Đưa văn hóa nghiên cứu vào trường đại học

Cuối tuần qua, tại Hà Nội, Bộ GD&ĐT phối hợp với Bộ KH&CN tổ chức Hội nghị “Phát triển khoa học công nghệ trong các cơ sở giáo dục ĐH giai đoạn 2017-2025”. Tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ chia sẻ, nghiên cứu khoa học và đào tạo là hai trụ cột của trường ĐH. Mấu chốt của các trường ĐH là tạo ra tri thức mới, nếu không đẩy mạnh phát triển khoa học công nghệ sẽ chỉ thuần túy là truyền bá mà không sáng tạo.

Mong muốn của các trường đại học
Theo Báo cáo kết quả khảo sát hoạt động KH&CN tại 142 cơ sở giáo dục ĐH giai đoạn 2011-2016 của một nhóm nghiên cứu độc lập được trình bày tại Hội nghị cho biết: Khu vực các trường ĐH đóng góp hơn 1/2 (50,08%) tổng số nhân lực KH&CN của cả nước, giai đoạn 2011-2015, tổng số sản phẩm KH&CN của khối các trường ĐH chiếm hơn 2/3 trong cả nước. Trong giai đoạn 2011-2015, khối trường ĐH kỹ thuật công nghệ (9/16 trường) đã có 1.729 hợp đồng chuyển giao công nghệ được ký kết và thực hiện, tổng lợi nhuận từ nguồn thu các hợp đồng này là 553,09 triệu đồng...
Tuy nhiên, nếu so với tiềm lực về con người, cơ sở vật chất sẵn có thì những con số đã đạt được về khoa học công nghệ trong các cơ sở giáo dục ĐH còn khiêm tốn và phần nào chưa kết nối với đời sống để giải quyết những vấn đề từ thực tiễn.
Về điều này, PGS.TS Hoàng Minh Sơn- Hiệu trưởng Trường ĐH Bách khoa Hà Nội lí giải, có 3 yếu tố tác động tới hoạt động nghiên cứu khoa học là tiềm lực, nguồn lực và động lực. Không thể có điều kiện nghiên cứu nếu không có kinh phí.
Ông Sơn đề nghị, cần có các hình thức tài trợ nghiên cứu khoa học theo gói gắn với năng lực của trường và cam kết đầu ra, trong đó tập trung hỗ trợ xây dựng các chương trình nghiên cứu theo định hướng ưu tiên, đặc biệt cần tăng cường tự chủ để tạo động lực thúc đẩy nghiên cứu khoa học. Ngoài ra, các trường cũng cần đẩy mạnh hợp tác trong nước theo hướng liên ngành, đầu tư cơ sở vật chất chung phục vụ nghiên cứu.
Đây cũng là ý kiến của ông Võ Thanh Hải - Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Duy Tân. Theo ông Hải, để tạo động lực cho giảng viên, cần có những cơ chế về thu nhập để các giảng viên yên tâm nghiên cứu. Về phía trường cũng sẵn sàng đầu tư cơ sở vật chất, kinh phí cho giảng viên sang nghiên cứu với nhóm nhà khoa học ở nước ngoài.

