Trẻ em vẫn thiếu vi chất dinh dưỡng

Nhiều trẻ em suy dinh dưỡng

Báo cáo của Viện Dinh dưỡng quốc gia nêu rõ, trẻ đang đối mặt với tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng, thừa cân béo phì, tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi cao (19,6%) và có sự chênh lệch khá lớn giữa các vùng miền. Trong đó, thiếu vi chất dinh dưỡng là một trong những nguyên nhân chính gây ra việc suy dinh dưỡng, thấp còi ở trẻ em Việt Nam. Một minh chứng thực tế, tại Sơn La, theo số liệu từ Sở Y tế của địa phương này thì tỷ lệ suy dinh dưỡng thể nhẹ cân là 19,1%, suy dinh dưỡng thể thấp còi là 32,1%, tỉnh có 12 huyện/thành phố và 204 xã.

Lý giải về mối quan hệ giữa vi chất dinh dưỡng và sự phát triển của trẻ nhỏ, bác sĩ Nguyễn Văn Tiến - Viện Dinh dưỡng quốc gia cho hay: Vi chất dinh dưỡng là những chất mà cơ thể chỉ cần một lượng rất nhỏ nhưng có vai trò rất quan trọng, khi thiếu sẽ dẫn đến những ảnh hưởng nghiêm trọng cho cơ thể, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em. Đơn cử như thiếu Vitamin A sẽ khiến trẻ chậm lớn, còi cọc, hay bị mắc các bệnh nhiễm trùng như tiêu chảy, viêm đường hô hấp, thiếu nặng đưa đến khô loét giác mạc, dẫn đến mù lòa. Thiếu kẽm làm trẻ chậm lớn, biếng ăn, giảm sức đề kháng hay mắc bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp, tiêu chảy, suy dinh dưỡng và chậm phát triển chiều cao. Thiếu kẽm còn gây ảnh hưởng xấu đến tinh thần làm dễ nổi cáu. Đặc biệt, một nghiên cứu của Nhật Bản cho thấy thiếu kẽm làm trẻ dễ bị mắc bệnh tự kỷ.

Theo bác sĩ Tiến, thiếu canxi có thể dẫn đến bệnh còi xương ở trẻ nhỏ và loãng xương ở người lớn. Bệnh còi xương ở trẻ em chủ yếu là do thiếu vitamin D. Thiếu vitamin D sẽ làm giảm hấp thu canxi ở ruột, cơ thể sẽ huy động canxi ở xương vào máu gây rối loạn quá trình khoáng hóa xương. Còn nếu thiếu i-ốt, trẻ sinh ra có thể bị đần độn với tổn thương não vĩnh viễn. Trẻ sơ sinh bị các khuyết tật bẩm sinh như liệt tay, chân, nói ngọng, điếc, câm, mắt lác. Trẻ bị thiếu i-ốt chậm phát triển trí tuệ, chậm lớn, nói ngọng, ngễnh ngãng, học kém, thiếu nặng trẻ có thể bị đần độn.

Chế độ ăn uống chưa khoa học

Kết quả tổng điều tra dinh dưỡng cho thấy tỷ lệ thiếu vitamin A tiền lâm sàng ở trẻ em dưới 5 tuổi là 9,5%, vitamin A trong sữa mẹ thấp là 18,3%; Tỷ lệ thiếu máu ở trẻ em dưới 5 tuổi là 19,6%, phụ nữ là có thai là 25,6% và ở phụ nữ tuổi sinh đẻ là 16,2%; Thiếu kẽm ở phụ nữ có thai là 63,5% và 58,0% là tỷ lệ thiếu kẽm ở trẻ em dưới 5 tuổi. thiếu máu ở trẻ em dưới 5 tuổi là 19,6%; phụ nữ có thai là 25,6%.

Nguyên nhân của tình trạng trẻ em vẫn thiếu vi chất dinh dưỡng như hiện tại, theo chuyên gia chủ yếu là do chế độ dinh dưỡng của các bậc phụ huynh hiện vẫn chưa khoa học.

Bác sĩ Nguyễn Văn Tiến cho biết, để cải thiện tình trạng suy dinh dưỡng của trẻ em, giai đoạn 1.000 ngày đầu đời kể từ khi người mẹ bắt đầu mang thai cho đến khi trẻ tròn 2 tuổi là thời điểm vàng quyết định sự phát triển tối ưu về thể chất và trí tuệ của trẻ nếu có chế độ dinh dưỡng đầy đủ.

Các vi chất dinh dưỡng gồm nhóm vitamin (A, B, C, D, E...) và nhóm các nguyên tố khoáng (canxi, phốt pho, sắt, kẽm, selen, đồng...). Những chất này có nhiều trong thức ăn có nguồn gốc động vật, thực vật rất phong phú và đa dạng ở Việt Nam. Tuy nhiên, rất nhiều bà mẹ do chưa hiểu biết đúng về vai trò, nhu cầu của vi chất dinh dưỡng nên đã cho trẻ uống bổ sung chưa đúng.

Chiến lược phòng, chống thiếu vi chất dinh dưỡng gồm các giải pháp đồng bộ như bổ sung vi chất dinh dưỡng cho các đối tượng có nguy cơ cao là cần thiết để khắc phục nhanh chóng, kịp thời tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng. Tăng cường vi chất dinh dưỡng vào thực phẩm là giải pháp trung hạn. Đa dạng hóa bữa ăn là biện pháp cải thiện tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng một cách lâu dài và bền vững.

Tăng cường vi chất dinh dưỡng vào các thực phẩm thiết yếu là biện pháp đơn giản, có hiệu quả và dễ đạt độ bao phủ cao có tính bền vững để giảm thiểu sự thiếu hụt các vi chất dinh dưỡng trong bữa ăn hàng ngày, nâng cao sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người dân.

Theo bác sĩ Nguyễn Văn Tiến - Viện Dinh dưỡng quốc gia, phòng, chống thiếu vi chất dinh dưỡng chủ động và an toàn nhất là thông qua nguồn thực phẩm để bổ sung vitamin và các khoáng chất trong từng bữa ăn Theo đó, bữa ăn cần đa dạng, phối hợp nhiều loại thực phẩm từ 4 nhóm thức ăn và thường xuyên thay đổi ngay từ khi trẻ nhỏ mới bắt đầu ăn bổ sung (ăn dặm). Khuyến khích các bà mẹ cho con bú ngay sau sinh vì trong sữa non có hàm lượng vitamin A cao giúp trẻ khỏe, tăng sức đề kháng và chống được các bệnh. Trẻ nhỏ cần được bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu, vì sữa mẹ là nguồn thực phẩm tự nhiên có đủ vi chất dinh dưỡng đáp ứng được nhu cầu của trẻ.