Xây nhà ở xã hội cho công nhân còn chậm

Báo cáo của Bộ Xây dựng cho thấy, đến nay trên địa bàn cả nước đã hoàn thành 266 dự án nhà ở xã hội (NƠXH), quy mô xây dựng khoảng hơn 142.000 căn, với tổng diện tích hơn 7.100.000m2; đang tiếp tục triển khai 278 dự án, với quy mô xây dựng khoảng 276.000 căn, với tổng diện tích khoảng 13.800.000m2.

Trong đó, đối với nhà ở xã hội ở dành cho công nhân khu công nghiệp, đã hoàn thành việc đầu tư xây dựng 121 dự án, với quy mô xây dựng khoảng 54.000 căn hộ, với tổng diện tích 2.700.000m2; đang tiếp tục triển khai 100 dự án với quy mô xây dựng khoảng 134.000 căn hộ, tổng diện tích 6.700.000m2.

“Trong giai đoạn từ đầu năm 2021 đến nay chưa có dự án nhà ở xã hội dành cho công nhân được hoàn thành bàn giao do ảnh hưởng chung của dịch Covid-19 nên hầu hết các dự án bị chậm tiến độ” - Bộ Xây dựng nhận định.

Ông Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) đánh giá, trong 10 năm qua, cơ quan nhà nước đặt mục tiêu xây dựng 22,5 triệu m2 sàn NƠXH nhưng thực tế chỉ xây được 17,6 triệu m2.

Tuy nhiên, số lượng căn NƠXH đưa vào sử dụng còn có sự lãng phí, nhiều dự án bỏ hoang, xuống cấp nhanh.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị trong Hội nghị Tổng kết ngành xây dựng năm 2021 nhấn mạnh, năm 2022 Bộ Xây dựng tập trung phát triển NƠXH, nhà dành cho người thu nhập thấp, thu nhập trung bình.

Phân tích nguyên nhân khiến kế hoạch phát triển NƠXH trong thời gian qua bị đổ vỡ, TS. Cấn Văn Lực cho rằng, trước hết là do cơ chế, chính sách thiếu đồng bộ.

“Thứ nhất, quy hoạch nhà ở trong khu công nghiệp hay ngoài khu công nghiệp chưa rõ ràng, khiến chủ đầu tư lúng túng khi triển khai dự án.

Thứ hai, vấn đề thiếu vốn ưu đãi để phát triển nhà ở và vốn cho người dân vay mua NƠXH.

Thứ ba, nhiều địa phương chưa tạo điều kiện về quỹ đất sạch cho các doanh nghiệp phát triển nhà ở xã hội. Thứ tư là các cơ chế ưu đãi chưa hài hòa giữa lợi ích của Nhà nước và doanh nghiệp, người dân” - TS. Lực nói

Ông Vũ Đình Ánh cũng nhận định: Những quy định hiện nay liên quan NƠXH đang có rất nhiều vấn đề. Cách làm nhà ở xã hội trong 10 năm qua với những tư duy cũ, cách tiếp cận cũ nên đã thất bại.

Về vấn đề quỹ đất để phát triển NƠXH, ông Ánh cho rằng, tại các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM quỹ đất phát triển NƠXH phải quy hoạch ở xa trung tâm hơn để tạo thành những đại đô thị lớn, do quỹ đất trong nội đô đã cạn kiệt.

Mới đây, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành giao Bộ Xây dựng nghiên cứu phát triển 6-10 triệu căn nhà ở xã hội (NƠXH) trong 10 năm tới theo đề xuất của doanh nghiệp. Tuy nhiên, để biến “tham vọng” này thành hiện thực, theo các chuyên gia, rất cần sửa đổi chính sách NƠXH liên quan đến đất đai, tín dụng cũng như nhiều thủ tục khác.