khẩn trương. Cơ quan ứng phó thiên tai của Thổ Nhĩ Kỳ cho biết, hiện trên 32.000 nhân viên cứu hộ ở nước này vẫn đang tích cực đào bới các đống đổ nát để tìm kiếm người sống sót. Hoạt động tìm kiếm, cứu nạn còn có sự tham gia của gần 8.300 nhân viên cứu hộ quốc tế.

Gia tăng trẻ mồ côi

Tròn một tuần kể từ khi xảy ra trận động đất kinh hoàng, tiếp tục có thêm những trường hợp sống sót thần kỳ được đưa ra khỏi đống đổ nát, trong đó có nhiều trẻ em. Theo các nhà hoạt động nhân đạo, sau những thảm họa tự nhiên, trẻ em không nơi nương tựa rất có khả năng trở thành nạn nhân của bạo lực, lạm dụng, bao gồm nguy cơ bị lọt vào đường dây buôn người.

Aya – cô bé được sinh ra dưới đống đổ nát của một tòa nhà chung cư 5 tầng bị sập ở Syria sau trận động đất ở nước này – mất cả cha mẹ và 4 người anh chị em trong thảm kịch. Rất nhiều người bày tỏ mong muốn nhận nuôi em bé này. Tuy nhiên, bác của Aya xác nhận sẽ đưa bé về nhà khi đủ điều kiện xuất viện mặc dù nhà của ông cũng đã bị phá hủy trong trận động đất.

Theo ông Joe English - chuyên gia truyền thông khẩn cấp của Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), quy trình nhận con nuôi không nên được tiến hành ngay sau khi xảy ra trường hợp khẩn cấp. “Mọi nỗ lực nên được thực hiện để trẻ em được đoàn tụ với gia đình trong trường hợp việc đoàn tụ đó mang lại lợi ích tốt nhất” - chuyên gia Joe phân tích.

Aya chỉ là một trong số vô số trẻ em ở Thổ Nhĩ Kỳ và Syria trở thành trẻ mồ côi sau loạt trận động đất thế kỷ xảy ra ngày 6/2. “Mặc dù chưa có bất kỳ con số nào được xác minh, số người chết ngày càng tăng nhưng rõ ràng là rất nhiều trẻ em mất cha mẹ hoặc người chăm sóc trong những trận động đất kinh hoàng này. Việc khẩn trương xác định những em không có người chăm sóc là hết sức quan trọng để các em có thể nhận được sự chăm sóc và hỗ trợ phù hợp trong thời gian ngắn, đồng thời để chúng tôi có thể bắt đầu công việc tìm người thân và giúp các em đoàn tụ với gia đình” - chuyên gia Joe nói.

Bên cạnh những hoạt động cứu trợ như cung cấp nước uống, quần áo giữ ấm, thiết bị y tế, UNICEF phải làm việc cùng các đối tác để hỗ trợ tâm lý cho các em vừa trải qua nỗi đau mất mát gia đình. Dữ liệu chính xác trẻ em mồ côi cha mẹ sau trận động đất vẫn chưa được thống kê cụ thể.

Theo Bộ Dịch vụ Gia đình và Xã hội Thổ Nhĩ Kỳ, có khoảng 263 trẻ em được cứu sống chưa thể liên lạc với gia đình. Trong số những trẻ này, 162 trẻ tiếp tục được chăm sóc tại bệnh viện, trong khi 101 trẻ được chuyển đến các đơn vị liên quan của Bộ và được chăm sóc tại cơ sở sau khi điều trị.

Nạn "hôi của" và nguy cơ IS trỗi dậy

Hãng thông tấn Reuters (Anh) cho biết, thông tin về nạn “hôi của” tại các cửa hàng ở Thổ Nhĩ Kỳ xuất hiện không lâu sau khi trận động đất xảy ra tàn phá nặng nề khu cực Đông Nam nước này. Những kẻ “hôi của” này không chỉ lấy đi vật dụng cần thiết mà còn nhắm đến những mặt hàng có giá trị như điện thoại di động thay vì thực phẩm hay các vật dụng cá nhân cần thiết.

