Nợ thuế

Nộp thuế là trách nhiệm của người sản xuất kinh doanh.

Vừa qua, Bộ Tài chính công khai tên 600 doanh nghiệp nợ thuế trên 1 tỷ đồng nhằm tạo áp lực thu hồi thuế, khi mà số tiền nợ đọng đã lên tới con số hơn 10 nghìn tỷ đồng. Việc công khai danh tính của các doanh nghiệp nợ đọng thuế là điều cần thiết và được dư luận ủng hộ, bởi tác động của việc làm này không chỉ tạo áp lực để thu hồi thuế, mà còn giúp xã hội nhìn nhận một cách rõ ràng khả năng tài chính của doanh nghiệp.

Dư luận cho rằng việc nợ đọng thuế đương nhiên là lỗi của doanh nghiệp, nhưng cũng không khỏi có trách nhiệm của các cục, chi cục thuế địa phương. Vậy thì việc doanh nghiệp phải chịu “phạt” là “bêu” tên làm “ố ảnh”, còn các cơ quan thuế thì sẽ phải chịu phạt như thế nào?

Trong danh sách doanh nghiệp nợ thuế đến ngày 30/6 do Bộ Tài chính công bố, 2/3 tập trung ở Hà Nội và TP HCM là những “đầu tầu” kinh tế của cả nước. Tổng số nợ thuế của các doanh nghiệp lên tới 12.658 tỷ đồng, tương đương khoảng 580 triệu USD.

Trong đó, Hà Nội dẫn đầu cả nước về số lượng chậm đóng thuế với 200 doanh nghiệp nợ đọng số tiền thuế lên tới gần 4.672 tỷ đồng, tiếp đến là TP HCM có tổng nợ đọng thuế trên 3.517 tỷ đồng của 200 doanh nghiệp. Điều đáng nói là trong danh sách nợ đọng thuế có tới 13 doanh nghiệp chậm nộp hơn 100 tỷ đồng, lớn nhất là Công ty CP Sông Đà - Thăng Long ở Hà Nội với hơn 375 tỷ đồng, chi nhánh Công ty CP Lọc hóa dầu Nam Việt ở Cần Thơ hơn 200 tỷ đồng, Công ty CP Dịch vụ dầu khí Sài Gòn hơn 195 tỷ đồng, Tổng công ty Công nghiệp Tàu thủy (SBIC) 133 tỷ đồng...

Ở đây, vấn đề đặt ra là vì sao các cục, chi cục thuế địa phương lại để các doanh nghiệp có thể nợ đọng thuế đến những con số “khủng” như vậy, khi mà Luật Thuế cũng đã có những quy định chặt chẽ những chế tài, thậm chí tội trốn thuế còn được quy định tại Bộ luật Hình sự.

Theo quy định của pháp luật, nếu doanh nghiệp nào chây ì nộp thuế, trước tiên các cơ quan thuế có thể áp dụng những biện pháp hành chính để thu hồi nợ. Trong trường hợp những doanh nghiệp đã “hết thuốc chữa” thì cơ quan thuế hoàn toàn có thẩm quyền hoàn thiện hồ sơ, chuyển cơ quan điều tra để truy cứu trách nhiệm hình sự về tội trốn thuế. Pháp luật chặt chẽ, vậy vì sao có những doanh nghiệp nợ đọng thuế hàng trăm tỷ đồng, với thời gian nợ đọng thuế lên tới vài năm mà các cơ quan thuế vẫn “bó tay”?

Thực tế trên cho thấy, không ít cơ quan thuế chưa làm tròn trách nhiệm được giao, chưa thực sự rốt ráo thu hồi thuế của những doanh nghiệp nợ đọng, chây ì. Đây mới chỉ là 600 doanh nghiệp đang nợ thuế “khủng” trên 1 tỷ đồng, vẫn còn hàng trăm, thậm chí hàng nghìn doanh nghiệp khác cũng trong tình trạng nợ thuế với số tiền ít hơn mà chưa bị “bêu” tên. Người ta nói 600 doanh nghiệp bị “bêu” tên chỉ là phần nổi của tảng băng chìm dây dưa nợ đọng thuế. Bộ Tài chính khẳng định mặc dù cơ quan thuế đã dùng nhiều biện pháp đôn đốc, nhắc nhở, phạt vi phạm hành chính nhưng đây là những đơn vị kiên trì “chây ì” nên việc thu thuế vẫn chưa thực hiện. Điều này không khỏi khiến dư luận hoài nghi bởi các doanh nghiệp có thể phớt lờ các biện pháp hành chính, nhưng ít không có ai lại không sợ bị đi tù vì tội trốn thuế.

