Cao Bằng: Những mái nhà mới viết tiếp câu chuyện đoàn kết
Trong những năm qua, Cao Bằng - một tỉnh biên giới còn nhiều khó khăn đã nỗ lực triển khai các chính sách an sinh xã hội, góp phần chăm lo đời sống cho người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số, hộ nghèo, cận nghèo. Với vai trò là tổ chức đại diện, tập hợp sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Cao Bằng đã phát huy trách nhiệm, huy động nhiều nguồn lực xã hội để cùng Nhà nước thực hiện tốt chính sách an sinh.
Phóng viên Báo Đại đoàn kết đã có cuộc trao đổi với ông Vũ Khắc Quang - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Cao Bằng về kết quả nổi bật trong lĩnh vực này.
PV: Thưa ông, trong thời gian qua, Cao Bằng đã đạt được những kết quả nổi bật nào trong việc triển khai các chính sách an sinh xã hội, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa, biên giới?
Ông Vũ Khắc Quang:
Trong những năm qua, MTTQ Việt Nam các cấp và các tổ chức chính trị - xã hội luôn bám sát nhiệm vụ chính trị của Đảng và tình hình thực tiễn của địa phương, MTTQ Việt Nam các cấp đã chú trọng đổi mới, nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền, vận động nhân dân, phối hợp với các tổ chức thành viên phát động, triển khai thực hiện có hiệu quả các phong trào thi đua yêu nước và các cuộc vận động góp phần thực hiện có hiệu quả các chính sách an sinh xã hội trên địa bàn tỉnh Cao Bằng như:
Phong trào thi đua “Cả nước chung tay vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau”; Phong trào thi đua “Cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát”; Phong trào “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới”… và các Cuộc vận động do MTTQ Việt Nam phát động như: Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”; Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”... Thông qua các phong trào, các cuộc vận động, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Cao Bằng đã vận động được 691 tỷ đồng qua các loại Quỹ do Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh quản lý.
Một số phong trào, hoạt động nổi bật có thể kể đến như:
Quỹ “Vì người nghèo” các cấp đã vận động được trên 308,2 tỷ đồng. Phân bổ hỗ trợ sửa chữa, xây mới 6.064 nhà ở cho các hộ nghèo, hộ cận nghèo số tiền hơn 275 tỷ đồng; xây dựng trường học, trạm y tế, nhà văn hóa với tổng giá trị 24,8 tỷ đồng; tặng 149.055 suất quà Tết trị giá trên 73 tỷ đồng; hỗ trợ phát triển sản xuất và triển khai mô hình nuôi bò cái sinh sản; hỗ trợ bệnh nhân nghèo khám chữa bệnh, nồi cháo dinh dưỡng; hỗ trợ học bổng cho học sinh nghèo…
Công tác Cứu trợ: Trong đại dịch Covid-19, với phương châm “chống dịch như chống giặc” cấp ủy, chính quyền địa phương, MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên làm tốt công tác tuyên truyền, phổ biến, nâng cao nhận thức của nhân dân trong việc chủ động thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19. MTTQ Việt Nam tỉnh đã tham mưu cho Tỉnh ủy tổ chức Lễ phát động đợt cao điểm quyên góp ủng hộ nguồn kinh phí phòng, chống dịch Covid-19” với số tiền và hiện vật trị giá trên 16,2 tỷ đồng, kịp thời phân bổ, hỗ trợ các đơn vị đang làm nhiệm vụ phòng chống Covid-19.
Công tác khắc phục, hỗ trợ hậu quả cơn bão số 3: tỉnh phân bổ gần 254 tỷ đồng hỗ trợ cho các gia đình có nạn nhân bị tử vong, bị thương; bị thiệt hại về nhà cửa, hoa màu; các công trình giao thông, trường học…và trên 600 tấn gạo, nhu yếu phẩm các loại …
Hỗ trợ cho 202 hộ gia đình, cá nhân khi nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án đầu tư xây dựng tuyến cao tốc Đồng Đăng (tỉnh Lạng Sơn) - Trà Lĩnh (tỉnh Cao Bằng) theo hình thức đối tác công tư (giai đoạn 1) trên địa bàn tỉnh Cao Bằng với số tiền 5,5 tỷ đồng.
MTTQ Việt Nam tỉnh Cao Bằng đã phát huy vai trò như thế nào trong việc kết nối, huy động nguồn lực xã hội để hỗ trợ người nghèo, gia đình chính sách và các đối tượng yếu thế?
