Tác hại của thuốc lá điện tử: Thực tế ngành giáo dục đang đối diện

Giới trẻ hiện đang là đích nhắm của những người bán thuốc lá điện tử. Theo điều tra sức khỏe học sinh toàn cầu của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) thực hiện tại 21 tỉnh, thành phố của nước ta năm 2019 cho thấy, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử bắt đầu tăng, lên 2,6% - tức là gấp khoảng 20 lần so với trước đó. Đó mới chỉ là thống kê của năm 2019, còn năm 2020, khi các hãng thuốc lá điện tử đang tấn công mạnh mẽ vào thị trường Việt Nam, dự báo, con số này ngày càng gia tăng và học sinh hút thuốc lá điện tử luôn có những lý do cá nhân, thậm chí là từ phía nhà trường cho hành động của mình.

Theo ghi nhận, một số học sinh hút thuốc lá điện tử cho biết: "Nhà trường cũng tuyên truyền nhưng không sử dụng các biện pháp mạnh, chỉ quan sát học sinh qua camera và kiểm tra bất chợt cuối tháng".

Một học sinh khác cho hay: "Hút ở đâu cũng được. Không hút ở trường thì hút ở đâu cũng được mà không bị bắt. Nếu bị kiểm tra thì giấu đi".

Cuối tháng 12 vừa qua, 1 học sinh tại Hải Phòng đã ngất xỉu trong lớp sau khi hút thuốc lá điện tử. Đó cũng là lời cảnh báo về hệ quả lâu dài với sức khỏe thanh thiếu niên khi sản phẩm này ngoài nicotin còn chứa nhiều hương liệu phụ gia và tiềm ẩn nguy cơ pha trộn ma túy cùng các chất kích thích khác.

Mới đây, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Công Thương và các đơn vị liên quan triển khai Tọa đàm về Khung pháp lý cho thuốc lá thế hệ mới, khẩn trương đề xuất chính sách quản lý riêng đối với đối với thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng, cùng với việc tăng cường công tác chống buôn lậu thuốc lá qua Công văn số 4861 ngày 17/06/2020 của Văn phòng Chính phủ truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng và Công văn số 8750 ngày 20/10/2020 của Văn phòng Chính phủ truyền đạt ý kiến của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc.

Bà Nguyễn Quỳnh Liên, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật Hình sự - Hành chính (Bộ Tư pháp) cho rằng, sự xuất hiện của mặt hàng thuốc lá thế hệ mới có liên quan trực tiếp tới hệ thống pháp luật hiện hành về phòng, chống tác hại của thuốc lá cũng như đặt ra yêu cầu phải có biện pháp để quản lý, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng cũng như trật tự quản lý nhà nước.

Ông Nguyễn Kỳ Minh, Phó Chánh văn phòng Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương) nhận định, thực tế quy định pháp luật hiện nay chưa có chế tài xử lý thuốc lá thế hệ mới nên các cơ quan chức năng chỉ có thể xử lý đây là loại hàng hóa do nước ngoài sản xuất, không có hóa đơn chứng từ chứng minh nguồn gốc nên các việc xử lý chưa sát với hành vi vi phạm. Pháp luật cần điều chỉnh theo kịp các hiện tượng nên cần có một khung pháp lý phù hợp cho mặt hàng này để có những mức hình phạt cụ thể và xác đáng cho các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến nó.

Mặc khác, căn cứ Luật Giáo dục 2019 và Điều lệ trường THCS, THPT năm 2020 đều chú trọng nội dung phòng chống tác hại thuốc lá, nghiêm cấm học sinh mua bán, sử dụng các loại thuốc lá. Thế nhưng, khó khăn trong việc nâng cao hiệu quả tuyên truyền về tác hại thuốc lá điện tử vẫn đang là thực tế mà ngành giáo dục phải đối diện.

Các hãng thuốc lá đang có chiến lược bài bản để tiếp cận học sinh sinh viên - những người dùng tiềm năng. Một trong những chiêu thức đó là giảm giá sản phẩm. Cách đây một vài năm, khi mới ra đời, những sản phẩm thuốc lá điện tử đều có giá thành khá đắt, lên tới vài triệu đồng. Thế nhưng hiện nay, để tấn công vào đối tượng học sinh sinh viên, họ đã cho ra mắt nhiều dòng sản phẩm, với giá thành rẻ hơn nhằm mục đích lôi kéo người tiêu dùng.

Pod - hay còn gọi là thuốc lá điện tử dùng 1 lần. Loại thuốc lá này mới xuất hiện khoảng hơn 1 năm nay nhưng ngay lập tức đã trở nên phổ biến, được nhiều trang bán thuốc lá điện tử quảng bá bởi giá thành của nó khá rẻ, chỉ khoảng trên dưới 100.000.

Trong vòng 1 năm qua, giá các loại thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử đều có xu hướng giảm. Theo các chuyên gia nghiên cứu, đây không phải ngẫu nhiên mà hoàn toàn nằm trong chiến lược của các hãng thuốc lá điện tử. 100.000 đồng/điếu thuốc lá điện tử - mức giá hầu hết giới trẻ đều có thể mua được. Và bằng chứng là ngày càng có nhiều học sinh tiếp cận mặt hàng này.

Giảm giá sản phẩm, quà tặng hấp dẫn - đây là những chiêu thức phổ biến để thuốc lá điện tử dễ dàng tiếp cận với thanh niên. Khi đã tạo ra được thói quen sử dụng thuốc lá điện tử trong giới trẻ, các hãng thuốc lá sẽ có được những khách hàng trung thành, lệ thuộc vào sản phẩm này. Đi kèm với đó là một loạt tác hại cho sức khỏe. Và mức giá rẻ mà những bạn trẻ bỏ ra hôm nay cho thuốc lá điện tử, sẽ nhanh chóng trở thành cái giá đắt cho sức khỏe trong tương lai.