Còn nữa, có những doanh nghiệp nợ đọng thuế vì khó khăn thật sự, hàng tồn kho nhiều nên không có nguồn để nộp thuế, song có không ít doanh nghiệp không hề khó khăn mà “kiên trì chây ì” như cách nói của Bộ Tài chính. Vậy vì sao các cơ quan thuế lại không xử lý được khi mà khung pháp lý đã khá chặt chẽ với những chế tài nghiêm minh có tính răn đe cao? Phải chăng các cơ quan thuế cũng làm việc theo kiểu được chăng hay chớ, “cha chung không ai khóc, lắm sãi không ai đóng cửa chùa” nên các doanh nghiệp nhờn rồi dẫn tới giỡn mặt với luật pháp?

Việc “bêu” tên 600 doanh nghiệp nợ đọng thuế trên 1 tỷ đồng nhằm tạo áp lực để các doanh nghiệp trả nợ thuế theo đánh giá của một số chuyên gia kinh tế sẽ đạt hiệu quả thấp. Bởi lẽ, chỉ một số “đại gia” có thương hiệu thì mới phải “sốt sình sịch” vì sợ việc “bêu” tên làm hỏng danh tiếng của họ, còn những doanh nghiệp chưa có tiếng thì họ có gì để mất mà sợ. Với những doanh nghiệp này, ngay cả đến trụ sở ốp họ nộp thuế cũng chưa chắc đã được, nói gì đến “bêu” tên. Do vậy, xem ra hạn định mà Bộ Tài chính giao cho các cục thuế địa phương là phải thu hồi nợ đọng thuế trước 30/7 xem ra khó mà thực hiện được.

Thôi thì khoan bàn đến việc “trưng ảnh ố” của các doanh nghiệp nợ đọng thuế có hiệu quả hay không, song việc “bêu” tên phải hoàn toàn chính xác để tránh ảnh hưởng đến doanh nghiệp nộp thuế đàng hoàng. Vậy nhưng đáng buồn là các cơ quan thuế đã “bêu” tên của những doanh nghiệp nghiêm chỉnh, không có nợ một xu tiền thuế nào. Việc cơ quan thuế TP HCM phải lập biên bản xác nhận không nợ thuế đối với một số doanh nghiệp cho thấy cung cách làm ăn vô trách nhiệm đến như thế nào.

Cụ thể, Công ty CP Thương mại Nguyễn Kim (quận 1, TP HCM) đã bị báo nợ trên 83 tỷ đồng trong khi Nguyễn Kim không nợ thuế. Hay như Công ty CP Thế giới di động (TP HCM) với khoản nợ thuế gần 12 tỷ đồng là không có thực...

Thiết nghĩ hạn định mà Bộ Tài chính đưa ra cho các cục thuế địa phương dù không thể thực hiện được, thì chí ít cũng là hồi chuông cảnh tỉnh, nhắc nhở để các cơ quan thuế làm việc một cách nghiêm túc hơn, mẫn cán hơn. Tới đây, thay vì “nhắc nhở”, “bêu” tên, các cơ quan thuế sẽ phải thực hiện những biện pháp mạnh tay hơn như phong tỏa tài khoản doanh nghiệp nợ thuế, trừ tiền trong tài khoản hoặc thông báo hóa đơn của doanh nghiệp không còn giá trị sử dụng...

Nếu với những “phương thuốc” này mà vẫn không thể trị dứt “bệnh” nợ thuế của doanh nghiệp, cơ quan thuế sẽ hoàn thiện hồ sơ chuyển cơ quan điều tra để truy cứu trách nhiệm hình sự. Tin rằng, với những biện pháp rốt ráo như vậy thì việc các doanh nghiệp nợ đọng thuế sẽ giảm hẳn, nếu không muốn nói là chấm dứt.