Gửi bình luận
Thứ Năm, 14/8/2025
Chuyển đổi xanh vừa là cơ hội vàng vừa là phép thử bản lĩnh của doanh nghiệp Việt. Tuy nhiên, giữa những rào cản về vốn, công nghệ tiêu chuẩn môi trường… một chiến lược hỗ trợ đồng bộ, từ chính sách đến tài chính, nguồn lực sẽ quyết định cuộc đua chuyển xanh trong sản xuất và kinh doanh.
Nỗ lực gỡ rào cản
Theo PGS.TS Huỳnh Thành Đạt - Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, chuyển đổi xanh không chỉ là xu thế của thời đại, mà là đòi hỏi sống còn để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế, đảm bảo an ninh năng lượng và bảo vệ môi trường sống cho các thế hệ mai sau.
Tuy nhiên, đi kèm với cơ hội là hàng loạt thách thức, đặc biệt đối với các doanh nghiệp (DN) vừa, nhỏ và DN khởi nghiệp sáng tạo. Các rào cản lớn như thiếu vốn đầu tư vào công nghệ mới, hạn chế về thông tin liên quan đến tiêu chuẩn môi trường quốc tế, và khó khăn trong việc tiếp cận chính sách hỗ trợ đang khiến nhiều DN gặp khó trong việc hiện thực chiến lược xanh hóa. Chuyển đổi xanh không thể thành công nếu thiếu cơ chế khuyến khích, đồng hành và hỗ trợ thực chất DN, đặc biệt là DN nhỏ và vừa, DN khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.
“Từ thực tế này, nhà nước cần tiếp tục hoàn thiện thể chế, ban hành chính sách cụ thể để gỡ bỏ các điểm nghẽn, đồng thời mở rộng cơ hội tiếp cận nguồn tài chính, công nghệ và nhân lực chất lượng cao cho DN. Nhà nước khuyến khích hình thành liên minh đối mới sáng tạo xanh, kết nối DN với viện nghiên cứu, trường đại học, các tổ chức tài chính, quỹ đầu tư; thực hiện đặt hàng nghiên cứu, tài trợ các dự án công nghệ xanh có tính ứng dụng cao, gắn với nhu cầu thực tiễn của DN; tăng cường hợp tác quốc tế, chuyển giao công nghệ xanh; xây dựng mạng lưới chuyên gia, kiều bào trí thức tham gia vào phát triển DN bền vững tại Việt Nam” - PGS.TS Huỳnh Thành Đạt nêu ý kiến.
Trong hành trình phát triển xanh, theo PGS.TS Huỳnh Thành Đạt, DN tư nhân chính là lực lượng tiên phong và là trụ cột trung tâm của đổi mới sáng tạo, đóng góp quan trọng cho sự phát triển phồn vinh, hùng cường của đất nước. Và để DN có thể đi nhanh, đi xa và bền vững trong kỷ nguyên mới, thì cơ chế, chính sách phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số của Đảng và Nhà nước chính là nền tảng hỗ trợ không thể thiếu.
Hội DN HVNCLC, Chương trình Hàng Việt Nam Chất lượng cao - Chuẩn hội nhập và Trung tâm BSA vừa công bố 9 DN vừa và nhỏ được tài trợ hơn 1 tỷ đồng từ chương trình “Kích hoạt chuyển đổi xanh”. Nguồn vốn trên giúp DN vừa và nhỏ từng bước nâng cao hệ thống quản lý chất lượng, đáp ứng yêu cầu thị trường xuất khẩu, giảm phát thải và hướng đến một nền kinh tế tuần hoàn, bền vững, thân thiện với môi trường. Không phải nhận hỗ trợ bằng tiền mặt, mỗi DN sẽ nhận được gói hỗ trợ trị giá 120 triệu đồng bao gồm đào tạo nhận thức, khảo sát thực tế nhà xưởng, tư vấn xây dựng tiêu chuẩn chất lượng (HACCP, ISO), báo cáo kiểm kê khí nhà kính, đặc biệt là hỗ trợ chi phí chứng nhận cho năm đầu tiên.
