Xe chở thép cuộn mất an toàn: SOS

Người tham gia giao thông bất an

Sáng 9/8, tại đường Vành đai 3 trên cao (thuộc địa bàn quận Nam Từ Liêm, TP Hà Nội), một xe đầu kéo kéo theo sơ mi rơ moóc vận chuyển 2 cuộn thép to nặng lưu thông theo hướng đi cầu Thăng Long, trong lúc đang di chuyển, chiếc xe đầu kéo bất ngờ phanh gấp tránh va chạm với 1 xe ô tô con, hậu quả làm 2 cuộn thép bị đứt xích neo giữ và rơi xuống đường gây hư hỏng mặt đường và ùn tắc giao thông nghiêm trọng. Sự việc diễn ra khiến người tham gia giao thông cảm thấy bất an.

Anh Nguyễn Tuấn Long, người chứng kiến vụ việc trên lo lắng: Chúng tôi đã biết và thấy rất nhiều cuộn sắt vài chục tấn rơi trên đường, nhưng chưa bao giờ nhận được thông tin giải quyết của cơ quan chức năng cho vấn đề này một cách triệt để. Không lẽ chúng ta mãi không có chế tài cho những doanh nghiệp vận chuyển những hàng hóa đặc thù này? “Do đó, phải đặt ra tiêu chí, tiêu chuẩn kỹ thuật cho các xe container chuyên chở các cuộn thép này. Xe nào chở cuộn thép mà không đủ yêu cầu kỹ thuật thì phạt thật nặng”, anh Long đề xuất.

Cũng có ý kiến cho rằng, tại các nước phát triển có quy định rất chặt chẽ về chằng buộc thép cuộn trong vận chuyển thực tế. Bên cạnh đó, để đảm bảo an toàn, người ta thường sử dụng các phương tiện chuyên dụng như sơ mi rơ mooc có khoảng trũng để đặt cuộn thép vào đó để hạn chế tối đa nguy cơ trôi về phía trước/sau. Các công cụ sử dụng chằng buộc như hệ thống dây và xích được kiểm tra định kỳ và loại bỏ khi thấy không đủ tiêu chuẩn an toàn. Việc kiểm soát vận chuyển được tiến hành chặt chẽ với chế tài xử phạt cao khi không đáp ứng yêu cầu an toàn.

Gần đây có nhiều vụ xe chở thép cuộn rơi xuống đường đã đe dọa tính mạng người tham gia giao thông. Ngày 2/8, vụ tai nạn xảy ra tại ngã tư giao cắt giữa đường Thiên Lôi và đường Nguyễn Văn Linh khi chiếc xe đầu kéo, kéo theo sơ mi rơ mooc biển kiểm soát 15R 143.46 của Công ty TNHH Nhật Minh (địa chỉ ở huyện An Dương, TP Hải Phòng) đang giảm tốc độ để dừng đèn đỏ thì cuộn sắt phía sau xe bất ngờ rơi xuống đường, đến nay vẫn khiến nhiều người “thót tim”. Vụ tai nạn xảy ra đúng giờ cao điểm đã làm tuyến đường ùn tắc nghiêm trọng nhưng rất may không làm người tham gia giao thông bị thương.

Trước đó, khoảng 10h ngày 15/3, tại nút giao đường Nguyễn Văn Linh - QL50 (huyện Bình Chánh,TPHCM), chiếc xe container phanh gấp khiến cuộn thép nặng hàng chục tấn lăn từ rơ mooc đập vào cabin làm cabin xe biến dạng và tài xế hoảng hốt mở cửa chạy ra ngoài để đảm bảo an toàn. Cách đó 10 ngày (ngày 5/3) cũng tại huyện Bình Chánh, ở nút giao đường Nguyễn Văn Linh - Trịnh Quang Nghị cũng xảy ra vụ tai nạn tương tự khi xe container chở thép cuộn rơi xuống đường làm một người bán vé số bị thương nặng…

Nhằm ngăn chặn các vụ việc tương tự có thể xảy ra, bảo đảm an toàn giao thông trong quá trình vận chuyển hàng hóa bằng xe ô tô trên đường bộ, ngày 9/8, Bộ Giao thông vận tải có công văn khẩn số 8176 do Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Lê Đình Thọ ký gửi Tổng cục Đường bộ Việt Nam; các Cục: Hàng hải Việt Nam, Đường thủy nội địa Việt Nam, Đường sắt Việt Nam; các Sở Giao thông vận tải và Sở Giao thông vận tải - Xây dựng Lào Cai và Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam về việc đảm bảo an toàn khi vận chuyển hàng hóa bằng xe ô tô trên đường bộ.

Bộ Giao thông vận tải yêu cầu các cơ quan, đơn vị nêu trên tăng cường hướng dẫn, chỉ đạo các doanh nghiệp vận tải hàng hóa, đơn vị xếp dỡ hàng hóa, nhà ga, bến cảng, nhà máy sản xuất… tuân thủ nghiêm các quy định về xếp hàng hóa trên xe ô tô theo hướng dẫn của Bộ Giao thông vận tải tại Thông tư số 35/2013/TT-BGTVT ngày 21/10/2013 quy định về xếp hàng hóa trên xe ô tô khi tham gia giao thông trên đường bộ (đặc biệt chú trọng đối với việc xếp, chằng buộc và vận chuyển hàng hóa là thép cuộn tròn trên xe ô tô). Thứ trưởng Lê Đình Thọ yêu cầu xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm. Đồng thời yêu cầu cơ quan, đơn vị khẩn trương triển khai thực hiện và báo cáo kết quả về Bộ trước ngày 30/8/2022.

