Tổng thống Trump dọa đóng cửa chính phủ Mỹ

Lời đe dọa đóng cửa chính phủ Mỹ của ông Trump khiến nhiều chỉ số thị trường đi xuống. (Nguồn: AP).

Ảnh hưởng tới niềm tin nước Mỹ

Quốc hội Mỹ sẽ có khoảng 12 ngày làm việc sau khi hoạt động trở lại vào ngày 5/9 tới sau kỳ nghỉ mùa hè, để phê chuẩn các biện pháp chi tiêu nhằm giữ chính phủ không bị đóng cửa cùng lúc đối diện với thời hạn chót đang đến dần để nâng mức trần nợ công của chính phủ liên bang.

Khi các thời hạn chót đang đến gần, cụ thể là vào cuối tháng 9 và đầu tháng 10 tới, Tổng thống Trump mới đây lại nêu ra viễn cảnh chính phủ Mỹ bị đóng cửa nếu như Quốc hội không chịu rót vốn xây dựng bức tương dọc biên giới với Mexico như đã cam kết từ lâu.

Chính tuyên bố của ông Trump đã khiến cho đồng USD suy yếu trong khi giới đầu tư tỏ ra quan ngại trong phiên giao dịch hôm thứ Năm vừa qua. Nhiều chỉ số như S&P, Dow Jones và Nasdaq cũng giảm nhẹ.

Tổng thống Trump từng đưa ra cam kết chủ chốt của mình trong chiến dịch tranh cử là xây dựng một bức tường dọc biên giới với Mexico để ngăn chặn dòng người nhập cư trái phép, tuy nhiên vấn đề chi ngân sách cho dự án này không được giới lập pháp ủng hộ - ngay cả các nhà lập pháp phía đảng Cộng hòa.

Chủ tịch Hạ viện Paul Ryan hôm 24/8 nói rằng một bức tường là cần thiết nhưng chính phủ không cần phải lựa chọn giữa an ninh biên giới và việc chính phủ bị đóng cửa. "Tôi không nghĩ ai lại muốn chính phủ bị đóng cửa. Tôi không nghĩ điều đó có lợi ích cho ai cả", ông Ryan nói.

Giới chính trị gia đảng Cộng hòa đã nỗ lực trong nhiều tháng qua để đạt được một thỏa thuận về nguồn ngân sách cho chính phủ vận hành. Quốc hội thường xuyên phải đối mặt vấn đề này và thường xử lý bằng việc thông qua một bản ngân sách tạm thời để kéo dài mức ngân sách cũ trong nhiều tuần hay nhiều tháng. Đôi lúc thỏa thuận kiểu này thậm chí còn không đạt được, và bởi vậy mà chính phủ bị đóng cửa trong vài ngày.

Vấn đề nguồn vốn xây dựng bức tường ngăn là bất đồng mới nhất xảy ra giữa Tổng thống Trump và giới lập pháp đảng Cộng hòa. Tổng thống Trump từng khiển trách một số nghị sỹ hàng đầu của đảng Cộng hòa, đáng chú ý nhất là thủ lĩnh phe đa số Thượng viện Mitch McConnell, và từng công khai thể hiện sự tức giận trước thực tế rằng chưa có một dự luật lớn nào được thông qua kể từ khi ông nhậm chức đến nay.

Ngân sách khó được thông qua

Nhà Trắng hôm 24/8, trong động thái xoa dịu dư luận, đã nhấn mạnh rằng Tổng thống Trump có kế hoạch làm việc với Quốc hội để mang lại nguồn vốn xây dựng tường ngăn biên giới Mexico. "Tổng thống đang làm việc về vấn đề này, và sẽ tiếp tục xây dựng bức tường", Natalie Strom, người phát ngôn Nhà Trắng cho hay.

Trong lúc thực hiện chiến dịch tranh cử, ông Trump từng nói rằng Mexico phải trả tiền để xây dựng bức tường này, nhưng Mexico sau đó đã bác bỏ điều này và kể từ khi ông Trump nhậm chức đến nay, khẳng định rằng Mỹ ban đầu sẽ rót vốn xây tường và sau đó khoản tiền này sẽ được phía Mexico hoàn trả.

Giới phê bình cho rằng lời đe dọa đóng cửa chính phủ của ông Trump đã gây ảnh hưởng tới lòng tin và nước Mỹ.

"Việc ông Trump nói rằng sẽ sẵn lòng đóng cửa chính phủ do bất đồng về xây tường ngăn rõ ràng là không gây dựng lòng tin cho ai được" - Michael O'Rourke, nhà phân tích thị trường tại JonesTrading, bang Connecticut, nhận định.

Nghị sỹ Adam Kinzinger, thành viên Ủy ban Đối ngoại Hạ viện, nói rằng tuyên bố của ông Trump là "nguy hiểm đối với lòng tin vào các thị trường và nguy hiểm cho vai trò của Mỹ trên thế giới".

Cuối tháng trước, Hạ viện đã thông qua một bản ngân sách dự thảo trong đó bao gồm cả nguồn vốn xây bức tường ngăn. Do phe đa số của đảng Cộng hòa không quá áp đảo phe Dân chủ nên Tổng thống Trump sẽ cần phải giành sự ủng hộ của một số thành viên đảng Dân chủ để thông qua các dự luật. Điều này là rất khó bởi phe Dân chủ đã phản đối công khai việc xây tường ngăn trong kế hoạch ngân sách năm tài khóa 2018.

Nếu dự luật ngân sách không được lưỡng viện thông qua và Tổng thống ký thành luật trước hạn chót 30/9, chính phủ liên bang Mỹ sẽ đóng cửa. Về nguyên tắc, Tổng thống Trump có thể phủ quyết hoặc không ký nếu dự luật được Quốc hội thông qua không có khoản kinh phí xây tường, từ đó dẫn đến đóng cửa chính phủ.

Lần chính phủ Mỹ đóng cửa gần đây nhất là từ ngày 1 đến ngày 16/10/2013 vì tranh cãi xung quanh ngân quỹ tài trợ cho luật chăm sóc sức khỏe Obamacare.