Xét xử sơ thẩm lần 2 đại án kinh tế tại OceanBank: Không được so bì với ngân hàng khác

Bị cáo Phạm Công Danh tại tòa.

Tranh luận nảy lửa

Mở đầu phần đối đáp của mình, đại diện VKS giữ quyền công tố tại tòa khẳng định, các luật sư đã có nhiều ngôn từ chưa thích hợp trong khi thực hiện bào chữa và tranh luận. Về cáo buộc cố ý làm trái đối với các bị cáo, quan điểm của VKS là OceanBank đã bị xâm hại về vật chất, trong khi đó luật sư lại cho rằng ngân hàng này không hề bị thiệt hại, do có quan điểm trái chiều nên để HĐXX ra phán quyết cuối cùng. “Tuy nhiên, quan điểm của VKS là số tiền chi lãi ngoài lấy từ các tài khoản phục vụ cho ngân hàng, nhưng việc hoàn ứng không có chứng từ, hóa đơn hợp lệ, việc chi lãi ngoài cũng không có chứng từ hợp lệ, không có khả năng thu hồi thì xác định đó là thiệt hại...” – công tố viên khẳng định.

Lập tức Luật sư Hoàng Huy Được phản kích: “Chìa khóa” để xác định thiệt hại hay không thiệt hại đã được các luật sư phân tích khá tỉ mỉ, song có vẻ như đại diện VKS giữ quyền công tố chưa đi thẳng vào từng vấn đề luật sư đặt ra. Ông Được khẳng định đã chỉ ra 6 vi phạm trong việc xác định thiệt hại đối với OceanBank, nhưng phía VKS chưa đối đáp lại được. Luật sư Được nêu ra các căn cứ khẳng định kết luận giám định không có giá trị pháp lý, bởi một kết luận giám định tư pháp phải nêu rõ thời gian, địa điểm hoàn thành việc giám định. “Tôi cho rằng không thể xem sự vi phạm đó làm căn cứ để xác định thiệt hại...” - Luật sư Được nói.

Về quan điểm của vị đại diện VKS giữ quyền công tố cho rằng, việc Nguyễn Xuân Sơn chiếm đoạt số tiền 246 tỷ đồng nhận từ Hà Văn Thắm là phạm tội tham ô và lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản, luật sư Phạm Danh Tín tái khẳng định thân chủ của mình không tham ô số tiền 49 tỷ đồng như cáo buộc. Luật sư Tín lập luận: “Căn cứ mà VKS đưa ra là 49 tỷ đồng nằm trong số tiền hơn 246 tỷ đồng bị cáo Sơn chiếm đoạt. Song, đó là tiền của OceanBank được Hà Văn Thắm dùng để chi lãi ngoài, Sơn có vai trò gì để chiếm đoạt khi số tiền này xuất đi thì bị cáo không còn ở OceanBank mà đã về PVN. Việc cáo buộc bị cáo Sơn tội tham ô là hết sức vô lý...”.

Vi phạm thì phải chịu trách nhiệm

Cũng theo Luật sư Được, thời điểm OceanBank chi lãi vượt trần thì cũng có khá nhiều ngân hàng khác ở trong tình trạng trên. Tuy nhiên, không có bất cứ ngân hàng hay cá nhân nào phải chịu trách nhiệm hình sự, mà cùng lắm chỉ bị nhắc nhở, xử phạt hành chính... Nhiều luật sư còn đưa ra căn cứ để chứng minh Hà Văn Thắm, Nguyễn Xuân Sơn và các đồng phạm không phạm tội với bằng chứng là trong lúc OceanBank chi lãi vượt trần thì không có bất cứ cảnh báo, ngăn chặn nào từ phía cơ quan quản lý nhà nước, mà cụ thể ở đây là NHNN.

Bổ sung phần tự bào chữa, cựu Chủ tịch HĐQT OceanBank Hà Văn Thắm cũng thắc mắc: Tại sao có rất nhiều ngân hàng chi lãi ngoài mà chỉ có bị cáo bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Hà Văn Thắm cho rằng việc bị cáo bị truy tố liền một lúc 4 tội danh cho một hành vi chi lãi ngoài là chưa được công bằng. “Có 5 vấn đề mà khi đại diện VKS giữ quyền công tố luận tội chưa được công bằng với bị cáo. Thứ nhất là thiếu sự công bằng giữa OceanBank với các ngân hàng khác trong việc chi lãi ngoài hợp đồng. Thiếu sự công bằng giữa các cổ đông Nhà nước với cổ đông cá nhân. Chưa đảm bảo sự công bằng trong mức án đề nghị đối với các bị cáo. Cùng có hành vi như bị cáo, song Nguyễn Xuân Thắng lại không bị cáo buộc tội tham ô mà chỉ bị cáo buộc một tội cố ý làm trái...” – cựu Chủ tịch HĐQT OceanBank lập luận.