- MTTQ Việt Nam tỉnh Cao Bằng đã tích cực tham mưu cho Tỉnh ủy, phối hợp với Ủy ban Nhân dân tỉnh chủ động gửi Thư và ra Lời kêu gọi cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động; cán bộ, chiến sĩ các lực lượng vũ trang; các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp; các tổ chức tôn giáo, các nhà hảo tâm trong và ngoài tỉnh ủng hộ, hỗ trợ nhân dân tỉnh Cao Bằng trong thực hiện công tác an sinh xã hội, ổn định đời sống như: ủng hộ Quỹ “Vì người nghèo” và Chương trình hỗ trợ xoá nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn tỉnh.
Hưởng ứng Phong trào “Cả nước chung tay vì người nghèo - không để ai bị bỏ lại phía sau” và Phong trào thi đua cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước từ nay đến hết năm 2025 do Thủ tướng Chính phủ phát động với Lời kêu gọi “Ai có gì góp nấy, ai có công góp công, ai có của góp của, ai có nhiều góp nhiều, ai có ít góp ít”.
Có được những kết quả trên, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Cao Bằng luôn nhận được sự quan tâm, lãnh đạo, sự chỉ đạo sát sao, kêu gọi, kết nối của Bí thư Tỉnh ủy, lãnh đạo Thường trực Tỉnh ủy; sự phối hợp của chính quyền, các cấp, các ngành, các tổ chức thành viên của Mặt trận. Đặc biệt là sự nhiệt tình hưởng ứng ủng hộ của các cơ quan, đơn vị, các công ty, doanh nghiệp, các tập đoàn, các cơ quan Trung ương và địa phương.
Ban Thường trực Ủy ban MTTQ, Ban vận động Quỹ “Vì người nghèo” các cấp trong tỉnh luôn chủ động xây dựng kế hoạch phối hợp tuyên truyền triển khai thực hiện cuộc vận động đến các khu dân cư và được các tầng lớp nhân dân tham gia ủng hộ nhiệt tình. Công tác hỗ trợ kinh phí sửa chữa, xây dựng “Nhà Đại đoàn kết” cho các hộ nghèo luôn được quan tâm, tập trung triển khai qua đó đã giúp đỡ các hộ nghèo ổn định cuộc sống từng bước vươn lên thoát nghèo, góp phần hiệu quả Chương trình giảm nghèo của tỉnh.
Một trong những Chương trình trọng tâm là xóa nhà tạm, nhà dột nát, xin ông cho biết kết quả thực hiện và những tác động thực tế đối với đời sống của đồng bào trong tỉnh?
- Giai đoạn 2021 - 2025, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, Quỹ “Vì người nghèo” tỉnh đã huy động được hơn 309 tỷ đồng, dành kinh phí 275 tỷ đồng cho Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát. Từ nguồn kinh phí trên đã phân bổ hỗ trợ xây mới, sửa chữa cho 6.064 nhà ở cho các hộ nghèo, hộ cận nghèo, 50 tấn xi măng, 5.854 ngày công lao động hỗ trợ cho 3.260 hộ gia đình xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn tỉnh. Tính đến thời điểm ngày 31/8/2025, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, Quỹ “Vì người nghèo” tỉnh đã phân bổ 100% nguồn kinh phí xã hội hóa cho các xã, phường thực hiện hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát.
Đặc biệt trong năm 2025, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, Ban vận động Quỹ “Vì người nghèo” tỉnh Cao Bằng đã vận động các ngành, các cơ quan, tổ chức, các doanh nghiệp, doanh nhân, các nhà hảo tâm trong và ngoài tỉnh hỗ trợ chung tay xóa nhà tạm nhà dột nát trên địa bàn tỉnh. Kết quả vận động được khoảng 176 tỷ đồng.
Bên cạnh kết quả đạt được, việc triển khai chính sách an sinh xã hội tại Cao Bằng còn gặp những khó khăn, hạn chế nào cần sớm tháo gỡ?
- Vướng mắc về đất đai: Nhiều hộ gia đình khó khăn, không có đất ở hợp pháp để xây dựng. Quá trình làm thủ tục để cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ nghèo và gia đình chính sách gặp nhiều khó khăn, khi một số hộ này không có kinh phí để nộp tiền sử dụng đất, để chuyển mục đích sử dụng và không có khả năng đối ứng kinh phí hoặc tự tổ chức xây dựng. Điều này làm chậm tiến độ triển khai vì các thủ tục pháp lý, quy định liên quan đến đất đai đòi hỏi thời gian xử lý dài.
