Vinfast ngừng sản xuất xe xăng, cơ hội nào cho nhóm cổ phiếu ngành ô tô?

Thái Anh• 14/01/2022 09:39

SSI Research vừa có báo cáo phân tích ngành ô tô triển vọng năm 2022. Theo đó, báo cáo nhấn mạnh vào nhu cầu ô tô có thể tiếp tục xu hướng tăng mạnh.

Cơ hội cho các hãng khác phát triển

Đánh giá thị trường ô tô năm 2021, SII cho rằng doanh số ô tô ảm đạm do ảnh hưởng của làn sóng bùng phát Covid thứ 3 và thứ 4 tại Việt Nam. Cụ thể, doanh số bán ô tô 9 tháng đầu năm 2021 chỉ đạt 198.000 chiếc, giảm 3% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tuy nhiên, doanh số nhanh chóng hồi phục trong các tháng cuối năm sau khi mở cửa trở lại trong quý IV/2021. Doanh số ô tô đã có sự hồi phục mạnh, với ước tính 156.000 xe bán ra trong quý IV, tăng 16% so với cùng kỳ năm trước, giúp doanh số cả năm 2021 ước đạt 354.000 chiếc, tăng 5% so với cùng kỳ năm trước. "Sự phục hồi được hỗ trợ bởi chính sách giảm 50% phí trước bạ cho ô tô lắp ráp trong nước trong giai đoạn 6 tháng từ ngày 1/12/2021" - SSI lý giải nguyên nhân doanh số xe năm 2021 tăng.

Ngoài ra, theo SSI, tình trạng thiếu hụt chip kéo dài có tác động bất ngờ đến ngành ô tô. Cụ thể, theo ước tính của Hiệp hội Linh kiện điện tử thế giới (ECIA), thời gian hoàn thành cho một đơn đặt hàng linh kiện chip ô tô ở thời điểm tháng 12/2021 đã kéo dài tới 5 tháng (gần 22 tuần), gấp đôi thời gian đặt hàng bình thường trước dịch Covid do vấn đề thiếu hụt chip toàn cầu. Trong giai đoạn này, nhiều hãng xe đã phải cắt giảm 5-10% sản lượng sản xuất, hoặc tạm hoãn ra mắt các mẫu xe mới.

Tuy nhiên, tác động của thiếu hụt chip ở mức vừa phải đang giúp các công ty sản xuất ô tô đẩy mạnh lợi nhuận trong ngắn hạn. Dù doanh số giảm, nhiều công ty ô tô lại có lợi nhuận tăng mạnh, đơn cử như Honda, Ford, và Toyota tăng lần lượt 129%, 480% và 102% so với cùng kỳ năm trước.

Diễn biến ngành ô tô năm 2021. (Nguồn: SSI Research) — Diễn biến ngành ô tô năm 2021

Bên cạnh đó, năm 2021, các hãng xe lớn mất thị phần do cạnh tranh khốc liệt từ Vinfast và xe Trung Quốc. 3 hãng xe lớn bao gồm Huyndai, Toyota và Thaco mất 5% tổng thị phần trong năm 2021 trong khi Vinfast giành thêm nhiều thị phần nhất (4%) và thị phần hãng xe Trung Quốc nhập khẩu tăng 2% thị phần do các thương hiệu mới và nhỏ như VinFast, MG, BAIC giảm giá mạnh, đặc biệt trong đợt bùng phát làn sóng Covid thứ 4.

Bước sang năm 2022, theo dự báo của IHS Markit và Fitch Ratings, lượng xe sản xuất trên toàn cầu ước tính giảm trung bình 4% do tình trạng thiếu cung chip dự kiến tiếp diễn đến cho đến nửa cuối năm 2022. Nhiều công ty ô tô đã tăng giá bán mẫu xe mới trong 2021 và ước tính việc này sẽ có tác động rõ ràng tới thị trường ô tô trong 2022. "Cả nhà sản xuất ô tô và đại lý phân phối sẽ hưởng lợi từ chênh lệch cung cầu trong ngắn hạn này" - SSI nêu rõ.

