Cải cách để phát triển
Hướng đến mục tiêu trở thành “siêu đô thị quốc tế” của khu vực, do đó, TPHCM cam kết tiếp tục cải cách thủ tục, giảm chi phí và thời gian cho doanh nghiệp.
Sáng 30/10, UBND TPHCM tổ chức Hội nghị Gặp gỡ giữa lãnh đạo thành phố và cộng đồng doanh nghiệp (DN) có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) năm 2025, với mong muốn lắng nghe những tồn tại nhằm cải cách theo hướng hoàn thiện hơn.
Nhiều thủ tục còn kéo dài, chưa rút gọn
Được đánh giá là điểm đến hấp dẫn các nhà đầu tư nước ngoài nhất hiện nay của Việt Nam, song TPHCM vẫn tồn tại một số khuyết điểm mà DN FDI yêu cầu cần hoàn thiện. Phó Chủ tịch EuroCham Việt Nam Erick Contreras khẳng định, TPHCM đang sở hữu tiềm năng lớn để trở thành trung tâm tài chính quốc tế của Việt Nam, nhờ nền kinh tế năng động và vị trí chiến lược. Tuy nhiên, để hiện thực hóa mục tiêu này, ông cho rằng thành phố cần nâng cao tính minh bạch trong chính sách và hiệu suất trong thực thi.
Ông Erick Contreras lấy ví dụ, Nhà ga T3 sân bay Tân Sơn Nhất là minh chứng cho những bước tiến trong phát triển hạ tầng mang tầm vóc quốc tế nhưng các thủ tục hành chính vẫn còn là điểm nghẽn cần tháo gỡ. “Tình trạng chậm trễ trong thông quan hàng hóa vẫn là mối quan tâm thường trực. EuroCham đã và đang phối hợp chặt chẽ với Chi cục Hải quan II nhằm nhận diện điểm nghẽn” – ông Erick Contreras nói.
Ngoài ra, cũng theo đại diện EuroCham, ùn tắc giao thông đang ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp FDI. Trong khi chờ sân bay Long Thành hoàn thiện, việc tăng cường nhân sự vào giờ cao điểm hoặc cải thiện kết nối giữa các sân bay là giải pháp cần thiết. Thành phố cũng được khuyến nghị đẩy nhanh tích hợp hệ thống giao thông công cộng đa phương thức để giảm tắc nghẽn và phát thải.
Đại diện DN Nhật Bản, ông Okabe Mitsutoshi - Trưởng Đại diện JETRO tại TPHCM thông tin, kết quả khảo sát “Thực trạng DN Nhật hoạt động ở nước ngoài năm 2024” chỉ rõ ba rủi ro hàng đầu tại Việt Nam là, thủ tục hành chính phức tạp (62,4%), chi phí lao động tăng (58,9%) và hệ thống pháp luật thiếu minh bạch (57,8%). “Đáng chú ý, tỷ lệ DN đánh giá hai yếu tố thủ tục hành chính phức tạp và pháp luật thiếu minh bạch tại Việt Nam cao hơn mức trung bình của ASEAN, cho thấy đây là những vấn đề đặc biệt đáng quan ngại” - ông Mitsutoshi băn khoăn.
Ở góc nhìn khác, ông Seck Yee Chung - Phó Chủ tịch Hiệp hội DN Singapore tại Việt Nam (SingCham) đánh giá, TPHCM đang đi đúng hướng khi thực hiện tái cấu trúc bộ máy hành chính, sáp nhập một số sở ngành và đơn vị quản lý để nâng cao hiệu quả điều hành. Tuy nhiên, ông lưu ý rằng quy trình cấp phép còn phức tạp, kéo dài, đặc biệt là các giấy phép con áp dụng riêng cho nhà đầu tư nước ngoài. Cụ thể, theo Nghị định 146/2025/NĐ-CP, từ ngày 1/7/2025, thẩm quyền cấp Giấy phép kinh doanh cho nhà đầu tư nước ngoài được chuyển cho UBND cấp tỉnh. Dù quy định thời hạn xử lý là 13 ngày, nhưng thực tế quá trình này có thể kéo dài từ 9 đến 12 tháng do phải xin ý kiến nhiều cơ quan.