Phản bác lại quan điểm của các luật sư, vị đại diện VKS giữ quyền công tố khẳng định, việc xác định hành vi phạm tội của các bị cáo là dựa trên nhiều nguồn chứng cứ, theo đúng quy định của pháp luật. “OceanBank là tổ chức tín dụng nên dù muốn hay không, mọi hoạt động phải tuân thủ Luật Các tổ chức tín dụng, không phụ thuộc vào việc có ngân hàng nào sai phạm tương tự hay không. Mặt khác, trước yêu cầu của Thông tư 02 thì OceanBank hay lãnh đạo của bất cứ tổ chức tín dụng nào phải có năng lực điều hành, thay đổi giải pháp để đáp ứng được thực tế. Tuy nhiên, với những động cơ mang tính cá nhân của Hà Văn Thắm và các bị cáo đã có những hành vi trái pháp luật, chi vượt trần lãi suất hàng nghìn tỷ đồng trong đó có tiền của Nhà nước...” – đại diện VKS giữ quyền công tố nêu quan điểm.

Công tố viên tiếp tục đưa ra căn cứ phản bác lập luận của các luật sư: Từ những vấn đề như vậy cho thấy, Hà Văn Thắm và các đồng phạm đã tiếp tay cho tham ô, cần phải bị lên án và xử lý nghiêm. Khi bào chữa, các bị cáo và các luật sư đều cho rằng trong vụ án này OceanBank chấp nhận làm trái để cứu ngân hàng trong thời điểm khủng hoảng là chính đáng, rồi xin miễn trừ trách nhiệm hình sự. “Việc này, VKS khẳng định không có cơ sở, không Nhà nước nào chấp nhận tổ chức, cá nhân rõ ràng biết trái pháp luật mà vẫn làm và coi đó là chính đáng. Các luật sư đưa ra quan điểm một cách chung chung và chỉ đưa ra thực trạng nhiều ngân hàng vi phạm để từ đó đưa ra yêu sách đối với VKS và HĐXX” – công tố viên kết luận.

Các bị cáo nói lời sau cùng

Chiều 24/9, kết thúc phần tranh tụng, các bị cáo được nói lời sau cùng trước khi tòa nghị án. Mở đầu phần này, Hà Văn Thắm gửi lời cảm ơn đến HĐXX, VKS đã lắng nghe bị cáo trình bày trong suốt quá trình xét xử. Hà Văn Thắm cho rằng, vai trò của bị cáo trong tội danh bị cáo buộc tham ô là rất mờ nhạt nên không đáng bị cách ly vĩnh viễn khỏi đời sống xã hội. Cựu Chủ tịch HĐQT OceanBank cũng gửi lời xin lỗi tới tất cả các đồng nghiệp vì đã làm họ bị liên đới, ảnh hưởng.

Là người tiếp theo nói lời sau cùng, Nguyễn Xuân Sơn cảm ơn HĐXX vì đã chủ trì một phiên tòa dân chủ. Bị cáo Sơn xin HĐXX xem xét về cáo buộc tham ô tài sản và lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản đối với bị cáo. “Trong cuộc đời bị cáo chưa bao giờ dám nghĩ tới việc thất đức, chiếm đoạt tài sản của PVN, OceanBank - nơi mà bản thân bị cáo dành hết tâm sức cống hiến. Chỉ cần mang tiếng tham ô, chiếm đoạt đã là bản án nghiêm khắc, nặng nề nhất với bị cáo chứ chưa nói tới bản án mà pháp luật quy định. Bị cáo rất ân hận, day dứt về việc đã sử dụng tiền của Thắm đi chăm sóc khách hàng. Hơn 2 năm qua bị cáo cảm thấy vô cùng ân hận và xót xa. Mặc dù việc làm của mình đã đem lại lợi ích thiết thực cho ngân hàng, nhưng sự giúp đỡ ấy đã vô tình khiến bị cáo rơi vào vòng lao lý...” – cựu Chủ tịch HĐTV PVN đau khổ nói.

Sau Nguyễn Xuân Sơn, bị cáo Nguyễn Minh Thu nghẹn lời: Mong HĐXX cân nhắc về tội danh và số tiền 700 tỷ đồng mà bị cáo phải liên đới chịu trách nhiệm. Cựu TGĐ OceanBank cảm ơn VKS đã có sự cân nhắc về tội danh của mình. Thu xin HĐXX cho phép được sử dụng một nửa số tiền trong tài khoản cá nhân để có thể chăm sóc bố mẹ già đang mắc bạo bệnh và để nuôi con. Thu xin HĐXX cân nhắc mức hình phạt nhẹ để sớm được gặp mặt con vì suốt 3 năm qua bị cáo chưa được gặp, bị cáo rất nhớ con của mình...