Cần tăng chế tài xử phạt

Trước hiểm họa từ xe chở thép cuộn nói trên, TS Nguyễn Văn Hiếu (Trường ĐH Giao thông vận tải) cho rằng, các vụ tai nạn giao thông do chở thép cuộn là nỗi ám ảnh đối với cả người lái xe cũng như người lưu thông trên đường vì một nguy cơ rất lớn là theo quán tính, cuộn thép sẽ kéo đứt xích và đè lên cabin của lái xe hoặc rơi xuống đường gây ra những thiệt hại hết sức nghiêm trọng cả về tính mạng, sức khỏe của con người cũng như vật chất (hư hỏng phương tiện).

Nguyên nhân cơ bản nhất hiện nay là thiếu quy trình chuyên nghiệp về việc chằng buộc cố định các cuộn thép trên xe. Được biết, việc chằng buộc thường được tiến hành thủ công dựa trên kinh nghiệm và cảm nhận của người lái xe trong khoảng thời gian ngắn để còn di chuyển nhanh cho xe khác vào vị trí. Một nguyên nhân khác cũng thường được nhắc đến đó là do lái xe thiếu kinh nghiệm phanh hay vào cua gấp khiến cuộn thép bị xê dịch và làm đứt xích.

Theo lực lượng chức năng, xe đầu kéo chở theo hàng hóa nặng, vật liệu rời không chằng buộc kỹ có nguy cơ mất an toàn giao thông rất cao. Tuy nhiên, hiện nay, mới chỉ có quy định chung về xếp hàng hóa trên xe mà chưa có quy định cụ thể đối với vận chuyển thép cuộn - một loại hàng hóa khá đặc biệt.

TS Hiếu cũng cho biết, hiện không có các phương tiện chuyên dụng để chuyên chở loại hàng hóa này. Ở góc độ quy định pháp luật, việc chuyên chở thép cuộn được coi như vận chuyển hàng hóa thông thường. Hoạt động kiểm soát việc chằng buộc cố định cuộn thép có đảm bảo an toàn hay không chưa được thực hiện một cách thường xuyên.

Ông Hoàng Thế Tùng - Vụ trưởng Vụ An toàn giao thông (Bộ Giao thông vận tải) cho biết, để quy định cụ thể chằng buộc cuộn thép phải chằng buộc bằng loại dây nào phải tiến hành kiểm định dây đó có đủ điều kiện để chằng buộc cuộn thép hay không, dựa trên cơ sở nào, cơ quan nào sẽ thực hiện việc kiểm định. Hiện nay đã quy định chế tài xử phạt đối với hành vi chở hàng cồng kềnh, không chằng buộc để rơi xuống đường gây tai nạn rất cụ thể.

TS Nguyễn Văn Hiếu cũng nhấn mạnh, việc tăng mạnh hình thức xử phạt sẽ góp phần bảo vệ tính mạng và sức khỏe của người dân cũng như người lái và đòi hỏi các chủ hàng, chủ doanh nghiệp vận tải phải có trách nhiệm cao hơn trong đảm bảo an toàn vận tải thép cuộn.

Luật sư Diệp Năng Bình - Trưởng Văn phòng Luật Tinh thông luật cho biết, Điều 20 Luật Giao thông Đường bộ năm 2008 quy định, hàng hóa xếp trên xe phải gọn gàng, chằng buộc chắc chắn, không để rơi vãi dọc đường, không kéo lê hàng hóa trên mặt đường và không cản trở việc điều khiển xe. Khi xếp hàng hóa vượt phía trước và phía sau xe, ban ngày phải có cờ báo hiệu màu đỏ, ban đêm hoặc khi trời tối phải có đèn báo hiệu.

Trong khi đó, tại Điều 24 Nghị định số 100/2019/NĐ-CP quy định về xử phạt người điều khiển xe ô tô tải, máy kéo (bao gồm cả rơ moóc hoặc sơ mi rơ moóc được kéo theo) và các loại xe tương tự xe ô tô vận chuyển hàng hóa vi phạm thì vận chuyển hàng trên xe phải chằng buộc mà không chằng buộc hoặc có chằng buộc nhưng không chắc chắn sẽ bị phạt tiền từ 600.000 - 800.000 đồng. Còn hành vi chở container trên xe (kể cả sơ mi rơ moóc) mà không sử dụng thiết bị để định vị chắc chắn container với xe hoặc có sử dụng thiết bị nhưng container vẫn bị xê dịch trong quá trình vận chuyển sẽ bị phạt tiền từ 2.000.000 - 3000.000 đồng, ngoài ra còn bị tước quyền sử dụng giấy phép lái xe từ 1 - 3 tháng.

Dù vậy theo luật sư Bình, những cuộn thép rơi xuống đường trong quá trình được vận chuyển nếu va chạm với người tham gia giao thông sẽ để lại hậu quả rất lớn. Do đó, cần tăng nặng thêm mức độ xử phạt nhằm tăng thêm tính răn đe.