Thông thoáng và công bằng

Từ 1-7, khi Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) được thực thi, hy vọng thị trường bất động sản sẽ khởi sắc

Như vậy là chỉ còn 2 ngày nữa, trong số những luật có hiệu lực thi hành từ 1-7, sẽ có một số luật sửa đổi liên quan trực tiếp tới đời sống cộng đồng.

Trước tiên là Luật Nhà ở (sửa đổi), với quy định mới là các quỹ đầu tư nước ngoài, các công ty quốc tế hoạt động tại VN, người VN định cư ở nước ngoài sẽ được phép mua nhà tại VN. Để đạt được điều đó, đã qua bao lần tranh luận, cân lên đặt xuống và nghe chừng bên ủng hộ (sửa đổi, bổ sung) cũng như bên phản đối (giữ nguyên như luật cũ) đều có cái lý riêng của mình. Nhưng rồi điều gì đến đã đến. Trong tình thế bất động sản gặp khó khăn kéo dài, thì việc gói lại đối tượng được mua nhà chỉ là người trong nước trên thực tế cho thấy không khả thi. Việc mở rộng đối tượng mua nhà là người nước ngoài là cần thiết, phù hợp với thực tiễn cũng như thuận theo dòng chảy chung của nhiều quốc gia. Đáng chú ý, độ mở của luật với đối tượng nước ngoài rất rộng, khi không giới hạn về số lượng căn hộ có thể mua; tuy nhiên, tổng số căn hộ lưu trú mà họ sở hữu không quá 30% số lượng căn hộ trong một tòa nhà chung cư.

Cũng liên quan đến lĩnh vực nhà đất, Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) cũng được coi là có nhiều điều khoản có thể làm lành mạnh hoá thị trường BĐS. Luật cũng mở rộng phạm vi kinh doanh BĐS cho người VN định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Trong việc mua nhà hình thành trong tương lai (người dân vẫn gọi vui là “mua nhà trên giấy”, khách hàng khi mua, thuê sẽ được bảo vệ bằng những quy định “rắn” mà nhà đầu tư, kinh doanh BĐS phải chịu trách nhiệm nếu vụ việc không thành công, hoặc kéo dài thời gian. Trong một động thái được cho là “thanh lọc”, Luật cũng quy định người nào, tổ chức nào muốn kinh doanh BĐS thì phải có tối thiểu 20 tỷ đồng, thay vì 6 tỷ đồng như trước đây; vốn tự có không thấp hơn 20% tổng mức đầu tư dự án dưới 20 ha và không thấp hơn 15% tổng mức đầu tư dự án từ 20 ha trở lên. Điều khoản bắt buộc này sẽ loại bỏ được những nhà đầu tư không đủ năng lực tài chính, hoặc là “tay không bắt giặc”, lợi dụng vốn chỗ này đập vào chỗ khác, làm cho thị trường BĐS trở nên khó kiểm soát và trở nên hết sức phức tạp.

Đối với Luật Doanh nghiệp (sửa đổi), dư luận cho rằng có nhiều điểm mới mang tính đột phá. Luật đã quy định một cách đầy đủ quyền kinh doanh của doanh nghiệp: Doanh nghiệp có quyền tự do kinh doanh trong những ngành nghề mà Luật không cấm. Trong Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, sẽ không cần phải ghi ngành, nghề kinh doanh. Đó là điểm mới rất căn bản, “cởi trói” thực sự cho nhà kinh doanh, không còn bị làm phiền phức khi buộc chỉ được kinh doanh cái này, cái kia nếu “ngoài vùng” sẽ bị “tuýt còi”. Nay, họ chỉ bị tuýt còi khi kinh doanh những ngành nghề mà pháp luật cấm. Tuy nhiên, để người kinh doanh không tìm khe hở để trục lợi riêng, Luật quy định khi sử dụng 10 lao động trở lên thì bắt buộc phải đăng ký thành lập doanh nghiệp. Điều đó khiến chủ sử dụng lao động không “quỵt” được bảo hiểm của người làm thuê, cũng như khó lòng trốn được nghĩa vụ thuế.

Cũng thật hào hứng với những thay đổi tích cực trong một số Luật khác, trong đó có Luật Đầu tư, Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước, Luật Hàng không dân dụng... Với Luật Đầu tư (sửa đổi), nhiều thủ tục rối rắm đã bị loại bỏ; trong đó có việc đơn giản hóa hồ sơ, trình tự, thủ tục, rút ngắn thời gian cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư đối với nhà thầu nước ngoài (từ 45 ngày theo Luật Đầu tư 2005 xuống còn 15 ngày). Trong Luật cũng quy định rõ cấm đầu tư kinh doanh một số lĩnh vực, cụ thể là ma túy; mẫu vật các loại thực vật, động vật hoang dã; mại dâm; mua, bán người, mô, bộ phận cơ thể người; sinh sản vô tính trên người… Việc sử dụng vốn nhà nước trong doanh nghiệp để đầu tư vào sản xuất, kinh doanh cũng được giám sát kỹ tại Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước. Cũng không còn mơ hồ khi Luật quy định rõ các hành vi bị cấm khi đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp, trong đó rất rõ ràng trách nhiệm của các bên tham gia đầu tư, giám sát vốn nhà nước. Như vậy, những lỗ hổng ngân sách nhà nước đã được trám lại. Không thể có chuyện tiền ngân sách được gọi là “tiền chùa”, chi tiêu bừa bãi theo kiểu “vung tay áo xô đốt nhà táng giấy”.

Cuối cùng, cũng có thể “bình” thêm về Luật Hàng không dân dụng (sửa đổi) với những điểm mới cơ bản là chống độc quyền và bảo đảm quyền lợi của hành khách. Lần này, Luật xác định rõ việc Nhà nước định giá đối với các dịch vụ hàng không và một số dịch vụ phi hàng không thiết yếu. Điều đó loại bỏ việc độc quyền ở sân bay khiến nhiều loại hàng hóa được bán với giá “cắt cổ”, làm thiệt hại cho người sử dụng dịch vụ hàng không. Nhưng quan trọng hơn khi Luật quy định nghĩa vụ của các hãng hàng không trong việc đảm bảo chất lượng dịch vụ, đặc biệt khi chuyến bay bị chậm, huỷ chuyến. Thế là chấm dứt việc chậm chuyến, hủy chuyến mà hành khách chỉ nhận được lời xin lỗi là chấm hết. Dẫu hành khách chưa thực sự là “thượng đế” thì chí ít các hãng hàng không cũng không thể coi họ “như chết rồi”, vì điều đó sẽ buộc anh phải móc hầu bao ra mà chịu phạt.

Với những sửa đổi, bổ sung trong nhiều Luật cho thấy, Luật đã ngày càng sát với cuộc sống, tính công bằng ngày một cao hơn. Không còn cái chuyện đem luật ra làm khó người khác, bởi những quy định rất rõ ràng quyền lợi của các bên. Nói là sửa đổi luật để đạt tới sự thông thoáng cũng được, mà nói rằng luật sửa đổi đem lại sự công khai, minh bạch, công bằng mới thực chính xác. Điều còn lại là những người liên quan đến việc điều chỉnh của luật rất cần nắm vững những gì mình được quyền, những gì không được quyền để mà vững tâm, không còn phải chạy chọt, xin xỏ, nhờ vả một cách dại dột.