Cảnh báo nguy cơ dịch chồng dịch

Quy luật có dấu hiệu bị phá vỡ

Chỉ tính trong tháng 6/2023, TP HCM ghi nhận 758 ca bệnh sốt xuất huyết (SXH), nâng tổng số ca mắc 6 tháng đầu năm 2023 là 8.519 ca. Về điều trị, hiện còn 111 ca đang điều trị nội trú, trong đó có 10 ca nặng (tỷ lệ bệnh nhân nặng từ tỉnh chuyển đến chiếm khoảng 70%, do quá khả năng điều trị), có 4 ca đang thở máy.

Trong khi đó, qua giám sát điểm nguy cơ gây SXH, tỷ lệ phát hiện có lăng quăng tại các điểm nguy cơ được giám sát là gần 48% (49/103 điểm). Đây là con số đáng báo động. Như tại phường Bình Trị Đông, quận Bình Tân sau những trận mưa lớn vừa qua, ngành y tế địa phương đã đi giám sát và phát hiện nhiều điểm nguy cơ chứa nước đọng, lăng quăng.

Bà Phan Thị Bích Phượng - Trưởng trạm Y tế phường Bình Trị Đông cho biết, việc giám sát sẽ giúp cho người dân chủ động hơn, tìm hiểu sâu hơn về mức độ lây lan dịch bệnh, để chủ động vệ sinh môi trường và phối hợp với y tế cộng đồng, y tế địa phương.

Theo thông tin từ Sở Y tế thì theo quy luật diễn tiến dịch bệnh hằng năm tại TPHCM, mùa cao điểm của bệnh SXH bắt đầu tăng vào tháng 6, sẽ tăng cao trong tháng 7 và dự kiến kéo dài đến hết tháng 10 hằng năm.

Không chỉ TP HCM, dịch SXH cũng có chiều hướng tăng nhanh tại miền Bắc. Tiến sĩ Nguyễn Văn Dũng - Trưởng khoa Côn trùng, Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng trung ương, cho biết, mặc dù số ca bệnh giảm chung trên cả nước và ở miền Nam nhưng miền Bắc lại phức tạp hơn cùng kỳ năm ngoái. Chỉ trong quý I và quý II, miền Bắc ghi nhận đến hơn 1.100 ca, tức là tăng hơn 60% so với năm trước. Tại Hà Nội, trong khoảng 2 tuần trở lại đây, số ca mắc SXH bắt đầu tăng dần và thành phố hiện đang là điểm nóng nhất về SXH dengue ở miền Bắc với khoảng 500 ca mắc.

Theo ông Dũng, trước đây, SXH ở nước ta diễn biến theo chu kỳ 4-5 năm bùng dịch một lần, song hiện quy luật này có dấu hiệu bị phá vỡ, không theo chu kỳ nào cả. Cụ thể, miền Nam đang có số lượng ca mắc giảm hơn một nửa so với năm ngoái. Trong khi đó, miền Bắc có dấu hiệu tăng. Điều này chứng tỏ diễn biến dịch SXH hiện nay tùy từng vùng miền, không tuân theo chu kỳ chung, nguy cơ dịch bùng phát bất cứ thời điểm nào.

Một trong những yếu tố tác động lớn nhất đến tình trạng trên là thời tiết. Những năm El Nino có nền nhiệt độ cao, số ca mắc SXH cũng tăng theo. Miền Bắc năm nay nắng nóng, mưa nhiều, tạo điều kiện cho muỗi phát triển, sinh sôi. Chỉ cần có nguồn bệnh là sẽ bùng phát dịch.

Nguy cơ dịch chồng dịch

Cùng với SXH, cũng trong tháng 6/2023, TP HCM ghi nhận 2.690 ca mắc bệnh tay chân miệng (TCM) cả nội trú và ngoại trú. Trong số 569 ca nhập viện, có 118 ca nặng. Trong đó, số bệnh nhân từ các tỉnh chuyển đến chiếm gần 76% và tất cả đều là trẻ em dưới 6 tuổi.

Số ca mắc bệnh TCM bắt đầu tăng liên tục từ ngày 8/5, số ca bệnh nặng cũng gia tăng theo. Số ca mắc trong tháng 6 cao hơn rất nhiều so với số ca mắc từ tháng 1 đến tháng 5.

Bên cạnh đó, tổng số ổ dịch bệnh TCM trong 6 tháng là 125 (70 ổ dịch trong trường học và 55 ổ dịch tại cộng đồng), tăng gấp 2 lần so với cùng kỳ năm 2022 (64 ổ dịch).

Tuy số ca mắc thấp hơn cùng kỳ năm ngoái, nhưng đã xác định nguyên nhân gây các ca bệnh nặng là Enterovirus (EV71) - chủng vi rút có độc lực cao, có thể gây bệnh nặng và thậm chí tử vong, là tác nhân gây ra các vụ dịch lớn vào các năm 2011 và 2018.

Trước đó, tại Cần Thơ, Đồng Tháp, An Giang, Kiên Giang... cũng ghi nhận số ca mắc TCM gia tăng, có nơi vượt ngưỡng báo dịch. Bộ Y tế đã quyết định thành lập 7 đoàn đi kiểm tra, giám sát, chỉ đạo công tác phòng chống SXH và TCM tại các tỉnh/thành phố trọng điểm trong tháng 6, 7 như TPHCM, Hà Tĩnh, An Giang, Kiên Giang, Sóc Trăng…

Trước dự báo tình hình dịch bệnh sẽ gia tăng, ngành y tế TP HCM cũng đã chủ động triển khai hàng loạt biện pháp phòng chống dịch bệnh. Đối với bệnh TCM, Sở Y tế TP HCM đã xây dựng kịch bản ứng phó, bao gồm 3 cấp độ, thực hiện phân tầng điều trị với tầng cuối là các bệnh viện chuyên khoa nhi và Bệnh viện Bệnh nhiệt đới. Bên cạnh đó, TP HCM cũng thành lập tổ chuyên gia điều trị bệnh TCM nhằm tăng cường công tác hội chẩn các ca nặng cần chuyển tuyến hoặc ca khó với các đơn vị trong thành phố và các tỉnh, thành phố phía Nam, nhằm đảm bảo công tác chuyển viện an toàn.