Bãi rác lớn nhất Hà Nội tạm dừng đóng cửa

Công ty Urenco có văn bản hỏa tốc số 1416/MTĐT-KTCN Ban Duy tu các công trình hạ tầng kỹ thuật đô thị (Sở Xây dựng Hà Nội) sẽ tạm dừng tiếp nhận rác tại bãi rác Nam Sơn từ ngày 2/11, để phòng tránh sự cố chất thải.

Nội dung văn bản nêu rõ: bãi Nam Sơn đang tồn đọng khoảng 554.774 m3 nước rỉ rác được lưu chứa tại 5 vị trí: hồ sinh học khoảng 135.160 m3 (cos hiện trạng/cos an toàn là +15,06 m/+14.5 m); ô 1.1 khoảng 126.232 m3 (+13/+13 m); ô 1.2 khoảng 234.481 m3 (+14.8/+14.8 m); hồ H4 khoảng 30.304 m3 (+13.85 m/+13 m) và hồ chứa Tây ô 8 khoảng 28.597 m3.

Hiện tại, các hồ nước rác không còn khả năng lưu chứa thêm, mực nước rác lưu chứa tại các hồ đều vượt cao độ lưu chứa an toàn, cụ thể: Hồ sinh học rác nổi bằng mặt bờ bao, có hiện tượng rò rỉ, thẩm thấu nước rác ra ngoài đường bê tông thuộc nội bộ khu xử lý; Hồ 1.1 và 1.2 trong tình trạng bị thẩm thấu nước rác qua thân đê và nước rỉ rác tại ô 6.1 – 6.2 dâng cao gây nguy cơ lớn sạt trượt bờ bao ô này.

Thời gian qua, Công ty Urenco đã chủ động, nỗ lực thực hiện các biện pháp khắc phục sự cố như đắp bờ bao bằng bao tải đất, vôi, nắn dòng nước rác về hố tụ; Lắp đặt máy bơm tại các hố tụ bơm hồi lưu nước rác về hồ chứa; Dự phòng đất tại vị trí phía Bắc hồ sinh học; Bơm nước rác tại các ô chứa nước rác phía Tây ô 8 xuống dưới vị trí rò rỉ… Tuy nhiên, đến nay không thể kiểm soát được nước rỉ rác phát sinh.

Do ảnh hưởng của mưa bão kéo dài, từ ngày 28/10 đến 8 giờ sáng ngày 1/11, lượng mưa đo được tại bãi Nam Sơn đạt 168 mm, đến nay không còn chỗ lưu chứa nước rác phát sinh, đã xảy ra sự cố nhỏ tràn nước rỉ rác ra đường bê thông thuộc nội bộ khu xử lý, nếu tiếp tục tiếp nhận rác vào các ô chôn lấp sẽ xảy ra các sự cố chất thải nguy hiểm vỡ bờ bao các hồ lưu chứa nước rác, rò rỉ, tràn nước rác ra môi trường…

Dự báo trong thời gian tới tiếp tục mưa lớn, nếu Ban Duy tu các công trình hạ tầng kỹ thuật đô thị tiếp tục tiếp nhận rác vào các ô chôn lấp, sẽ xảy ra sự cố chất thải. Do đó, Công ty Urenco kính đề nghị Ban Duy tu các công trình hạ tầng kỹ thuật đô thị chỉ đạo dừng tiếp nhận rác tối thiểu trong vòng 3 ngày, kể từ ngày 2/11 để có biện pháp phòng ngừa, ứng phó sự cố chất thải.

Kế hoạch phân luồng rác tạm thời

Trả lời báo chí, ông Phạm Cao Thắng, Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hà Nội cho hay, hiện mực nước rác tại các hồ xử lý tại bãi rác Nam Sơn vượt ngưỡng an toàn. Và liên tục trong nhiều ngày qua, trên địa bàn Thủ đô xuất mưa lớn, hồ xử lý nước bị rò rỉ bờ bao, nguy cơ vỡ, tràn nước rác ra môi trường. Còn thời gian mở cửa bãi rác Nam Sơn để tiếp nhận rác trở lại thì sẽ do Sở Xây dựng Hà Nội quyết định.

