Ùn, tắc trên cao tốc dịp lễ, Tết: Bao giờ chấm dứt?

Thống kê của Cục Cảnh sát giao thông, Bộ Công an cho thấy, trong 9 ngày nghỉ Tết Nguyên đán Nhâm Dần 2022 (từ ngày 29/1 đến 6/2), cả nước xảy ra 216 vụ tai nạn giao thông, làm chết 121 người, bị thương 138 người. So với cùng kỳ năm 2021, Tết năm nay giảm 17 vụ (7,3%), giảm 14 người chết (10,4%), giảm 29 người bị thương (17,4%).

Như vậy, năm 2022 tai nạn giao thông đã giảm cả 3 tiêu chí. Thế nhưng tình trạng ùn, tắc giao thông còn diễn biến phức tạp trên các trục chính, các đầu mối giao thông quan trọng của Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, nhất là tại một số trạm thu phí.

Đơn cử, từ chiều mùng 2 Tết, cao tốc Pháp Vân-Cầu Giẽ-Ninh Bình, đoạn qua trạm thu phí Pháp Vân bắt đầu xảy ra tình trạng ùn ứ kéo dài. Nhiều lái xe phải mất nhiều thời gian chỉ để qua được trạm thu phí Pháp Vân-Cầu Giẽ. Tình trạng này tiếp tục lặp lại trong những ngày sau đó khi từ mùng 4 đến 6/2, dòng người từ các địa phương lân cận tiếp tục đổ về Hà Nội khiến cho nhiều nút giao ở cửa ngõ Thủ đô rơi vào tình trạng quá tải.

Theo thông tin từ đơn vị quản lý đường cao tốc, lượng xe ô tô đổ về Hà Nội từ ngày mùng 2 tết âm lịch trở đi đã tăng gấp đôi so với ngày thường.

Còn tại khu vực phía Nam, cao tốc TP Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây và cầu Rạch Miễu cũng xảy ra tình trạng ùn tắc do phương tiện đổ về quá đông. Tương tự, trong kỳ nghỉ Tết Nguyên đán 2022, tại các tuyến đường cao tốc, quốc lộ qua Đồng Nai liên tục xảy ra tình trạng ùn tắc kéo dài. Nhiều trạm thu phí buộc phải xả trạm để giải phóng lượng xe xếp hàng chờ đợi.

Để giải tỏa ùn tắc, Công ty CP Dịch vụ kỹ thuật đường cao tốc Việt Nam (VECE) đã phối hợp với cơ quan chức năng thực hiện các giải pháp phân luồng từ xa, giải tỏa, xả một số làn trên trạm thu phí để tăng lượng xe thoát ra. Theo đại diện VECE thì trung bình các ngày trong tuần, lưu lượng phương tiện qua cao tốc TP Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây đạt khoảng 38.000-42.000 lượt xe/ngày đêm, các ngày cuối tuần đạt khoảng 43.000-46.000 lượt xe/ngày đêm. Những ngày lễ, Tết thì cao hơn. Đây chính là lý do khiến tuyến đường này dễ rơi vào tình trạng ùn tắc.

Việc phương tiện tăng đột biến dịp Tết khiến nhiều tuyến đường, cao tốc ùn tắc là thực tế diễn ra nhiều năm. Một phần phản ánh bức tranh về sự “lệch chuẩn” giữa phát triển hạ tầng và nhu cầu đi lại, vận tải của người dân khi số lượng phương tiện cá nhân gia tăng nhanh chóng trong 5 năm trở lại đây. Tuy nhiên, đa phần sự ùn, tắc trên cao tốc xảy ra tại các trạm thu phí thủ công, trong khi việc triển khai các trạm thu phí tự động không dừng ETC chưa đạt yêu cầu đề ra, đã nhiều lần lỡ hẹn.

Theo Bộ Giao thông vận tải, hiện trên toàn quốc đã có 112 trạm đưa vào vận hành hệ thống thu phí điện tử không dừng ETC, trong đó Bộ Giao thông vận tải quản lý 69 trạm, đã lắp đặt 351 làn, còn phải lắp 69 làn; địa phương quản lý 43 trạm, đã lắp 189 làn, còn phải lắp 62 làn. Một số trạm không triển khai hoặc lùi thời gian triển khai thu phí không dừng do có tính chất đặc thù. Như vậy, khi chưa hoàn thiện trạm thu phí không dừng, vẫn còn tồn tại song song trạm thu phí thủ công thì sự ùn, tắc e rằng vẫn khó mà được giải quyết.

Nhiều chuyên gia giao thông cho rằng, chính sự chần chừ và chậm trễ trong việc đưa ra các giải pháp thông xe tức thời, đặc biệt là việc xả trạm là nguyên nhân không nhỏ khiến tình trạng kẹt xe tại các trạm thu phí thêm nghiêm trọng.

Theo chuyên gia giao thông Nguyễn Văn Thanh, việc các trạm thu phí phải xả trạm khi ùn tắc kéo dài xảy ra vào dịp lễ, Tết đã được áp dụng từ nhiều năm qua chứ không phải bây giờ mới có. Tuy nhiên, nhiều trạm thu phí vẫn chần chừ không chịu xả trạm vì sợ ảnh hưởng đến nguồn thu của họ.

Chúng ta đang đầu tư, dành các nguồn lực để xây dựng đường cao tốc Bắc-Nam vốn được coi là huyết mạch của cả nước. Song nếu không giải quyết các vấn đề đi kèm như trạm thu phí, lợi ích của nhà nước, nhà đầu tư, và người dân thì dù có đường cao tốc mới những vẫn sẽ còn ùn, tắc.