Cần tư duy “vượt khung”
Nói về việc này, Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Văn Được cho biết: Thành phố đang đứng trước một “bối cảnh mới” - một bối cảnh định hình lại hoàn toàn ý nghĩa của hai từ phát triển. Bối cảnh đó được tạo nên bởi 4 yếu tố cốt lõi. Thứ nhất, những tác động ngày càng cực đoan của biến đổi khí hậu, không còn là dự báo mà đã trở thành hiện thực. Thứ hai, sự định hình lại các chuỗi cung ứng toàn cầu, nơi các tiêu chuẩn về môi trường, xã hội và quản trị (ESG) đang trở thành “giấy thông hành” bắt buộc để tham gia sân chơi quốc tế. Thứ ba, cuộc cạnh tranh địa chính trị, kinh tế khốc liệt, nơi năng lực cạnh tranh của một quốc gia, một thành phố không chỉ đo bằng GRDP mà còn bằng sức chống chịu bền vững và khả năng đối mới sáng tạo. Cuối cùng, không gian thành phố được mở rộng với trung tâm sản xuất công nghiệp tại khu vực Bình Dương (cũ), sản xuất năng lượng tại Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ) rất cần thúc đẩy chuyển đổi xanh để gia tăng năng lực cạnh tranh. Trong bối cảnh đó, chuyển đổi xanh không đơn thuần là bảo vệ môi trường. Chuyển đổi xanh chính là chiến lược để đảm bảo an ninh kinh tế, đảm bảo thu hút đầu tư, thu hút đơn hàng xuất khẩu, tiền đề đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh và duy trì vị thế đầu tàu kinh tế của thành phố.
Ngoài ra, chuyển đổi xanh không còn là lựa chọn, mà đã trở thành xu thế tất yếu để bảo vệ môi trường, đảm bảo an ninh kinh tế và giữ vững năng lực cạnh tranh. Thành phố không chỉ muốn phát triển, mà phải phát triển bền vững, thông minh và xanh.
“Để hiện thực hóa chiến lược này, thể chế phải đi trước một bước. Các sở, ngành cần phải tư duy “vượt khung” bằng sự linh hoạt, mạnh dạn đổi mới cách làm, tận dụng cộng nghệ, đẩy mạnh chuyển đổi số để tham mưu tháo gỡ các điểm nghẽn về cơ chế, chính sách, quy định pháp lý nhằm giải phóng nguồn lực xã hội cho đầu tư xanh. Bên cạnh đó, khoa học công nghệ phải là động lực dẫn dắt. Với hành lang pháp lý quan trọng là Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị, hệ sinh thái đổi mới sáng tạo định hình để khẳng định được vai trò hạt nhân, tạo xung lực mới, khí thế mới trong toàn xã hội về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, hướng tới phát triển bền vững” - ông Nguyễn Văn Được khẳng định.
Ngoài ra, ông Nguyễn Văn Được nêu quan điểm: Trong phát triển xanh, DN phải là lực lượng tiên phong. Cộng đồng DN hãy xem việc tuân thủ các quy định về môi trường, các tiêu chuẩn xanh cơ hội đê đôi mới sản phẩm, chinh phục thị trường và nâng tâm thương hiệu.
“Chính quyền thành phố cam kết sát cánh cùng DN trên hành trình chuyển đổi xanh; luôn xem DN là nguồn lực, động lực của sự phát triển” - Chủ tịch UBND TPHCM nhấn mạnh.
Ông Nguyễn Ngọc Hòa - Chủ tịch Hội Doanh nghiệp TPHCM
Tiêu dùng xanh, sản phẩm sạch, sản phẩm phát triển bền vững đang có những chuyển biến tích cực trên thị trường. Thế nhưng, việc triển khai chuyển đổi xanh chỉ đang tập trung chủ yếu ở các DN lớn, còn DN vừa và nhỏ Việt Nam vẫn đang loay hoay về vấn đề tài chính. Để xu hướng này phát triển nhanh hơn cần có sự hợp tác của các bên. UBND TPHCM có chương trình hỗ trợ vốn cho các DN chuyển đổi xanh theo tinh thần Nghị quyết 98 của Quốc hội. Theo đó, những DN đầu tư nhà máy, thiết bị hay thay đổi dây chuyền sản xuất, hệ thống xử lý nước thải sẽ được hỗ trợ lãi suất 100% trong vòng 7 năm. Đây là chương trình khá hấp dẫn của thành phố. Như vậy, có thể thấy DN được tạo điều kiện thuận lợi về đầu vào khi tham gia tích cực trong xu hướng chuyển đổi xanh. Hy vọng, chương trình trở thành đòn bẩy tốt để hỗ trợ cộng đồng DN phát triển theo hướng xanh hóa.
Chương trình triển khai rất tốt và đang tiếp cận thông tin DN để thẩm định. Hiện nay, vốn không phải vấn đề quan trọng vì có hơn 10 ngân hàng tham gia, tuy nhiên chúng tôi đang chờ đơn vị thứ 3 là đơn vị tư vấn đưa ra những giải pháp sao cho hiệu quả, sức đầu tư vừa phải với từng DN.