Nỗ lực cải cách thủ tục, rút ngắn quy trình
Tại hội nghị, các hiệp hội DN quốc tế đều nhận định, thành phố đang thể hiện tinh thần cầu thị, lắng nghe và cải thiện mạnh mẽ. Tuy nhiên, cần rút ngắn thời gian cấp phép kinh doanh, yêu cầu các cơ quan cấp phép tuân thủ đúng thời hạn, hướng dẫn rõ về hồ sơ để tránh kéo dài. Bên cạnh đó, cần đơn giản hóa thủ tục thành lập DN, thủ tục nhập khẩu, giấy phép lao động,... “Giải quyết được các thủ tục hành chính rờm rà, mức độ hài lòng của doanh nghiệp Nhật đối với môi trường đầu tư TPHCM sẽ tăng, kéo theo nhiều dự án mới” - ông Okabe Mitsutoshi nhấn mạnh.
Theo ông Trương Minh Huy Vũ - Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM, việc hợp nhất thành phố với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu là bước ngoặt lớn, mở ra cơ hội cấu trúc lại không gian phát triển, hình thành một thực thể hành chính – kinh tế đặc biệt với tầm nhìn trở thành “siêu đô thị quốc tế” của Đông Nam Á.
“Để hiện thực hóa tầm nhìn đó, thành phố cần tập trung năm nhóm giải pháp chiến lược: hoàn thiện thể chế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng, phát triển hạ tầng chiến lược, thu hút đầu tư và phát triển nguồn nhân lực. Trong đó, trọng tâm là cơ chế đặc thù vượt khung, chính sách năng lượng tái tạo, tháo gỡ điểm nghẽn bất động sản – vốn và xây dựng khung pháp lý cho chuyển đổi số” - ông Vũ nêu quan điểm.
Ghi nhận những ý kiến đóng góp của đại diện DN FDI, ông Nguyễn Văn Được - Chủ tịch UBND TPHCM khẳng định: “Chính quyền thành phố luôn xác định DN là trung tâm, động lực của sự phát triển. Thành phố đồng hành cùng DN và ngược lại. Ông Được nhìn nhận, kinh tế thành phố vẫn là cực tăng trưởng hàng đầu cả nước, song thành phố đang đối mặt nhiều thách thức về hạ tầng, kẹt xe, ngập nước, ô nhiễm và thủ tục hành chính. Những chướng ngại này khiến chi phí sản xuất, logistics và vận hành của DN tăng cao.
Để hiện thực hóa mục tiêu trở thành siêu đô thị tầm khu vực và quốc tế, Chủ tịch UBND thành phố cho rằng, phải chuyển đổi mô hình tăng trưởng, lấy khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo làm động lực. Thành phố mong các nhà đầu tư nước ngoài tiếp tục quan tâm, hợp tác và đồng hành với thành phố trong chặng đường mới. Qua đó, lãnh đạo thành phố còn cho hay, thành phố đang tái thiết quy hoạch tổng thể, phát huy lợi thế vùng kinh tế trọng điểm phía Nam với ba vùng tương tác gồm TPHCM – Bình Dương – Bà Rịa-Vũng Tàu, nhằm tạo sức cộng hưởng phát triển. Thành phố dự kiến hình thành ba hành lang phát triển, cùng năm trụ cột tăng trưởng gồm tài chính – đổi mới sáng tạo, công nghiệp công nghệ cao, logistics – cảng biển, du lịch – dịch vụ chất lượng cao và năng lượng – hạ tầng xanh.
“Song song với kế hoạch phát triển, thành phố tiếp tục xem cải cách hành chính là khâu đột phá. Chúng tôi đang cắt giảm tối thiểu 30% thời gian, chi phí và thủ tục hành chính, đồng thời cải cách thái độ phục vụ, chuyển từ tư duy quản lý sang tư duy phục vụ, tạo điều kiện tối đa cho DN” - ông Được nhấn mạnh và cho rằng, DN thành công, thành phố mới thật sự phát triển bền vững. Với tinh thần cầu thị và khát vọng đổi mới, TPHCM đang gửi đi thông điệp mạnh mẽ tới cộng đồng DN FDI: “cải cách để phát triển, minh bạch để thu hút, đồng hành để cùng thắng lợi”.
