Vụ tạm giữ 42.000 tấn quặng Bauxit: Doanh nghiệp ngấp nghé bờ vực phá sản

Hết hạn tạm giữ vẫn không giải quyết

Ngày 17/10/2019, Công ty Cổ phần Vận tải thương mại Bảo Nguyên (trụ sở tại xã Tân Thanh, huyện Văn Lãng, tỉnh Lạng Sơn- Công ty Bảo Nguyên) mở tờ khai hải quan số 302816355500/B11 tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Cẩm Phả với nội dung khai báo là 42.000 tấn tinh quặng Bauxit có hàm lượng AL203 >=50% để xuất khẩu.

Ngày 21/10/2019, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Cẩm Phả tiếp nhận và hoàn tất việc thực hiện kiểm tra chi tiết hồ sơ với kết quả hồ sơ đầy đủ, hợp lệ, duyệt kiểm tra thực tế hàng hóa và phối hợp lấy mẫu phân tích giám định.

Trong khi Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Cẩm Phả phối hợp với các đơn vị liên quan phối hợp lấy mẫu quặng của Công ty Bảo Nguyên đi phân tích thì ngày 22/10/2019, Cục ĐTCBL (Tổng cục Hải quan) có điện fax số 16/ĐTCBL-HĐ1 gửi Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Cẩm Phả với nội dung nghi vấn lô hàng ghi sai số lượng, chủng loại lô hàng nêu trên nên tiến hành kiểm tra thực tế, lấy mẫu và trưng cầu giám định toàn bộ lô hàng.

Đến ngày 26/12/2019, Tổ công tác của Cục ĐTCBL thông báo kết quả giám định cho Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Cẩm Phả 35 phiếu kết quả giám định mẫu do Viện Khoa học địa chất và Khoáng sản (Bộ TN&MT) có kết luận mẫu phân tích là quặng Bauxit dạng thô.

Ngày 3/1/2020, Hải đội Kiểm soát trên biển khu vực miền Bắc (thuộc Cục Điều tra chống buôn lậu) lập biên bản tạm giữ tang vật vi phạm hành chính, sau đó ra Quyết định số 02/QĐ-TGTV tạm giữ tang vật vi phạm hành chính trong thời hạn 7 ngày. Lý do tạm giữ là “để xác minh tình tiết mà nếu không tạm giữ thì không có ra quyết định xử phạt theo quy định tại điểm a, khoản 1, Điều 125 Luật Xử lý vi phạm hành chính”.

Hết thời hạn tạm giữ 7 ngày, Hải đội Kiểm soát trên biển khu vực miền Bắc tiếp tục ra quyết định kéo dài thời gian tạm giữ lô hàng thêm 30 ngày với lý do “do có nhiều tình tiết phức tạp cần tiến hành xác minh để xử lý theo quy định của pháp luật”.

Ngày 31/1/2020, Cục ĐTCBL tiếp tục ban hành Quyết định số 03/QĐ-ĐTCBL về việc gia hạn thời gian tạm giữ tang vật vi phạm hành chính thêm 30 ngày, kể từ ngày 2/2/2020.

Sau khi hết thời hạn gia hạn tạm giữ lần 3, đến nay đã 6 tháng trôi qua, Cục ĐTCBL vẫn không kết luận được sai phạm cụ thể để xử lý dứt điểm hoặc trả lại lô hàng cho doanh nghiệp nếu không vi phạm.

35 kết luận giám định mẫu có đúng quy định…?

Việc Cục ĐTCBL tạm giữ lô hàng, đến nay đã gần 1 năm và đã hết hạn tạm giữ hơn 6 tháng mà vẫn chưa giải quyết dứt điểm, khiến cho doanh nghiệp thiệt hại lên tới gần 50 tỷ đồng. Do không xuất khẩu được, nên hiện nhà máy khai thác và chế biến quặng của Công ty Bảo Nguyên đã phải tạm dừng hoạt động khai thác quặng khiến hàng trăm, cán bộ công nhân phải nghỉ việc, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống.

Công ty Bảo Nguyên đã nhiều lần gửi văn bản đến Cục ĐTCBL đề nghị giải quyết dứt điểm 42.000 tấn tinh quặng Bauxit của Công ty đang bị tạm giữ. Tuy nhiên, trong các Công văn phúc đáp của Cục ĐTCBL chỉ nêu lý do chung chung: “Căn cứ kết luận của Viện Khoa học địa chất và Khoáng sản thì cả 35 mẫu gửi giám định đều xác định lô hàng Bauxit xuất khẩu là Bauxit dạng thô. Cục ĐTCBL đang tiến hành điều tra, xác minh để xử lý vụ việc theo quy định…”.

Trao đổi với PV Báo Đại Đoàn kết, phía Công ty Bảo Nguyên cho rằng, Cục ĐTCBL lấy 35 mẫu tại 35 tàu chở quặng gửi đến Viện Khoa học địa chất và Khoáng sản để giám định mẫu. Kết quả giám định có 6 mẫu hàm lượng Al2O3 dưới 48%, 29 mẫu lớn hơn 48%. Nếu tính phương pháp trung bình cộng cho tất cả các mẫu giám định thì hàm lượng Al2O3 đạt 50,07%. Thế nhưng, không hiểu vì lý do gì mà cuối các kết quả giám định đều có kết luận giống nhau là mẫu thuộc quặng Bauxit thô.

Trong khi đó, theo Văn bản số 15/CN-KSLK của Cục Công nghiệp (Bộ Công thương) khẳng định: “Chưa có văn bản pháp luật nào đưa ra khái niệm quặng thô, quặng tinh (tinh quặng). Trong khi chưa có quy định cụ thể về xác định quặng thô, quặng tinh, chủng loại sản phẩm quặng tinh Bauxit đã chế biến đạt hàm lượng Al2O3 ≥ 48% được coi là tinh quặng theo nội dung điểm c, khoản 5, Điều 1 Quyết định số 167/2007/QĐ-TTg ngày 01/11/2007 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt quy hoạch vùng thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng quặng Bauxit giai đoạn 2007-2015, có xét đến năm 2025.

Trao đổi với Báo Đại Đoàn Kết, đại diện của Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Cẩm Phả cho biết, Công ty Bảo Nguyên đã xuất khẩu quặng Bauxit qua cảng Cẩm Phả nhiều năm qua. Tất cả các lô quặng Bauxit của Công ty Bảo Nguyên trước đây đều được lấy mẫu đầy đủ và đủ tiêu chuẩn tinh quặng Bauxit xuất khẩu.