Bộ Tài chính: Doanh nghiệp phải có trách nhiệm trả nợ trái phiếu đến hạn

Thông tin tại cuộc họp lần thứ 4 của Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ về ổn định thị trường chứng khoán và thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN); ông Nguyễn Hoàng Dương, Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính Ngân hàng (Bộ Tài chính) cho biết, từ đầu năm đến ngày 28/7, đã có 36 doanh nghiệp phát hành trái phiếu riêng lẻ với khối lượng 62.300 tỷ đồng.

Theo báo cáo của Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam (VBMA) tổng hợp từ HNX và SSC, tính đến ngày công bố thông tin 11/8/2023, lũy kế từ đầu năm đến nay, tổng giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp được ghi nhận là 97.488 tỷ đồng, với 17 đợt phát hành ra công chúng trị giá 16.476 tỷ đồng (chiếm 17,3% tổng giá trị phát hành) và 76 đợt phát hành riêng lẻ trị giá 81.012 tỷ đồng (chiếm 83,1% tổng số).

Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính Ngân hàng cho rằng, thị trường TPDN đã ổn định trở lại nhưng chưa phục hồi do kinh tế khó khăn nên nhu cầu vốn của doanh nghiệp giảm. Trong giai đoạn từ 2017-2022, thị trường TPDN phát triển mạnh, góp phần từng bước phát triển cân bằng giữa thị trường vốn và thị trường tín dụng ngân hàng theo chủ trương và định hướng phát triển của Đảng và Nhà nước, hình thành nên kênh huy động vốn trung và dài hạn cho doanh nghiệp.

Tuy nhiên, thị trường thời gian qua tăng trưởng nóng, phát sinh một số rủi ro từ cả doanh nghiệp phát hành, tổ chức cung cấp dịch vụ và nhà đầu tư cá nhân. Bên cạnh đó, kinh tế vĩ mô và thị trường tài chính trong và ngoài nước diễn biến phức tạp, lãi suất tăng, có thời điểm thanh khoản của nền kinh tế gặp khó khăn.

Trước tình hình đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo rất quyết liệt để ổn định thị trường. Cụ thể, đã triển khai đồng bộ các chính sách ổn định kinh tế vĩ mô; điều hành hợp lý chính sách tài khóa như giảm, giãn, hoãn thuế, hỗ trợ các đối tượng bị ảnh hưởng, đẩy nhanh tiến độ giải ngân đầu tư công.

Điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt, đảm bảo thanh khoản, giảm lãi suất, tạo thuận lợi trong việc tiếp cận tín dụng, giãn nợ, chuyển nhóm nợ...; tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp; trong đó có thị trường bất động sản.

Nhờ đó, từ quý II/2023, tình hình thị trường TPDN có dấu hiệu cải thiện và tâm lý nhà đầu tư đã dần ổn định trở lại. Một số tổ chức chủ động mua lại trái phiếu để cơ cấu lại nguồn vốn. Hoạt động đàm phán cơ cấu lại trái phiếu tiếp tục được triển khai giúp tổ chức phát hành trước mắt có thêm thời gian phục hồi sản xuất kinh doanh và tạo ra dòng tiền trả nợ, tạo điều kiện cho việc cải thiện tháo gỡ áp lực thanh khoản về lâu dài.

Trong thời gian tới, Bộ Tài chính cho biết sẽ tiếp tục bám sát chủ trương, đường lối của Đảng và tuân thủ chính sách, pháp luật của Nhà nước bao gồm Luật Doanh nghiệp, Luật Chứng khoán và các văn bản hướng dẫn về phát hành TPDN riêng lẻ. Nhà nước điều hành đảm bảo ổn định vĩ mô, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp ổn định hoạt động, có nguồn thanh toán đầy đủ, đúng hạn cho nhà đầu tư theo hợp đồng trái phiếu.

Ngoài ra, nhà nước tạo cơ chế xử lý bằng biện pháp kinh tế, tuân thủ quy luật thị trường theo quy định của pháp luật hiện hành và khuyến khích doanh nghiệp và nhà đầu tư thỏa thuận phương án thanh toán trái phiếu trong trường hợp doanh nghiệp không thể thanh toán đầy đủ, đúng hạn nợ gốc, lãi trái phiếu theo phương án phát hành, đảm bảo an ninh trật tự trên phương châm "lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ".

Tiếp tục hoàn thiện khung khổ pháp lý từ cấp Luật và tái cấu trúc thị trường trái phiếu doanh nghiệp theo hướng khuyến khích phát hành ra công chúng, tiến tới phát hành riêng lẻ chỉ tập trung vào nhà đầu tư tổ chức.

Kết luận cuộc họp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đề nghị cần tiếp tục nghiên cứu để có những biện pháp phù hợp, kịp thời tháo gỡ vướng mắc cho thị trường TPDN trong thời gian tới.

Bộ trưởng đề nghị tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý liên quan đến thị trường, trong đó nhấn mạnh đến phạm vi trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước. Bên cạnh đó là các giải pháp về điều hành kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, ổn định môi trường đầu tư, tháo gỡ khó khăn vướng mắc cho thị trường bất động sản, hoạt động sản xuất kinh doanh…

Ngoài ra, người đứng đầu ngành Tài chính cũng yêu cầu doanh nghiệp phát hành TPDN phải có trách nhiệm đến cùng với các khoản nợ và không chuyển trách nhiệm, rủi ro của doanh nghiệp thành trách nhiệm, rủi ro của nhà nước.

Bên cạnh đó, về phía nhà đầu tư, cần phải biết tự đánh giá khả năng tổ chức phát hành trái phiếu thanh toán đầy đủ, đúng hạn lãi, gốc trái phiếu và chịu trách nhiệm về quyết định đầu tư của mình.