Núi Mẻo bị xẻ thịt

Xe chở đá từ mỏ của Cty Mai Hương đi ra không che chắn bạt rất nguy hiểm đối với người tham gia giao thông.

Chôn vùi 4 ngôi nhà

Sau khi được UBND tỉnh Thanh Hoá cấp phép khai thác mỏ tại núi Mẻo, đoạn giáp ranh giữa xã Cầu Lộc và xã Thành Lộc, Công ty TNHH MTV Mai Hương D.L (Cty Mai Hương) có trụ sở đóng tại thôn Nhân Phú, xã Đồng Lộc, huyện Hậu Lộc tiến hành giải phóng mặt bằng và đưa máy móc vào khai thác đất. Việc dọn dẹp hành lang, đảm bảo an toàn lao động, an toàn tính mạng cư dân địa phương của Cty Mai Hương ở đâu chưa rõ. Song có 4 hộ dân với 15 sinh mạng là ruột rà trong một gia đình cư trú ngay sát khai trường từ những năm 1980 thì không được di dời tới nơi ở mới và họ đã phải hứng chịu hậu hoạ khiến toàn bộ nhà cửa, tài sản trở thành đống đổ nát.

Cụ thể, vào khoảng 11h30 ngày 11/10/2017, đất đá từ trên đỉnh núi Mẻo bất ngờ trượt xuống, ước tính lên tới hàng trăm mét khối. Hiện tượng thiên nhiên bất thường này nhanh chóng biến khu nhà của 4 người con bà Trương Thị Xoè, trú thôn Cầu Hoà, xã Cầu Lộc trở thành đống đổ nát. Toàn bộ vật dụng, tài sản hiện vẫn đang bị vùi trong đất đá.

Chiều ngày 22/11/2017, khi chúng tôi tới thôn Cầu Hoà, xã Cầu Lộc, anh Phạm Văn Long (con trai bà Xoè) đang nhặt nhạnh những thứ còn sót lại từ ngổn ngang vỡ vụn để vá víu khung nhà rộng chừng hơn chục mét vuông làm nơi trú ngụ. Anh Long nói: “Rất may núi Mẻo bị sụt lở vào ban ngày, khi đó người lớn đi làm hết, sắp nhỏ đang học ở trường. Nếu núi lở vào ban đêm thì thảm họa sẽ trở nên vô cùng kinh hoàng”.

Trong đơn kêu cứu gửi tới các cơ quan chức năng từ xã đến huyện, tỉnh, bà Xoè khẳng định: Từ năm 1980, gia đình bà đã tới khu vực chân núi Mẻo khai hoang khoảng 1,3ha đất trống, đồi trọc để trồng rừng và làm nhà cửa cư trú ổn định lâu dài suốt gần 30 năm qua và không hề xảy ra việc tranh chấp. Bà Xoè nói: “Nguyên nhân dẫn tới tình trạng núi Mẻo “nổi giận” là do Cty Mai Hương khai thác đá không đúng thiết kế được phê duyệt. Họ khai thác kiểu hàm ếch, đào khoét quá sâu vào chân núi dẫn tới những khối đá treo lơ lửng trên đỉnh gặp thời tiết mưa kéo dài đã gây ra thảm cảnh khiến 15 con người phải đối diện cảnh màn trời, chiếu đất. Đề nghị các cấp chính quyền làm rõ vụ việc và có biện pháp xử lý đơn vị mắc sai phạm, có chính sách đền bù, hỗ trợ đối với bốn hộ gia đình các con tôi”.

Móc hết “ruột gan”

Theo chỉ dẫn, chúng tôi len lỏi vào con đường đổ bê tông khá hẹp chạy dọc theo chân núi Mẻo để tiếp cận khu vực khai thác đất trái phép. Hiện ra trước mắt là cảnh tan hoang kéo dài hàng trăm mét. Đất tặc xẻ từ trên đỉnh xuống tận chân núi tạo thành bức vách thẳng đứng, nham nhở vết cào xé của răng gàu máy xúc.

Ở thời điểm chúng tôi có mặt, tại khu vực khai thác đất trái phép có một số người đàn ông lực lưỡng đang sửa máy múc. Tìm hiểu được biết, tại khu vực núi Mẻo có ba gia đình ông Phạm Việt Bình, Nguyễn Trọng Sơn, Nguyễn Thị Lý công khai cho đào múc đất trái phép bán kiếm lời suốt nhiều năm qua.

Tình trạng này không những gây thất thoát nguồn tài nguyên mà đang làm sụt lở rừng cây keo, bạch đàn nhiều năm tuổi, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng tại khu vực nông thôn. Một cụ bà sinh sống gần vị trí 3 hộ dân nói trên múc đất trái phép xin giấu tên nói: “Núi Mẻo có tên gọi như vậy là bởi nó giống hình thù con hổ, phong tục địa phương phải gọi là núi Mẻo để tránh tai ương. Bây giờ, Cty Mai Hương đang cắt cái đầu của con hổ đi. Ba hộ ông Bình, ông Sơn, bà Lý thì đang cho moi “ruột gan” như vậy, chẳng bao lâu nữa có thể chúng tôi phải hứng chịu hậu quả khó lường do thiên nhiên trừng phạt. Mới đây thôi, đợt mưa lũ đầu tháng 10/2017, bùn đất từ chân núi Mẻo cũng đã tràn xuống dày cả nửa mét, vùi lấp nhiều thửa ruộng của thôn Cầu Hoà rồi”.