Hiện phía Urenco cũng đã thống nhất với Ban Duy tu các công trình hạ tầng kỹ thuật phương án phân luồng rác tạm thời và ngừng tiếp nhận rác thải bằng phương pháp chôn lấp.

Cụ thể, đối với 12 quận nội thành: tiếp nhận toàn bộ khối lượng rác thải phát sinh, phân luồng về Khu xử lý chất thải rắn Xuân Sơn đối với 7 quận, tổng khối lượng khoảng 1.500 tấn/ngày đêm.

Riêng các quận Tây Hồ, Cầu Giấy, Nam Từ Liêm, Hà Đông, Long Biên và 5 huyện còn lại theo phân luồng về Khu liên hợp xử lý chất thải Nam Sơn, tiếp nhận tại bể chứa rác thải của Nhà máy Điện rác Sóc Sơn; công suất khoảng 1.000 tấn/ngày đêm.

Đối với 5 huyện đề nghị lưu chứa tại các điểm trung chuyển, tập kết, ưu tiên vận chuyển rác thải trên mặt đường.

Công nghệ xử lý rác thải lạc hậu, chôn lấp chiếm 90%

Theo Sở Xây dựng Hà Nội, mỗi ngày thành phố thải ra môi trường khoảng 6.500 tấn rác thải sinh hoạt. Trong đó, khoảng 4.000 tấn được xử lý tại bãi rác Nam Sơn theo hình thức chôn lấp, còn lại được xử lý tại Khu xử lý chất thải rắn Xuân Sơn theo hình thức đốt kết hợp chôn lấp.

Tính đến tháng 9/2020, tỉ lệ rác thải thu gom tại khu vực đô thị đạt 100%, khu vực nông thôn đạt 90%. Tuy nhiên chỉ có khoảng 11% khối lượng rác thải được xử lý bằng phương pháp đốt (không phát điện), còn lại đang xử lý bằng phương pháp chôn lấp.

Song, hiện tại các ô chôn lấp rác của hai bãi rác Nam Sơn và Xuân Sơn kể trên đều đang trong tình trạng quá tải, khiến việc xử lý rác trên địa bàn thành phố gặp không ít khó khăn.

Được biết, trước đó, ngày 6/10, Khu xử lý rác thải rắn Xuân Sơn (thị xã Sơn Tây, TP Hà Nội) thuộc Chi nhánh Xuân Sơn (Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hà Nội) cũng phải tạm dừng tiếp nhận rác để khắc phục sự cố; đến ngày 22/10, bãi rác trên đã tiếp tục hoạt động trở lại.

Nguyên nhân được chỉ rõ, là do cả 3 hồ chứa nước rỉ rác tại Khu xử lý rác thải rắn Xuân Sơn này đều vượt quá công suất chứa tối đa. Có hiện tượng nước rỉ rác thấm tràn lên mặt đường quanh hồ, khu đất lưu không. Việc để nước rỉ rác tại hồ quá cao sẽ khiến các hồ thường trực nguy cơ vỡ bờ bao.

Được biết, Khu liên hợp xử lý chất thải Nam Sơn được xây dựng từ năm 1999 và nằm trên địa bàn 3 xã Nam Sơn, Bắc Sơn và Hồng Kỳ của huyện Sóc Sơn, với diện tích 157 hecta. Hình thức xử lý rác thải của bãi là chôn lấp. Nhiều năm trước, mỗi ngày bãi rác Nam Sơn tiếp nhận, xử lý chôn lấp khoảng 5.000 tấn rác/ngày.

