Tung lò mò

Theo tiếng Chăm “tung” nghĩa là ruột, “lò mò” là con bò, dịch ra tiếng Việt nghĩa là lạp xưởng bò. Món “tung lò mò” được làm hoàn toàn từ thịt bò, phải là thịt bò mới làm, không sử dụng chất bảo quản, không trộn lẫn thịt mỡ lợn (vì người Chăm không ăn thịt lợn). Để làm món “tung lò mò”, người Chăm phải sử dụng ruột bò bao bên ngoài, bên trong dồn thịt bò đã xay nhuyễn trộn với gia vị như tiêu, tỏi và một số nguyên liệu bí truyền của người Chăm.

Theo kinh nghiệm của người Chăm, để được món “tung lò mò” ngon nhất, phải là thịt bò ngon như đùi, bắp hoặc thịt bò nạc lóc từ xương. Sau khi khử mùi bò bằng rượu và gừng, thịt bò được loại bỏ hết gân và bầy nhầy thì xắt nhuyễn. Khi làm lạp xưởng bò, thịt và mỡ bò phải theo tỷ lệ hai phần mỡ, tám phần nạc và mỡ bò dùng làm lạp xưởng là loại mỡ sa, mỡ chày vừa mỏng, vừa không nặng mùi như mỡ thăn.

Nhưng cái đặc sắc của “tung lò mò” phải nhờ đến một nguyên liệu độc đáo - cơm nguội. Chỉ cần cho ít cơm nguội lên men vào nhân sẽ kích thích hương vị gấp bội trong cái chua ngọt lạ lẫm. Từng chiếc lạp xưởng tròn tròn, căng đầy dài cỡ ngón tay được buộc thắt khúc lại thành dây và đem đi phơi. Phơi qua 3 nắng thì đã đủ ráo nước, săn thịt và có thể thưởng thức.

Để cảm nhận trọn vẹn cái thơm ngon, bổ dưỡng của món ăn, cách tốt nhất là nướng những chiếc lạp xưởng bò trên than hồng, chín đến đâu ăn ngay đến đó. Trong cái nóng hổi, vừa thổi vừa ăn và cảm nhận được vị ngọt tan chảy của thịt và mỡ bò. Lẫn vào đó là chút chua dịu của cơm nguội cân bằng lại và cay the kích thích vị giác của tiêu, ớt. Món “tung lò mò” phải ăn kèm với rau húng quế, ngò gai và đu đủ ngâm chua ngọt, chấm với tương phở đen, tương ớt thì mới cảm nhận được sự phối hợp gia vị thú vị của người Chăm.

Người Chăm thường làm lạp xưởng bò để ăn chơi trong gia đình và đãi khách đường xa. “Tung lò mò” không chỉ là một món ăn đặc sản của người Chăm mà còn là thức quà quý giá được lưu giữ từ bao đời. Một lần đến vùng đất này, bạn đừng nên bỏ lỡ cơ hội trải nghiệm hương vị độc đáo của những chiếc lạp xưởng bò.