Chờ đợi sự dấn thân của những người viết trẻ

Cuộc điểm danh những người viết trẻ

Trong số 138 đại biểu được lựa chọn tham dự Hội nghị Những người viết văn trẻ toàn quốc lần thứ X, có 119 cây bút trẻ. Theo nhà thơ Trần Hữu Việt - Ủy viên Ban chấp hành, Trưởng ban Nhà văn trẻ Hội Nhà văn Việt Nam, đây là số lượng đại biểu có mặt nhiều nhất nếu so sánh với 2 hội nghị liền kề.

Các đại biểu đến từ nhiều địa phương, ngành nghề, công việc khác nhau cho thấy sự đa dạng trong đội ngũ những người viết trẻ. Đặc biệt, hội nghị lần này có nữ đại biểu trẻ nhất là em Trần Phú Minh Anh, sinh năm 2007, là một học sinh trường quốc tế ở TP HCM.

Trong số các đại biểu tham dự, những tác giả độ tuổi từ 20 - 30 chiếm đa số và là những người đang viết đều, viết khỏe. Có thể kể tên: Vũ Đức Anh, 28 tuổi đã có 4 tiểu thuyết; Huỳnh Lê Triều Phú, 25 tuổi xuất bản 9 đầu sách gồm thơ, truyện ngắn, tùy bút, khảo cứu; Phạm Minh Quân 28 tuổi, có 5 đầu sách dịch; Phát Dương, 26 tuổi, có 3 tập truyện ngắn in riêng, 3 tập truyện ngắn in chung; Trác Diễm, 33 tuổi, đã xuất bản 3 tiểu thuyết và 3 tập truyện ngắn; Vũ Thị Huyền Trang, 35 tuổi, đã xuất bản 11 tập truyện ngắn, tùy bút…

Đặc biệt, Nguyễn Bình, 20 tuổi, sinh viên đang học Thiên văn học ở Mỹ đã dịch kiệt tác “Truyện Kiều” của Đại thi hào Nguyễn Du sang tiếng Anh. Hay Trang Nguyễn (21 tuổi) viết tác phẩm “Chang hoang dã-gấu” được NXB Pan Macmillan của Anh mua bản quyền toàn cầu và sau đó họ đã bán bản quyền cuốn sách này sang Mỹ, Hàn Quốc, Trung Quốc, Na Uy và Thổ Nhĩ Kỳ...

Cũng theo nhà thơ Trần Hữu Việt, trong số những đại biểu tham dự hội nghị lần này, lực lượng viết lý luận phê bình văn học khá mỏng, nằm trong độ tuổi cao nhất của các đại biểu trẻ. Đội ngũ những người dịch thuật văn học cũng khá hiếm, trong khi sách dịch chiếm tỉ trọng áp đảo trên thị trường sách hiện nay.

Cơ hội, thách thức và những kỳ vọng

Chủ đề của Hội nghị Những người viết văn trẻ toàn quốc lần thứ X là “Vì sao chúng ta viết?”. Đây là câu hỏi vừa dễ lại vừa khó. Theo Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam Nguyễn Quang Thiều, những nhà văn trẻ Việt Nam đang có nhiều cơ hội, điều kiện để sáng tạo, công bố và quảng bá tác phẩm. Con đường sáng tạo nằm ngay dưới chân họ, tương lai của nền văn học phụ thuộc vào sự dấn thân của họ.

Dân tộc ta đã trải qua biết bao thăng trầm của lịch sử để dựng nên những trang sử vẻ vang, đáng tự hào, bao thế hệ đã làm nên sự kỳ vĩ của văn hóa Việt Nam từ khi còn rất trẻ. Điều lớn lao nhất chúng ta nhận ra ở họ đó là sự ngập tràn khát vọng, ý chí sống mãnh liệt, tinh thần hiến dâng cho Tổ quốc, cho nhân dân, không gì có thể khuất phục.

“Chúng ta đang sống trong thời đại tiến bộ, rộng mở, nhưng phải đương đầu với nhiều thách thức, trong đó có con đường làm người và bảo vệ những giá trị mang tên người để làm nên giá trị vĩnh hằng. Chủ đề của hội nghị “Vì sao chúng ta viết?” đồng thời là câu hỏi phải luôn được vang lên ở bất cứ điều kiện nào khi nhà văn cầm bút. Họ cần viết bằng sự rung động, sáng tạo để vẻ đẹp ấy dù bất cứ thăng trầm nào vẫn ngập tràn giá trị trong đời sống. Mỗi trang viết phải là những nhịp cầu lớn lao, mạnh mẽ và bền chắc để mang yêu thương đến đời sống con người”, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều nhấn mạnh.

