Áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu: Xu hướng tất yếu

Tuy nhiên, giới chuyên gia cho rằng, các chính sách thuế phải được nghiên cứu để vừa đảm bảo lợi ích tăng thu thuế cho ngân sách nhà nước, vừa đảm bảo môi trường đầu tư cho các doanh nghiệp (DN) nước ngoài tại Việt Nam.

Tổng cục Thuế đã có thư ngỏ gửi DN về việc áp dụng thuế thu nhập DN bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu để đề nghị trao đổi, làm việc với cơ quan thuế quản lý trực tiếp, cung cấp thông tin để đảm bảo triển khai hiệu quả quy định thuế tối thiểu toàn cầu.

Thư của Tổng cục Thuế nêu rõ, ngày 8/10/2021, Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) đưa ra tuyên bố Khung giải pháp Hai trụ cột để giải quyết các thách thức phát sinh từ nền kinh tế kỹ thuật số, trong đó Trụ cột thứ hai đặt ra mức thuế DN tối thiểu toàn cầu 15% đối với các Tập đoàn đa quốc gia có doanh thu trong báo cáo tài chính hợp nhất của công ty mẹ tối cao ít nhất 2 năm trong 4 năm liền kề trước năm tài chính tương đương 750 triệu EURO trở lên (Quy định thuế tối thiểu toàn cầu).

Theo Tổng cục Thuế, hiện nay, các nước có vốn đầu tư ra nước ngoài về cơ bản sẽ áp dụng Quy định thuế tối thiểu toàn cầu từ năm 2024 để thu thuế bổ sung, trong đó có các nước hiện nay đang có số vốn đầu tư lớn vào Việt Nam như Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore.... Các nước nhận vốn đầu tư từ nước ngoài tương tự như Việt Nam cũng đang nghiên cứu để đưa ra chính sách ứng phó, đồng thời nghiên cứu một số giải pháp hỗ trợ về tài chính để giữ chân các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài thuộc đối tượng của Quy định thuế tối thiểu toàn cầu và thu hút các nhà đầu tư mới.

Trường hợp Việt Nam không áp dụng Quy định thuế tối thiểu toàn cầu thì vẫn phải chấp nhận việc các quốc gia khác áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu và có quyền thu thuế bổ sung đối với các doanh nghiệp tại Việt Nam hoặc công ty thành viên của tập đoàn Việt Nam tại nước ngoài (nếu thuộc đối tượng áp dụng) mà đang được hưởng mức thuế suất thực tế thấp hơn mức tối thiểu toàn cầu 15%.

Để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của Việt Nam, Tổng cục Thuế đang trình Bộ Tài chính, trình Chính phủ, trình Quốc hội ban hành Nghị quyết về việc áp dụng thuế thu nhập DN bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu.

Cụ thể, quy định về thuế thu nhập DN bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn (QDMTT) áp dụng cho công ty thành viên hoặc tập hợp các công ty thành viên của tập đoàn đa quốc gia, có hoạt động sản xuất kinh doanh tại Việt Nam trong năm tài chính (bao gồm công ty thành viên tại Việt Nam của các tập đoàn đa quốc gia có công ty mẹ ở nước ngoài và các công ty thành viên tại Việt Nam của tập đoàn đa quốc gia có công ty mẹ ở Việt Nam); Quy định về tổng hợp thu nhập chịu thuế tối thiểu (IIR) áp dụng cho công ty mẹ tối cao, công ty mẹ bị sở hữu một phần, công ty mẹ trung gian tại Việt Nam của tập đoàn đa quốc gia, nắm giữ trực tiếp hoặc gián tiếp quyền sở hữu công ty thành viên chịu thuế suất thấp tại nước ngoài theo Quy định thuế tối thiểu toàn cầu tại bất kỳ thời điểm nào trong năm tài chính.

Hiện nay nhiều tập đoàn lớn đã bày tỏ mong muốn đầu tư vào Việt Nam, nên nếu không sớm ban hành các quy định về thuế tối thiểu toàn cầu thì khó đón được “đại bàng”.

Giới chuyên gia khuyến cáo, việc có áp dụng thuế này hay không, thì chúng ta vẫn phải chấp nhận việc các quốc gia khác áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu, có quyền thu thuế bổ sung đối với các DN tại Việt Nam (nếu thuộc đối tượng áp dụng) mà được hưởng mức thuế suất thực tế tại Việt Nam thấp hơn mức tối thiểu toàn cầu 15%, đặc biệt là các DN có vốn đầu tư nước ngoài. Như vậy, dù chúng ta có ưu đãi về Thuế thu nhập DN cho các DN FDI như thế nào đi nữa (dưới 15%), thì các quốc gia khác cũng sẽ thu của DN đó phần thuế chênh lệch. Vì vậy, việc Việt Nam cần áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu như một loại thuế thu nhập DN bổ sung để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của Việt Nam.

Theo PGS Hoàng Văn Cường - Ủy viên Ủy ban Tài chính ngân sách của Quốc hội, việc ban hành quy định về áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu là rất cần thiết. Đặc biệt, các nước và vùng lãnh thổ, trong đó có các đối tác đầu tư lớn của Việt Nam như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc)... đã áp dụng ngay từ năm 2024.