Nghiên cứu để tạo thương hiệu
cho nhà trường
Đánh giá về hoạt động khoa học công nghệ trong các trường ĐH thời gian qua, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ cho rằng, đã có những kết quả tích cực nhưng vẫn chưa đến nơi đến chốn.
“Nghiên cứu khoa học và đào tạo là hai trụ cột của trường ĐH. Các trường ĐH khác với các cơ sở không đào tạo ở chỗ không chỉ tạo ra sản phẩm khoa học công nghệ phục vụ cuộc sống mà trước hết là để nâng cao chất lượng đào tạo. Mấu chốt của các trường ĐH là tạo ra tri thức mới, nếu không đẩy mạnh phát triển khoa học công nghệ sẽ chỉ thuần túy là truyền bá mà không sáng tạo” - Bộ trưởng nhấn mạnh.
Theo Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ: Các trường vẫn tập trung nhiều cho công tác đào tạo, dường như khoa học công nghệ vẫn xếp sau, đặc biệt nhiều trường công tác này rất mờ. “Đây là thực trạng, nếu như lãnh đạo các nhà trường không chuyển mạnh, chuyển kịp thì trước cạnh tranh, tự chủ nhiều trường sẽ có nguy cơ đóng cửa. Nghiên cứu tuy tốn kém, khó khăn nhưng tạo ra thương hiệu cho nhà trường, từ đó sẽ thu hút được sinh viên giỏi, giảng viên giỏi, giữ chân được những nhà khoa học có tài, tạo ra hiệu quả lâu dài và bền vững. Điểm yếu hiện nay không hẳn là môi trường chính sách mà thuộc về tư duy quản trị của trường đại học về nghiên cứu KHCN”.
Từ đó, Bộ trưởng đề nghị, hiệu trưởng, chủ tịch hội đồng các trường cần đẩy mạnh nâng cao nhận thức để thực hiện nghiêm túc trách nhiệm nghiên cứu khoa học, nắm bắt và khai thác có hiệu quả những quy định, hướng dẫn về khoa học công nghệ hiện có làm cơ sở cho việc triển khai.
Bộ trưởng yêu cầu, thời gian tới, các vụ, cục, đơn vị chức năng của Bộ phải tiếp tục rà soát, có hướng dẫn khả thi, vận dụng thống nhất thực hiện, đề xuất nhiệm vụ, chương trình dự án riêng, chung theo chuỗi để có được ngân hàng nhiệm vụ khoa học công nghệ, trước hết cho năm 2018 để kịp dự toán ngân sách. Những nhiệm vụ thực sự khả thi trình Bộ KH&CN xem xét triển khai. Đối với các trường ĐH, Bộ trưởng lưu ý, cần dành thời gian, công sức xây dựng chiến lược KH&CN bài bản, có thể thuê nhóm nghiên cứ thực hiện cho công việc này.
“Không phải trường nào cũng cần có chiến lược đỉnh cao mà tùy thuộc vào hoàn cảnh, điều kiện của trường mà xây dựng chiến lược sao cho sát với thực tế. Nghiên cứu không cần đặt ra to tát mà trước hết để chuyển giao công nghệ đào tạo và tùy lộ trình. Mấu chốt là phải đưa được văn hóa nghiên cứu vào trường ĐH”.
Cũng theo Bộ trưởng, các nhiệm vụ nghiên cứu cần gắn với quy hoạch công tác đào tạo, tránh tình trạng nghiên cứu một đằng đào tạo chất lượng cao một nẻo, gây lãng phí nguồn lực. Từng bước đưa hoạt động nghiên cứu khoa học một cách có chiến lược và thiết thực, đưa ra được cơ chế tạo nguồn lực và động lực cho người thực hiện.
Với mục tiêu của mội hội nghị “hiến kế”, tháo gỡ các nút thắt cho hoạt động khoa học công nghệ trong các trường ĐH, Bộ trưởng mong rằng, sau hội nghị tinh thần nghiên cứu khoa học sẽ ngấm đến từng nhà khoa học, giảng viên, sinh viên và mỗi nhà trường để tạo ra những chuyển biến thực sự trong công tác này. P. Linh

Ảnh minh họa.

Cuối tuần qua, tại Hà Nội, Bộ GD&ĐT phối hợp với Bộ KH&CN tổ chức Hội nghị “Phát triển khoa học công nghệ trong các cơ sở giáo dục ĐH giai đoạn 2017-2025”. Tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ chia sẻ, nghiên cứu khoa học và đào tạo là hai trụ cột của trường ĐH. Mấu chốt của các trường ĐH là tạo ra tri thức mới, nếu không đẩy mạnh phát triển khoa học công nghệ sẽ chỉ thuần túy là truyền bá mà không sáng tạo.

Mong muốn của các trường đại học

Theo Báo cáo kết quả khảo sát hoạt động KH&CN tại 142 cơ sở giáo dục ĐH giai đoạn 2011-2016 của một nhóm nghiên cứu độc lập được trình bày tại Hội nghị cho biết: Khu vực các trường ĐH đóng góp hơn 1/2 (50,08%) tổng số nhân lực KH&CN của cả nước, giai đoạn 2011-2015, tổng số sản phẩm KH&CN của khối các trường ĐH chiếm hơn 2/3 trong cả nước.

Trong giai đoạn 2011-2015, khối trường ĐH kỹ thuật công nghệ (9/16 trường) đã có 1.729 hợp đồng chuyển giao công nghệ được ký kết và thực hiện, tổng lợi nhuận từ nguồn thu các hợp đồng này là 553,09 triệu đồng...

Tuy nhiên, nếu so với tiềm lực về con người, cơ sở vật chất sẵn có thì những con số đã đạt được về khoa học công nghệ trong các cơ sở giáo dục ĐH còn khiêm tốn và phần nào chưa kết nối với đời sống để giải quyết những vấn đề từ thực tiễn.

Về điều này, PGS.TS Hoàng Minh Sơn- Hiệu trưởng Trường ĐH Bách khoa Hà Nội lí giải, có 3 yếu tố tác động tới hoạt động nghiên cứu khoa học là tiềm lực, nguồn lực và động lực. Không thể có điều kiện nghiên cứu nếu không có kinh phí.