Ông Đỗ Văn Tám - chủ tịch UBND xã Cầu Lộc khẳng định: “Việc ba hộ dân tự múc đất đem đi bán, UBND xã đã báo cáo huyện. Họ mua máy xúc về, đưa vào núi múc đất, chúng tôi bức xúc lắm nhưng xã không đủ thẩm quyền bắt giữ máy múc, không được giữ tài sản trên 5 triệu đồng. Khó vậy, nên chúng tôi cho gỡ cái… gàu của máy múc thôi! Công an xã cũng thường xuyên ra, song khi công an có mặt thì họ không múc, khi lực lượng chức năng về họ lại múc. Chúng tôi đang đề nghị Công an huyện xuống hỗ trợ, bàn biện pháp xử lý”.

Thật khó tin lời nói của người đứng đầu chính quyền xã Cầu Lộc, bởi câu chuyện khai thác đất trái phép đã diễn ra trong thời gian dài, công khai và chẳng khó khăn đến mức không thể ngăn chặn.

Xem xét trách nhiệm

Cty Mai Hương mới triển khai khai thác mỏ tại núi Mẻo khoảng hơn một năm qua, song đã gây nên những hệ luỵ khiến người dân hai xã Cầu Lộc, Thành Lộc bức xúc. Chính ông Đỗ Văn Tám - chủ tịch UBND xã Cầu Lộc cũng thừa nhận: Từ khi Cty Mai Hương về đây khai thác mỏ vào những ngày nắng hanh, đường sá ngập ngụa bụi đất. Hàng chục chuyến xe vào mỏ “ăn” hàng nhưng khi chạy ra lại không che bạt nên đất đá thường xuyên rơi vãi rất nguy hiểm đối với người tham gia giao thông. Bên cạnh đó xe của Cty Mai Hương, xe lấy đất từ khu vực khai thác trái phép thường chở quá tải làm cho tuyến đường liên xã bị hư hỏng, xuống cấp trầm trọng.

Nói về Cty Mai Hương, ông Vũ Huy Cần - phó trưởng phòng TNMT thuộc UBND huyện Hậu Lộc cho biết: Ban đầu, huyện không chấp thuận. Nhưng sau đó, các sở, ngành liên quan về khảo sát, kiểm tra và tham mưu cho UBND tỉnh Thanh Hoá cấp phép cho Cty Mai Hương được quyền khai thác mỏ tại núi Mẻo. Quá trình khai thác, có xảy ra khúc mắc về mốc giới giữa xã Thành Lộc và xã Cầu Lộc vì chưa rõ ràng. “Cty Mai Hương có đồ án và phương án khai thác mỏ đảm bảo an toàn. Nhưng thực ra họ có chấp hành nghiêm quy định không cần phải xem xét lại”- ông Cần nói.

Cảnh tàn phá núi Mẻo căn bản do việc khai thác thổ phỉ gây ra, ngày 17/11/2017, ông Nguyễn Văn Luệ - chủ tịch UBND huyện Hậu Lộc ký văn bản gửi các phòng ban chức năng, công an huyện, chính quyền địa phương và Cty Mai Hương, yêu cầu: Chậm nhất đến ngày 28/11/2017, Cty Mai Hương phải thực hiện đầy đủ việc cắm mốc giới khu vực mỏ đất tại xã Cầu Lộc. Nếu Cty Mai Hương không đáp ứng được, UBND huyện Hậu Lộc sẽ tạm đình chỉ khai thác đất đối với doanh nghiệp này và báo cáo UBND tỉnh Thanh Hoá xem xét xử lý. Đối với 3 hộ dân khai thác thổ phỉ huyện sẽ lập biên bản và quyết định xử phạt vi phạm hành chính về việc sử dụng đất sai mục đích, tự ý cho phép các tổ chức, cá nhân vào khu đất được giao trồng cây lâm nghiệp để khai thác đất.

Ngoài ra, UBND huyện Hậu Lộc giao cho Phòng TNMT tổ chức kiểm kê hiện trạng khu đất của 3 hộ dân Phạm Việt Bình, Nguyễn Thị Lý, Nguyễn Trọng Sơn đã và đang vi phạm để huyện xem xét thu hồi lại diện tích đất lâm nghiệp đã giao. Kiểm điểm làm rõ trách nhiệm đối với chủ tịch UBND xã Cầu Lộc do ông này giữ trọng trách điều hành chính quyền ở địa phương nhưng để xảy ra tình trạng khai thác khoáng sản trái phép trong thời gian dài, không có biện pháp xử lý dứt điểm.

Dường như lần này, chủ tịch UBND huyện Hậu Lộc tỏ ra khá mạnh tay đối với doanh nghiệp, các đối tượng khai thác thổ phỉ và lãnh đạo địa phương. Song trước việc để xảy ra tình trạng múc đất trái phép ở Cầu Lộc diễn ra trong nhiều năm thì các phòng, ban liên quan cũng cần được đưa ra xem xét xử lý mới đảm bảo tính công minh, công bằng trong thực thi pháp luật.