SSI Research cũng ước tính nhu cầu ôtô sẽ tăng 16% trong 2022. Với mức nền so sánh thấp trong 2021, cùng với tỉ lệ sở hữu ô tô còn thấp tại Việt Nam và việc Chính phủ giảm 50% phí trước bạ, theo SSI đây có thể là nền tảng vững chắc cho mức tăng trưởng cao trong năm 2022.

Bỏ qua những bất ổn trong ngắn hạn, SSI cũng cho rằng triển vọng 2022 có thể tươi sáng hơn với khả năng phục hồi tương đối chắc chắn. "Xe xăng của VinFast chiếm gần 11% thị phần ô tô trong nước, do đó tạo nhiều cơ hội cho các hãng xe khác phát triển và giành vị thế dẫn đầu. Ngoài ra, do VinFast là một trong những công ty có khả năng cạnh tranh cao về giá, việc thương hiệu này rời thị trường có thể giúp giảm bớt đáng kể áp lực cạnh tranh giảm giá đối với các hãng xe khác" - SSI nhấn mạnh.

Thời điểm ghi nhận tăng trưởng cao có thể đến từ nửa cuối năm 2022. Theo báo cáo của SSI, nhu cầu mua xe sẽ chưa thực sự mạnh trong nửa đầu năm do khả năng dịch bệnh gia tăng vì biến thể mới Omicron. Sau khi dần mở cửa trở lại trong nửa cuối 2022, doanh số bán xe trong ngành sẽ bắt đầu tăng nhanh hơn, cộng với mức nền so sánh thấp trong quý III/2021 sẽ là động lực ghi nhận kết quả kinh doanh đột biến.

"Định giá hấp dẫn với tiềm năng tăng trưởng lợi nhuận cao. Với câu chuyện tăng trưởng trong 2022, chúng tôi cho rằng ngành có tiềm năng tăng trưởng mạnh. Đặc biệt, lợi nhuận ngành hồi phục sau 2 năm ảm đạm có thể hỗ trợ tâm lý thị trường mạnh mẽ" - SSI Research nhận định.

Cơ hội cho nhóm cổ phiếu ngành ô tô bứt phá năm 2022

Tổng Công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam (mã: VEA), SSI khuyến nghị khả quan với giá mục tiêu 55.000 đồng/cổ phiếu. VEA nắm sở hữu cổ phần đáng kể ở các nhà sản xuất ô tô xe máy tại Việt Nam (30% Honda, 25% Toyota, và 25% Ford).

Năm 2022, SSI ước tính doanh số ô tô của các công ty liên doanh của VEA sẽ tăng 16%, trong khi doanh số xe máy của liên doanh Honda ước tính tăng 10% sau 2 năm liên tiếp giảm.

Tình trạng khan hiếm chip kéo dài có thể giúp gia tăng đáng lợi nhuận công ty liên doanh: Năm 2022, SSI Research ước tính lợi nhuận công ty liên doanh (Honda, Toyota, Ford) tăng 13% sau khi giảm -21% trong 2020 và tăng nhẹ 5% trong 2021. Đặc biệt, việc Vinfast dừng sản xuất xe săng – chiếm 11% thị phần của thị trường ô tô có thể thúc đẩy đáng kể nhu cầu xe Honda, Toyota & Ford. Biên lợi nhuận mỗi xe đã bán ra có thể tăng lên khi cạnh tranh thị trường giảm, và việc thiếu cung xe do thiếu hụt chip có thể là động lực chính giúp các liên doanh ô tô của VEA đạt lợi nhuận cao hơn trong xu hướng ngắn hạn này.