Ông Sơn đề nghị, cần có các hình thức tài trợ nghiên cứu khoa học theo gói gắn với năng lực của trường và cam kết đầu ra, trong đó tập trung hỗ trợ xây dựng các chương trình nghiên cứu theo định hướng ưu tiên, đặc biệt cần tăng cường tự chủ để tạo động lực thúc đẩy nghiên cứu khoa học. Ngoài ra, các trường cũng cần đẩy mạnh hợp tác trong nước theo hướng liên ngành, đầu tư cơ sở vật chất chung phục vụ nghiên cứu.

Đây cũng là ý kiến của ông Võ Thanh Hải - Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Duy Tân. Theo ông Hải, để tạo động lực cho giảng viên, cần có những cơ chế về thu nhập để các giảng viên yên tâm nghiên cứu. Về phía trường cũng sẵn sàng đầu tư cơ sở vật chất, kinh phí cho giảng viên sang nghiên cứu với nhóm nhà khoa học ở nước ngoài.

Nghiên cứu để tạo thương hiệu cho nhà trường

Đánh giá về hoạt động khoa học công nghệ trong các trường ĐH thời gian qua, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ cho rằng, đã có những kết quả tích cực nhưng vẫn chưa đến nơi đến chốn.

“Nghiên cứu khoa học và đào tạo là hai trụ cột của trường ĐH. Các trường ĐH khác với các cơ sở không đào tạo ở chỗ không chỉ tạo ra sản phẩm khoa học công nghệ phục vụ cuộc sống mà trước hết là để nâng cao chất lượng đào tạo. Mấu chốt của các trường ĐH là tạo ra tri thức mới, nếu không đẩy mạnh phát triển khoa học công nghệ sẽ chỉ thuần túy là truyền bá mà không sáng tạo” - Bộ trưởng nhấn mạnh.

Theo Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ: Các trường vẫn tập trung nhiều cho công tác đào tạo, dường như khoa học công nghệ vẫn xếp sau, đặc biệt nhiều trường công tác này rất mờ. “Đây là thực trạng, nếu như lãnh đạo các nhà trường không chuyển mạnh, chuyển kịp thì trước cạnh tranh, tự chủ nhiều trường sẽ có nguy cơ đóng cửa. Nghiên cứu tuy tốn kém, khó khăn nhưng tạo ra thương hiệu cho nhà trường, từ đó sẽ thu hút được sinh viên giỏi, giảng viên giỏi, giữ chân được những nhà khoa học có tài, tạo ra hiệu quả lâu dài và bền vững. Điểm yếu hiện nay không hẳn là môi trường chính sách mà thuộc về tư duy quản trị của trường đại học về nghiên cứu KHCN”.

Từ đó, Bộ trưởng đề nghị, hiệu trưởng, chủ tịch hội đồng các trường cần đẩy mạnh nâng cao nhận thức để thực hiện nghiêm túc trách nhiệm nghiên cứu khoa học, nắm bắt và khai thác có hiệu quả những quy định, hướng dẫn về khoa học công nghệ hiện có làm cơ sở cho việc triển khai.

Bộ trưởng yêu cầu, thời gian tới, các vụ, cục, đơn vị chức năng của Bộ phải tiếp tục rà soát, có hướng dẫn khả thi, vận dụng thống nhất thực hiện, đề xuất nhiệm vụ, chương trình dự án riêng, chung theo chuỗi để có được ngân hàng nhiệm vụ khoa học công nghệ, trước hết cho năm 2018 để kịp dự toán ngân sách. Những nhiệm vụ thực sự khả thi trình Bộ KH&CN xem xét triển khai.

Đối với các trường ĐH, Bộ trưởng lưu ý, cần dành thời gian, công sức xây dựng chiến lược KH&CN bài bản, có thể thuê nhóm nghiên cứ thực hiện cho công việc này.

“Không phải trường nào cũng cần có chiến lược đỉnh cao mà tùy thuộc vào hoàn cảnh, điều kiện của trường mà xây dựng chiến lược sao cho sát với thực tế. Nghiên cứu không cần đặt ra to tát mà trước hết để chuyển giao công nghệ đào tạo và tùy lộ trình. Mấu chốt là phải đưa được văn hóa nghiên cứu vào trường ĐH”.

Cũng theo Bộ trưởng, các nhiệm vụ nghiên cứu cần gắn với quy hoạch công tác đào tạo, tránh tình trạng nghiên cứu một đằng đào tạo chất lượng cao một nẻo, gây lãng phí nguồn lực. Từng bước đưa hoạt động nghiên cứu khoa học một cách có chiến lược và thiết thực, đưa ra được cơ chế tạo nguồn lực và động lực cho người thực hiện.

Với mục tiêu của mội hội nghị “hiến kế”, tháo gỡ các nút thắt cho hoạt động khoa học công nghệ trong các trường ĐH, Bộ trưởng mong rằng, sau hội nghị tinh thần nghiên cứu khoa học sẽ ngấm đến từng nhà khoa học, giảng viên, sinh viên và mỗi nhà trường để tạo ra những chuyển biến thực sự trong công tác này.