Tiếp tục siết thị trường kinh doanh đa cấp

Một buổi gặp gỡ của doanh nghiệp bán hàng đa cấp. Ảnh minh họa.

Số lượng doanh nghiệp đa cấp giảm đáng kể

Cục Quản lý cạnh tranh cho biết, trong năm 2016, số lượng DN bán hàng đa cấp giảm đến 45%, số lượng người tham gia bán hàng đa cấp cũng giảm tương đối lớn (giảm 25%). Mặc dù số DN và số người giảm mạnh như vậy song, doanh thu toàn ngành chỉ giảm khoảng 200 tỷ đồng (khoảng 2,5%).

“Điều này cho thấy, phản ứng của xã hội đối với các hành vi đa cấp bất chính hầu như không ảnh hưởng tới doanh thu toàn ngành”- lãnh đạo Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công thương) nhận định.

Từ giữa năm 2015, nhận thấy những biến tướng kinh doanh tại thị trường đa cấp ngày càng diễn biến phức tạp, gây nhiều hệ lụy cho xã hội, Bộ Công thương đã chủ động đẩy mạnh công tác giám sát, kiểm tra hoạt động bán hàng đa cấp trên toàn quốc nhằm hạn chế các hoạt động bán hàng đa cấp bất chính, đảm bảo môi trường kinh doanh lành mạnh.

Mặt khác, Bộ Công thương cũng chỉ đạo Cục Quản lý cạnh tranh cũng phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan tại địa phương để tăng cường công tác giám sát, kiểm tra, xử lý các hoạt động vi phạm pháp luật về bán hàng đa cấp tại các địa phương.

Tính đến nay, nhiều DN đã bị cơ quan quản lý nhà nước kiểm tra, xử phạt và thu hồi giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp. Số lượng người tham gia bán hàng đa cấp cũng giảm rõ rệt so với năm 2015.

Đến cuối tháng 3 năm 2017, số lượng DN bán hàng đa cấp đã giảm 30 DN (từ 67 DN đến nay còn 37 DN), giảm 45% so với cuối năm 2015. Cục Quản lý cạnh tranh cho biết, hiện tổng số lượng người tham gia bán hàng đa cấp là 637.637 người, giảm 212.363 người (25%) so với cuối năm 2015. Tổng doanh thu bán hàng đa cấp năm 2016 đạt khoảng 7.800 tỷ đồng, giảm khoảng 200 tỷ đồng so với năm 2015 (giảm 2,5%).

Sẽ đưa vào Bộ luật Hình sự

Lợi nhuận sau thuế của ngành chỉ đạt 177 tỷ, tương ứng 2.2% doanh thu. Trong tổng số 37 DN thực hiện báo cáo, chỉ có 11 DN đạt lợi nhuận dương. Một số DN có doanh thu rất cao nhưng tỷ lệ lợi nhuận trước thuế rất thấp (chỉ đạt từ 0.5% đến 3.8%). Tổng số thuế đã nộp về ngân sách nhà nước trong năm 2016 ước đạt 881 tỷ đồng.

“Tổng số hoa hồng và các lợi ích kinh tế khác chi trả cho người tham gia bán hàng đa cấp đạt khoảng 2.400 tỷ đồng, tuy lớn về giá trị tuyệt đối nhưng nếu chia đều cho gần 640 ngàn người tham gia hệ thống thì thu nhập bình quân của người tham gia bán hàng đa cấp là rất không đáng kể, chỉ khoảng 3,8 triệu đồng/người/năm. Điều này cho thấy trong số gần 640 ngàn người tham gia bán hàng đa cấp, chỉ có một tỷ lệ nhỏ là người bán hàng. Số còn lại hầu như không tham gia bán hàng”- Cục Quản lý cạnh tranh nhận định.

Cũng theo Cục Quản lý cạnh tranh, hiệu quả hoạt động của các DN bán hàng đa cấp là rất thấp, lợi nhuận sau thuế đạt trung bình 2,2%, có trên 50% DN báo cáo lỗ. “Do vậy, đóng góp thực sự của các DN cho ngân sách nhà nước không đáng kể, chủ yếu đến từ thuế giá trị gia tăng do người tiêu dùng chi trả, không phải từ thuế thu nhập doanh nghiệp”- Cục này nhấn mạnh.

Đáng chú ý, theo Cục Quản lý cạnh tranh, hoạt động bán hàng đa cấp chủ yếu dựa vào thực phẩm chức năng và mỹ phẩm (chiếm 83% doanh thu, trong đó thực phẩm chức năng chiếm tới 59%). Đây là những mặt hàng rất khó xác định giá trị thật do đó, rất dễ xảy ra tình trạng giá bán hoàn toàn thoát ly giá trị cũng như giá trị sử dụng.

Tuy các giao dịch đều được thực hiện trên nguyên tắc “thuận mua, vừa bán” song Nhà nước lại không thể can thiệp. Vì vậy, theo khuyến cáo của ông Trần Phương Nam- Phó Cục trưởng Cục Quản lý cạnh tranh: Người tiêu dùng cần lưu ý, chủ động tìm hiểu giá trị thật của sản phẩm trước khi mua hàng.

Những diễn biến nói trên cho thấy, Bộ Công thương đã và đang tiếp tục kiểm soát chặt chẽ thị trường kinh doanh đa cấp và các hành vi, đối tượng kinh doanh đa cấp bất chính đã được xử lý từ phía cơ quan chức năng.

Theo Thứ trưởng Bộ Công thương Trần Quốc Khánh, để ngăn chặn và giảm thiểu những hệ lụy của biến tướng từ kinh doanh đa cấp, cần đẩy mạnh tuyên truyền để nâng cao nhận thức của người dân, đồng thời cố gắng phát hiện sớm các hành vi và đưa ra cảnh báo để người dân sớm biết.

Theo Thứ trưởng Khánh, Bộ Công thương cũng đã phối hợp với các cơ quan liên quan kiến nghị bổ sung tội kinh doanh đa cấp trái phép vào Bộ luật Hình sự sửa đổi để có cơ sở xử lí sớm và nghiêm minh các đối tượng vi phạm.