Giai đoạn đầu khi mới đưa vào hoạt động vào những năm 2000, lượng rác trung bình một ngày được đưa tới Nam Sơn để chôn lấp chỉ là 1.126 tấn, đến năm 2010 lượng rác trung bình đã là 3.372 tấn/ngày. Và đến năm 2012, lượng rác tiếp nhận mỗi ngày vượt 4.200 tấn.

Và sau 22 năm đi vào hoạt động, các ô chôn lấp của bãi rác Nam Sơn đã quá tải. Theo tìm hiểu, trước đó, tháng 4/2012, cơ quan chức năng Hà Nội đưa ra một cảnh báo, các bãi rác Thủ đô đã đầy, đến năm 2012 sẽ không còn khả năng tiếp nhận thêm rác thải. 10 ô chôn lấp đã chứa đầy rác thải.

Và cũng thời điểm đó, để giải nguy cho bãi rác Nam Sơn, Khu liên hợp xử lý chất thải Nam Sơn được phép hợp nhất các ô chôn lấp. Từ đó, bãi rác Nam Sơn sẽ được sử dụng phần diện tích phân chia, giãn cách giữa các ô để tiếp tục chôn lấp rác thải sinh hoạt.

Nhà máy đốt rác liên tục trễ hẹn

Nhằm đưa ra lời giải cho bài toán chôn lấp rác thải không những lạc hậu, lại luôn tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm môi trường, gây ảnh hưởng đời sống dân cư trong khu vực, TP Hà Nội đã xây dựng Nhà máy Điện rác Sóc Sơn nằm trong Khu liên hợp xử lý chất thải Nam Sơn, công suất 4.000 tấn/ngày và là nhà máy lớn nhất Việt Nam hiện nay.

Nhà máy Điện rác Sóc Sơn được UBND TP Hà Nội chấp thuận chủ trương từ cuối năm 2017, do nhà đầu tư nước ngoài thi công và vận hành. Chủ đầu tư dự án là Công ty Cổ phần Môi trường năng lượng Thiên Ý, tổng thầu MCC (Trung Quốc) là đơn vị thực hiện.

Và khi đi vào hoạt động, nhà máy sẽ xử lý rác tại 9 quận nội thành. Dự án Nhà máy Điện rác Sóc Sơn sử dụng công nghệ đốt rác bằng lò ghi cơ học của Bỉ. Dự kiến lượng điện thu được từ nhà máy khoảng 75 MW điện mỗi giờ.

Được biết, thời điểm cuối tháng 12/2019, Công ty Cổ phần Môi trường năng lượng Thiên Ý cam kết sẽ hoàn thành dự án vào tháng 8/2020 và vận hành chính thức đốt rác phát điện vào đúng dịp tháng 10/2020. Thế nhưng, đến thời điểm hiện tại dự án vẫn chưa hoàn thành việc xây dựng để đưa nhà máy vào hoạt động.

Và mới đây, chủ đầu tư tiếp tục có văn bản gửi Sở Xây dựng Hà Nội về việc lùi thời gian tiếp nhận và xử lý rác theo công nghệ đốt rác phát điện. Chủ đầu tư đề nghị TP Hà Nội cho phép lùi thời hạn bắt đầu tiếp nhận rác đến tháng 5/2021 (dự kiến tiếp nhận 2.000 tấn rác/ngày) và đến tháng 6/2021 sẽ bắt đầu tổ chức đốt rác theo quy định.

Lý do khiến chủ đầu tư có văn bản gửi các đơn vị có liên quan đề nghị lùi thời gian tiếp nhận và xử lý rác là do những tác động của dịch Covid-19.

Trong khi đó, theo nhiều chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực môi trường: thực trạng dự án Nhà máy Điện rác Sóc Sơn chậm tiến độ sẽ khiến lượng lớn rác thải tồn đọng, gây ô nhiễm môi trường, cả đất, cả nước và không khí. Dẫn tới ảnh hưởng lớn đến cuộc sống người dân cũng như tốn kém về mặt kinh tế, từ đó ảnh hưởng đến an sinh xã hội.