Tuy nhiên, để đạt được những kỳ vọng ấy, là một hành trình dài, nhiều gian nan và thử thách đang đón đợi các cây bút trẻ ở phía trước. Trên con đường đó, chắc chắn có nhiều lối rẽ, nhiều thử thách. Và trong số 119 cây bút trẻ của hội nghị lần này, chắc rằng, sẽ có những người rẽ lối ngang đường. Và để khuyến khích người viết trẻ, để có một thế hệ nhà văn tương lai tài năng như chúng ta mong muốn, nhà thơ Hữu Việt cho rằng, rất cần “trồng” ngay từ bây giờ.

Ngoài nỗ lực tự đào tạo, vốn được coi là công việc bắt buộc của người cầm bút, thì chỉ có sự hỗ trợ và đầu tư từ nguồn lực Nhà nước, Hội Nhà văn Việt Nam mới có thể đưa những cây bút trẻ tiềm năng đến những trường Đại học tốt nhất, những trung tâm văn học thế giới, hoặc ở mức thấp hơn, tới những cộng đồng văn chương ở đẳng cấp cao để những cây bút đó thu lượm, tích lũy, học hỏi, làm giàu tri thức, hiểu biết và nâng tầm hướng tới những cuộc chinh phục đỉnh cao văn chương trong tương lai.

Hoặc theo cách ít tốn kém hơn mà vẫn hiệu quả, đó là hằng năm chúng ta có nguồn kinh phí để mời những tên tuổi lớn của văn học thế giới sang Việt Nam thỉnh giảng, giao lưu, trao đổi với các nhà văn Việt Nam, đặc biệt là các nhà văn trẻ về văn học thế giới.

Việc tiếp theo là mong Nhà nước có chính sách khuyến khích mạnh mẽ người viết trẻ thông qua các cuộc thi, bằng các giải thưởng văn học mang giá trị cao, để người viết trẻ nào còn phân vân ở lằn ranh giữa viết và không viết, giữa “ở lại với văn chương” hay “rời đi làm công việc khác”. Cổ vũ, động viên những người viết trẻ, chính là cổ vũ cho tương lai của văn học.

Với 2 ngày diễn ra hội nghị của những người viết văn trẻ toàn quốc, có lẽ là chưa đủ để bàn bạc thấu đáo về đội ngũ cũng như những tác phẩm của các cây bút trẻ. Vì thế, có ý kiến cho rằng, cần có hội thảo chỉ rõ những cái được, cái còn hạn chế của giới viết trẻ thông qua những tác phẩm đã được công bố trong thời gian gần đây. Chỉ khi phân tích thấu đáo những cái hay, cái dở của văn trẻ đương đại, thì may ra mới tạo thêm những cú hích để những cá tính văn chương mới xuất hiện.

Từ hội nghị lần này, rất cần sự bứt phá mạnh mẽ của các tác giả trẻ. Chỉ có tác phẩm thật sự xuất sắc, gây ra những cơn “địa chấn” mạnh mẽ, thậm chí gây tranh luận trong cộng đồng đọc sách tinh hoa thì mới có thể khẳng định được tên tuổi và khiến người ta nhớ, người ta tìm mua sách. Mà con đường để trở thành một nhà văn chân chính nhất định phải có tác phẩm để lại dấu ấn, phải có độc giả của riêng mình.

Nhân Hội nghị Những người viết văn trẻ toàn quốc lần thứ X năm 2022 tại Đà Nẵng, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đã gửi thư động viên và quà tặng tới 2 đại biểu đặc biệt: Tác giả Vũ Nguyên - người sinh ra đã thiệt thòi, khiếm khuyết về cơ thể, nhưng tràn đầy khát vọng cao đẹp với văn chương; Tác giả Trần Phú Minh Anh - đại biểu trẻ tuổi nhất tại Hội nghị.

Trong thư, Chủ tịch nước bày tỏ niềm vui, xúc động và hy vọng các tác giả tiếp tục giữ ngọn lửa đam mê sáng tác và khát vọng trong cuộc sống.

Thủ tướng Phạm Minh Chính gửi quà tặng các đại biểu tham dự Hội nghị.