Quảng bá, giới thiệu Ekamukhalinga - bảo vật quốc gia

Hiện vật Mukhalinga là bảo vật Quốc gia.

Theo Ban Quản lý Di tích và du lịch, Khu Di sản Văn hóa thế giới Mỹ Sơn: “Mukhalinga nói trên được khai quật tại khu E trong quần thể Khu Di sản văn hóa thế giới Mỹ Sơn vào tháng 11-2012. Đây là hiện vật độc bản. Trong số hơn 1.000 các hiện vật đăng ký ở Khu di tích Mỹ Sơn, chỉ có độc nhất 1 Mukhalinga. Hiện vật có hình thức độc đáo và trong các hiện vật Champa hiện nay, đây là Mukhalinga tiêu biểu nhất”. Chính vì thế mà tỉnh Quảng Nam đã xây dựng hoàn thiện hồ sơ khoa học trình Bộ VHTT&DL công nhận hiện vật Mukhalinga nói trên là bảo vật Quốc gia. Đây là một trong những cổ vật quý hiếm của nghệ thuật Chăm pa, cũng là cổ vật độc đáo nhất từ trước đến nay của thánh địa Mỹ Sơn.

Theo hồ sơ khoa học vừa được xây dựng hoàn thiện, hiện vật Mukhalinga đang được lưu giữ tại Ban Quản lý Di tích và du lịch - Khu Di sản văn hóa thế giới Mỹ Sơn, thuộc huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam là hiện vật quý có kích thước cao 1,26 m, rộng 41,5 cm. Mukhalinga gồm 3 phần gần bằng nhau: Tròn, bát giác, vuông (42cm - 41,6cm - 41,5 cm). Phần tròn có chạm nổi một đầu tượng (cao 21,5cm, rộng 13,5cm, dày 12 cm); phần cổ gắn liền với đoạn gờ Linga. Đầu tượng có búi tóc cao 5,5cm, trán rộng đứng, khuôn mặt thanh tú, đôi mày cong hơi nhô ra, mắt nhìn xuống, sống mũi thẳng, miệng có râu trên, hai môi dày mím lại, cằm chẻ, vành tai trên cao ngang mày, dái tai dài xuống ngang cằm. Phần bát giác có cặp cạnh đối xứng bằng nhau, hai cạnh liền kề không bằng nhau (18cm-16,5cm). Phần vuông có cạnh 41,5 cm. Hiện vật bị mòn mờ, mặt chính của Linga có nhiều đường vân đá cánh cung. Hiện, mặt tượng bị mòn mờ, Linga tương đối nguyên vẹn và có niên đại khoảng từ thế kỷ VIII - IX.

Điểm độc đáo của tượng là phần đầu chạm nổi hình tượng thần Siva.

Theo ông Hồ Xuân Tịnh, Phó Giám đốc Sở VHTT&DL tỉnh Quảng Nam: Khi thấy đây là một cổ vật có giá trị lớn về mặt văn hóa, Sở đã đệ đơn để xin làm bảo vật quốc gia. Cụ thể, Sở và UBND tỉnh cũng đã họp hội đồng khoa học để xem xét xong rồi mới trình lên Bộ. Và vào tháng 1-2015 Linga nói trên được Thủ tướng Chính phủ ký quyết định công nhận bảo vật quốc gia.

Theo lãnh đạo Sở VH-TT_DL, sự độc đáo và ý nghĩa của Mukhalinga thể hiện ở chỗ: Thứ nhất, đây là một cổ vật có niên đại sớm, theo các nhà khảo cổ học thì nó thuộc phong cách Mỹ Sơn E1, có niên đại từ thế kỷ VII, thế kỷ VIII, có nghĩa là rất sớm trong nghệ thuật Chăm pa. Chính vì vậy, nó cũng được đánh giá là Mukhalinga độc đáo nhất không chỉ của Việt Nam mà còn của Đông Nam Á. Thứ hai, cổ vật này có tính độc bản, chỉ có 1 bản duy nhất, nên giá trị nghệ thuật rất cao, thuộc loại quý hiếm của Việt Nam, nên khả năng cao là sẽ được công nhận làm bảo vật quốc gia.

Mukhalinga được công nhận là bảo vật Quốc gia, đây không những là niềm tự hào cho Quảng Nam mà còn cho nền văn hóa thế giới, khi mà Mukhalinga đang được trưng bày tại Di sản văn hóa thế giới Mỹ Sơn. Theo ông Nguyễn Công Khiết, tính từ khi đưa ra trưng bày bảo vật Ekamukhalinga tại Bảo tàng Mỹ Sơn, ở huyện Duy Xuyên, Quảng Nam từ cuối năm 2013 đến nay, lượng du khách đã tăng 20%, tương ứng với khoảng 80.000 lượt. Bản sao Ekamukhalinga sẽ tiếp tục được Sở VH-TT-DL và Ban Quản lý di tích và du lịch Mỹ Sơn tổ chức giới thiệu tại Hà Nội, nhân sự kiện 70 năm ngày thành lập ngành VH-TT, ngày 28-8.