Giữ không gian Hà Nội

(Ảnh minh họa: Khang racer).

Trong khi đáng lẽ, nếu đã có một quy hoạch chuẩn mực được phê duyệt, thì ngay cả khi chưa triển khai người Hà Nội đã có thể hình dung mai này ở chỗ này sẽ có một công trình như thế mọc lên hoặc chỗ khác sẽ mãi mãi giữ được hồn cốt ấy, vì đã được quy hoạch thuộc khu vực không phát triển thêm bất cứ một công trình nào. Và như thế, dự án đã được quy hoạch thì cứ thế triển khai, chẳng còn cần phải bàn bạc thêm làm gì.

Khi dư luận ồn ào về việc di dời ga Hà Nội, thì không phải người ta phản ứng với việc đưa một nhà ga đường sắt ra khỏi trung tâm thành phố. Mà bởi vì người ta lo lắng rất có thể, từ không gian nhà ga đã được di dời, sẽ mọc lên sừng sững những chung cư cao tầng, vốn đang trở thành nỗi ám ảnh bóp ghẹt lấy Hà Nội. Người ta thảng thốt nhìn lại, kể từ ngày Hà Nội có chủ trương đưa các nhà máy (trong số ấy tiêu biểu như Nhà máy công cụ số 1, Nhà máy cơ khí Trần Hưng Đạo…) ra khỏi nội đô, thì không gian Hà Nội không vì thế mà trở lên dễ thở hơn. Trái lại, chung cư cao tầng mỗi ngày một mọc lên, chồng chất người, chồng chất phương tiện giao thông… lên một cơ sở hạ tầng Hà Nội vốn đã rất mong manh. Hà Nội sau vài thập kỷ phát triển, trả giá khá đau đớn về không gian sống.

Câu chuyện về những dự án của Hà Nội khiến dư luận không đồng tình cho thấy một sự bị động rõ ràng trong quá trình phát triển của Hà Nội nhiều thập kỷ qua. Cũng không phải Hà Nội chưa từng tính đến vấn đề quy hoạch. Cũng đã nhiều lần công bố các quy hoạch, nhưng vẫn chưa có những đường nét đâu ra đấy để hình dung rõ hơn về một diện mạo Hà Nội trong tương lai. Rõ ràng trong bài toán phát triển hôm nay, không phải và không thể chỗ nào của Hà Nội cũng là bảo tồn. Hà Nội là một đô thị đang trong quá trình phát triển và đã phát triển rất nhanh chóng trong những năm qua.

Nhưng nếu không làm rõ được những yếu tố hài hoà giữa bảo tồn và phát triển, nếu không xây dựng được một quy hoạch bài bản cho Hà Nội thì vẫn sẽ tiếp diễn những cuộc tranh luận bất tận. Vấn đề là cần có quy hoạch đã được tính toán khoa học và hợp lý để đảm bảo rằng việc thực hiện các dự án phát triển không làm biến mất không gian sống và những giá trị cần bảo tồn.

Có lẽ, cho đến giờ này, đã đủ để Hà Nội nhìn thấy đâu là cái giá phải trả nếu tiếp tục lấp đầy những không gian công cộng bằng các dự án chung cư cao tầng. Hà Nội cũng đã đủ thời gian để nhìn thấy đất vàng đã biến duy nhất thành lợi nhuận thì chúng ta còn gì và sẽ nhận được gì cho tương lai.

Thử hình dung Hà Nội sẽ trở lên sang trọng và đẹp đẽ thế nào nếu những nhà máy, trung tâm triển lãm, nhà ga… trong nội đô sau khi được di dời sẽ biến thành những quảng trường, những công viên, những không gian công cộng. Bây giờ, có vẻ như cũng đã hơi muộn, nhưng còn giữ được chút nào thì cố giữ lấy không gian cho Hà Nội. Đó là tầm nhìn đích thực cho tương lai Hà Nội!