Nơi 'cát tặc' hoành hành

Khi phát hiện đò chở phóng viên ra ghi hình, cát tặc vội tắt máy ngừng hoạt động.

19h30, tối 13/4, chúng tôi về xóm Độc Lập, thôn Chí Linh 3, xã Nhân Huệ để cùng chính quyền và nhân dân địa phương xua đuổi cát tặc đang lộng hành ở nơi đây. Đến nhà một người dân trong xóm, chúng tôi đã thấy khoảng chục người là cán bộ xã, công an viên và người dân có mặt ở đó. Đèn đường xóm vụt tắt, tối om. Một cán bộ xã đi cùng cho biết: “Tôi đã chỉ đạo tắt đèn đường rồi, nếu không “chim mồi” phát hiện, điện báo ra tàu, chúng chạy hết”.

Chúng tôi theo chân cán bộ xã, thôn và người dân ra bãi sông. Tiếng máy hút cát ở tàu vang lên ồn ã như một khai trường trên mặt sông. Nước sông đã tràn vào gần mép đất vườn của nhà dân. Một người dân đi cùng chỉ tay về phía mỏm bãi bồi phía xa xa và nói trong xót xa: “Trước đây, chỗ này là bãi bồi, người dân vẫn sản xuất, nay đã bị sụt lở vào mấy chục mét. Nếu không ngăn chặn kịp thời nạn cát tặc, chẳng mấy mà sạt lở vào vườn nhà dân”.

Lúc này là 20 giờ, ngoài sông cách khoảng 200 m (thuộc địa phận xã Nhân Huệ), có 2 tốp với khoảng 6 – 7 tàu đang chạy máy hút cát ầm ầm ở hai khu vực nhưng cách nhau cũng không xa. Để có thể chứng kiến và ghi lại hình ảnh cho rõ hơn, người dân đã chuẩn bị sẵn một con đò nhỏ chở phóng viên áp sát chỗ tàu hút cát.

Chiếc đò nan được một người dân chèo lặng lẽ đưa phóng viên tới chỗ phát ra tiếng máy nổ ầm ầm. Trên tàu, thỉnh thoảng “cát tặc” lại cảnh giác lia đèn chiếu sáng quét xung quanh mặt sông và vào bờ bãi xem có lực lượng chức năng, hay người dân đi bắt tàu cát không. Khi chiếc đò áp sát gần tàu, đèn ở đò và đèn trên tàu cát soi nhau. Lúc này “cát tặc” mới phát hiện ra có người tới. Thấy vậy, lập tức các tàu hút cát tắt máy, tắt đèn tối om.

Trời tối quá, không ghi lại được hình ảnh nào đáng kể. Người lái đò trở lại phía bờ. Giữa sông, mấy chiếc tàu lại nổ máy hút cát như trêu ngươi, thách thức lực lượng chức năng và nhân dân địa phương. Một chiếc đò máy to rộng hơn trú gần đó được sử dụng chở lực lượng cán bộ, người dân ra xua đuổi tàu cát.

Lần này, với lực lượng đông hơn, ánh đèn pin chiếu lấp lóa, khiến “cát tặc” cảnh giác hơn. Mấy tàu tắt máy, mấy tàu tản ra ngoài địa phận của xã Nhân Huệ. Chiếc đò máy lại chở lực lượng chức năng đi về phía nhóm tàu thứ hai đang hút cát ở một quãng sông khác, cách đó không xa. Mấy chiếc tàu hút cát đó cũng tắt máy hút và di chuyển ra xa. Trên mặt sông không còn tiếng ầm ầm của máy hút cát nữa. Đò máy đưa lực lượng chức năng và người dân vào bờ.

Đoàn công tác của xã và nhân dân địa phương chưa vào đến nhà dân gần đó, tiếng máy tàu và tiếng máy hút cát lại vang lên ầm ầm trên sông. Bà P.T.L. một người dân trong xóm bức xúc: “Nhà chúng tôi ở gần sông khổ lắm. Đêm tiếng máy nổ của tàu hút cát hành hạ ngủ không được. Bờ bãi ven sông đã có rất nhiều đoạn sạt lở. Nếu tình trạng này tiếp diễn, chẳng mấy mà đất canh tác của các gia đình chúng tôi cũng bị sạt xuống sông”.

Tình trạng hút cát trái phép không những khiến hàng chục ha đất bãi sản xuất của người dân bị sạt lở mà còn làm sân, tường của nhiều nhà của người dân ở đây bị nứt. Trong xóm còn có nhà ông Đ.V.Y., nhà bà P.T.L., nhà ông B.V.N. bị nứt trần nhà, tường nhà. Ông B.V.N. cho biết: “Nhà tôi xây đã hàng chục năm nay nhưng chẳng việc gì. Nhưng từ khi tình trạng khai thác cát trái phép diễn ra thì tường nhà bắt đầu bị nứt chằng chịt này”. Nói rồi, ông N. dẫn chúng tôi vào nhà và chỉ từng vết nứt trên tường nhà, thậm chí có đường nứt đút vừa ngón tay.

Trao đổi với chúng tôi, ông Đỗ Văn San, Phó Trưởng công an xã Nhân Huệ cho biết: Tình trạng khai thác cát tại ngã ba sông này đã diễn ra rải rác từ lâu. Từ khi tỉnh Bắc Ninh bắt, xua đuổi mạnh, các tàu cát lại đổ về đây khai thác, thậm chí chúng hút cát ngang nhiên cả ngày lẫn đêm, trung bình mỗi ngày có từ 5 – 8 tàu hút liên tục.

Ông San cho biết thêm, cái khó ở chỗ đây là địa điểm nằm ở ngã ba sông, nơi giao nhau giữa 2 sông Thái Bình và Kinh Thầy. Đây cũng là nơi giáp ranh giữa 3 huyện, thị của 2 tỉnh Hải Dương, Bắc Ninh nên mỗi khi thấy có lực lượng chức năng đến, các chủ tầu chỉ cần di chuyển một đoạn là sang địa phận của địa phương khác, thành ra không thể xử lý được. Tuy nhiên, chính quyền địa phương rồi cơ quan chức năng của thị xã đã nhiều lần vào cuộc truy bắt, xử lý, song do lợi nhuận lớn nên các đối tượng vẫn ngang nhiên vi phạm.

Thậm chí, nhiều chủ tàu này còn có hành động thách thức, chống trả cơ quan chức năng khi bị bắt giữ, xử lý. Đỉnh điểm, năm ngoái, một số công an viên của xã Nhân Huệ từng bị chủ tàu dùng dao đe dọa khi tiếp cận để xử lý. Khoảng cuối năm 2016, sau khi chủ tàu cát tên là Nguyễn Thị Mười ở Bắc Ninh bị xử lý hình sự vì hoạt động khai thác cát trái phép và chống người thi hành công vụ thì tình trạng hút cát lắng dịu được khoảng 1 tháng. Sau đó, tình trạng khai thác cát trái phép lại tái diễn, khác cái là các chủ tàu chuyển sang khai thác cát về đêm. Cát tặc bắt đầu hút từ 17 giờ chiều hôm trước đến 5 giờ sáng hôm sau mới tạm ngừng bỏ đi.

Mong rằng các cơ quan chức năng, chính quyền các địa phương của 2 tỉnh Hải Dương, Bắc Ninh cần có sự phối hợp chặt chẽ, cùng vào cuộc đồng bộ, quyết liệt mới dẹp được nạn cát tặc đang hoành hành nơi đây.