Cổ tức duy trì mức hấp dẫn, mặc dù mức cổ tức thấp hơn năm ngoái: Ban lãnh đạo VEA ước tính tiếp tục trả cổ tức cao 4.500 đồng/cổ phiếu trong 2022. Mặc dù cổ tức thấp hơn trung bình các năm gần đây do được chi trả từ lợi nhuận 2020 của các công ty liên doanh (một năm tương đối khó khăn), lợi suất cổ tức trên thị giá vẫn hấp dẫn ở mức 10% theo giá hiện tại và sẽ dần quay lại mức cao hơn trong năm sau khi lợi nhuận hồi phục.

Rủi roi được đưa ra là hoạt động kinh doanh cốt lõi của VEA tập trung vào xe tải, phụ tùng xe máy và sản xuất động cơ nông nghiệp. Tuy nhiên, các mảng này liên tục thua lỗ do cạnh tranh gay gắt và chi phí sản xuất cao. Mặc dù khoản lỗ không đáng kể so với lợi nhuận công ty liên doanh, nhưng VEA vẫn chịu gánh nặng lỗ lũy kế ở các mảng này.

Công ty cổ phần Dịch vụ Ô tô Hàng Xanh (mã: HAX), SS Research khuyến nghị khả quan với giá mục tiêu 38.000 đồng/cổ phiếu.

HAX là một trong ba đại lý phân phối chính xe Mercedes và MG tại Việt Nam. Công ty đóng góp 36% tổng doanh số bán xe Mercedes tại Việt Nam với 6 showroom tại Hà Nội và TP HCM.

Năm 2022, SSI dự báo nhu cầu xe Mercedes bùng nổ trong phân khúc xe cao cấp. Chính phủ đã giảm 50% phí trước bạ đối với xe lắp ráp trong nước, và Mercedes là thương hiệu xe cao cấp duy nhất hưởng lợi từ xu hướng này, do 80% xe Mercedes hiện tại lắp ráp tại Việt Nam.

Mở mới showroom trong Q3/2022 giúp mở ra thị trường mới tại miền Nam. HAX được chọn là đại lý đầu tiên và duy nhất của Mercedes tại Cần Thơ và rộng hơn là khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long, với diện tích showroom là 4.065 m2. Ban lãnh đạo HAX cho rằng đây là thị trường tiềm năng cho xe hạng sang. Ngoài ra, theo nghiên cứu về tiêu chí tính thưởng đối với đại lý phân phối của Mercedes, viêc mở showroom chất lượng cao có thể giúp HAX nhận được mức thưởng cao hơn từ Mercedes. Trong năm gần đây, khoản thưởng này (nằm ở mục thu nhập khác của HAX) đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ 2016, sau khi công ty ngừng mở rộng cửa hàng mới.

Mảng kinh doanh xe MG tăng đóng góp cao hơn vào kết quả kinh doanh của công ty với nhu cầu mạnh mẽ. Nhu cầu xe Trung Quốc tiếp tục tăng mạnh nhờ chất lượng ở mức tương đối và giá xe rẻ trên thị trường. Theo nghiên cứu của một số đại lý xe MG, thương hiệu này hiện chiết khấu 15-20% so với các hãng khác cùng phân khúc và cũng trả mức thưởng hấp dẫn cho đại lý để thúc đẩy doanh thu tại Việt Nam. Hiện tại, doanh số bán xe MG tăng đóng góp lên 4% tổng doanh thu và 9% lợi nhuận ròng của HAX.

Rủi ro SSI đánh giá ở tình trạng khan hiếm chip có thể làm giảm doanh thu và lợi nhuận nếu diễn ra nghiêm trọng hơn. Mặc dù việc khan hiếm chip hiện tại là yếu tố hỗ trợ lợi nhuận cho các đại lý ô tô như HAX trong ngắn hạn, tình trạng này có thể trở thành rủi ro nếu tình hình thiếu chip trở nên nghiêm trọng hơn và mức giảm doanh thu có thể lớn hơn mức tăng lợi nhuận do thiếu cung ô tô.