Anh Mehmet Bok (26 tuổi) tại Antakya kể lại: “Nhiều người đã phá cửa sổ và hàng rào của các cửa hiệu, ô tô”. Trong khi đó, cảnh sát và quân đội đã hiện diện nhiều tại Antakya để chỉ đạo giao thông, giúp đỡ lực lượng cứu hộ và phân phát thực phẩm.

Một người cứu hộ khác, cô Gizem đến từ tỉnh Sanliurfa phía Đông Nam Thổ Nhĩ Kỳ chia sẻ với Reuters rằng, cô cũng đã nhìn thấy những kẻ cướp bóc trong 4 ngày cô ở Antakya. "Chúng tôi không thể can thiệp nhiều vì hầu hết những kẻ cướp bóc đều mang theo dao" - Cô bộc bạch và nói thêm: "Chúng tôi không thể cầm được nước mắt. Nếu mọi người không chết dưới đống đổ nát, họ sẽ chết vì chấn thương, nếu không họ sẽ chết vì nhiễm trùng. Thi thể nằm la liệt khắp các con đường, chỉ có những tấm chăn đắp lên trên".

Theo truyền thông nhà nước, lực lượng an ninh Thổ Nhĩ Kỳ đã bắt giữ ít nhất 98 nghi phạm cướp bóc vào hôm 11/2, thu giữ hơn 10.000 euro cũng như nhiều mặt hàng tiêu dùng.

Bên cạnh đó, còn một nguy cơ nguy hiểm hơn khi giới chức an ninh Syria cho rằng, thảm họa động đất xảy ra hôm 6/2 là cơ hội để các nhóm khủng bố trỗi dậy tập hợp lực lượng và gây ra các vấn đề về an ninh.

Trước đó, truyền thông Trung Đông đã đưa tin về việc khoảng 20 chiến binh thuộc tổ chức khủng bố "Nhà nước Hồi giáo" (IS) tự xưng đang bị giam giữ tại thành phố Rajo của Syria đã trốn thoát sau khi cơ sở này bị hư hại do động đất. Nhà tù này chỉ cách biên giới Thổ Nhĩ Kỳ khoảng 5 km và đang giam giữ 2.000 tù nhân, trong đó có 1.300 phần tử IS. Nguồn tin cho biết: “Sau trận động đất, khoảng 20 tù nhân đã trốn thoát, những đối tượng này là chiến binh của IS”.

Cũng theo quan chức Syria, tất cả các lực lượng của Thổ Nhĩ Kỳ hiện đang được huy động để khắc phục hậu quả của thảm họa động đất nên có khả năng lơ là công tác bảo đảm an ninh. Đây là cơ hội để các phần tử IS thâm nhập vào Thổ Nhĩ Kỳ thông qua những dòng người là nạn nhân của trận động đất, vốn đang tìm cách vượt biên vào nước này để tìm kiếm sự trợ giúp về nhân đạo.

Quan chức Syria đánh giá, cuộc khủng hoảng nhân đạo đang tạo ra khoảng trống về an ninh đối với khu vực biên giới kéo dài 500 km và đây là cơ hội để các tổ chức khủng bố cực đoan như IS trỗi dậy tập hợp lực lượng.

Các nhân viên cứu hộ tại Thổ Nhĩ Kỳ và Syria đang chạy đua với thời gian để kéo những người sống sót ra khỏi đống đổ nát của những tòa nhà bị sập trong điều kiện thời tiết mùa đông lạnh giá. Các nỗ lực cứu hộ cũng bị cản trở do đường bị phong tỏa, cơ sở hạ tầng bị hư hại kèm theo dư chấn vẫn còn xảy ra.