Vấn đề thiếu nhân lực, kỹ thuật trong thi công: ở một số địa phương, đặc biệt là khu vực vùng sâu, vùng xa, thiếu nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn, tay nghề để thi công. Việc thiếu thợ lành nghề hoặc lực lượng thi công có kinh nghiệm dẫn đến chất lượng công trình không đồng đều, ảnh hưởng đến tiến độ hoàn thành công trình.
Mức hỗ trợ còn thấp, chưa đáp ứng nhu cầu thực tế: Mặc dù đã có các chính sách hỗ trợ, nhưng mức hỗ trợ từ các Chương trình của Trung ương và địa phương chưa đủ để xây dựng, sửa chữa nhà ở theo tiêu chuẩn “3 cứng”, nhất là những hộ gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, không có khả năng đối ứng kinh phí.
Một số hộ gia đình đi làm ăn xa không liên lạc được, một số hộ chuyển sang tỉnh khác hoặc do già yếu muốn về ở với con cái không có nhu cầu được hỗ trợ về nhà ở. Thay đổi danh sách đối tượng thụ hưởng của địa phương. Người dân còn bị chi phối nặng nề về yếu tố tâm linh như chọn, ngày, tháng, tuổi để làm nhà... do đó ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện.
Trong thời gian tới, đâu sẽ là những ưu tiên, định hướng trọng tâm của MTTQ Việt Nam tỉnh Cao Bằng nhằm tiếp tục nâng cao hiệu quả các chính sách an sinh, bảo đảm “không ai bị bỏ lại phía sau”, thưa ông?
- Trước hết, tập trung tuyên truyền để nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành và các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân cùng tham gia giúp đỡ người nghèo, cộng đồng nghèo; ủng hộ các loại Quỹ và các chương trình an sinh xã hội, góp phần hưởng ứng Phong trào thi đua “Vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau” và Phong trào thi đua “Chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước trong năm 2025” do Thủ tướng Chính phủ phát động.
Các chương trình an sinh xã hội được triển khai thành công phần lớn nhờ vào sự chỉ đạo quyết liệt, mạnh mẽ của người đứng đầu cấp tỉnh, các địa phương và các ban ngành liên quan. Quyết tâm và trách nhiệm cao từ lãnh đạo đã tạo động lực, thúc đẩy các cấp chính quyền, đơn vị, tổ chức vào cuộc và giải quyết những khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình triển khai.
Việc huy động nguồn lực không chỉ dựa vào Ngân sách nhà nước mà còn cần phát huy sự tham gia của các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân, đặc biệt là những người có khả năng đóng góp. Cơ chế huy động linh hoạt, sáng tạo sẽ giúp tăng cường nguồn lực cho Chương trình và đảm bảo tính bền vững, từ đó tạo ra hiệu quả lâu dài cho người dân.
Quá trình rà soát, thống kê đối tượng cần được thực hiện kỹ lưỡng, chính xác để tránh bỏ sót những hộ gia đình khó khăn thực sự. Cần có sự tham gia của các tổ chức, cộng đồng và chính quyền địa phương trong việc xác định các trường hợp cần hỗ trợ, bảo đảm các đối tượng thụ hưởng được hỗ trợ đúng mức.
Thủ tục hành chính liên quan đến đất đai, xây dựng và các thủ tục khác cần được đơn giản hóa, tạo thuận lợi cho người dân. Việc tạo ra các quy trình đơn giản, dễ hiểu giúp tiết kiệm thời gian và chi phí cho cả cơ quan chức năng và người dân, từ đó đẩy nhanh tiến độ thực hiện các chương trình an sinh xã hội.
Hoạt động kiểm tra, giám sát liên tục là rất quan trọng để kịp thời phát hiện sai sót, tiêu cực và xử lý. Cần phát huy vai trò giám sát của cộng đồng và các tổ chức xã hội, để đảm bảo tính minh bạch trong việc sử dụng nguồn lực, thực hiện các cam kết và trách nhiệm giải trình.
Ngoài ra, Chương trình cần linh hoạt, có sự điều chỉnh và hỗ trợ kịp thời khi gặp khó khăn hoặc vấn đề đặc thù trong thực tế. Mỗi vùng, mỗi địa phương có đặc điểm riêng, do đó cần có những giải pháp và phương án hỗ trợ khác nhau phù hợp với điều kiện thực tế.
Trân trọng cảm ơn ông!
